bencede
Member
Yaz başında başta İstanbul ve İzmit kıyıları olmak üzere bütün Marmara’yı kaplayan deniz salyasını hatırlıyor musunuz? olağan olarak hatırlıyorsunuz ancak aklınıza getirmemeye çalışıyorsunuz.
nazaranvi bu salyadan bizi kurtarmak olan başta Etraf Bakanlığı ve belediyeler olmak üzere kamu kurumları da; bakılırsavi okuyucu ve seyircileri ismine o kamu kurumlarının işlerini yapıp yapmadığını denetlemek olan medya kuruluşları da motamot sizin üzere düşünüyor işte. Salya konusunu akıllarına getirmek istemiyorlar.
halbuki biz düşünmüyoruz diye ülkemizin tarihinde yaşanan en büyük etraf felaketi zaten yok olup gitmiyor. Orada, denizin ortasında duruyor, denizi öldürmeye devam ediyor.
Gerçek şu: Marmara Denizi’ni salyadan kurtarmak için hiç bir şey yapmadık.
O birinci fotoğraflar geldiğinde panik halinde “zirve”ler düzenledik, “bilim kurulları” kurduk, nutuklar attık, belediyelerin deniz yüzeyi çöp toplama araçlarıyla yüzeydeki gri salya ölüsünü topladık ve daha sonra da mevzuyu kapattık.
halbuki deniz salyası orada duruyor. Yüzeyden topladığımız şey, bu salyayı oluşturan plankton ölülerinin yalnızca küçük bir kısmıydı. O meyyit planktonların bizim topladığımız tonlarcasından kat be kat fazlası birtakım yerlerde denizin tabanına çöktü, kimi yerlerde deniz yüzeyinin metrelerce altında bir bulut üzere asılı duruyor.
Marmara Çevresel İzleme Projesi (MAREM) diye bir proje var hayli vakittir devam eden. Bu proje kapsamında Marmara Denizi genelinde toplam 200 istasyon ve 450 farklı noktada araştırma yapıldı. Projenin yürütücüsü hidrobiyolog Levent Artüz, birartibir.org isimli web sitesinden Anıl Olcan ve Siren İdemen’e kapsamlı bir mülakat verdi, salyanın durumunu ve hepimizi bekleyen tehlikeyi anlattı.
Olağan bir ülkede yaşıyor olsak, Artüz’ün bu geniş mülakatı günlerdir manşetlerden inmiyor, TV tartışmalarında uzman şahıslar saatlerce bu mevzuyu konuşuyor ve Etraf Bakanlığı ile Tarım Bakanlığı ve olağan olarak başta İstanbul olmak üzere büyük belediyeler hesap vermeye zorlanıyor olurdu.
niye hala Ergene Irmağı sanayi atıklarını denize taşımaya devam ediyor? niye Nilüfer Çayı, Bursa endüstrisinin bütün atığını denize döküyor, niye Bursa, Kocaeli ve İstanbul dahil Trakya’daki sanayi tesisleri ileri kimyasal ve biyolojik arıtma yapmıyor? niye İstanbul başta olmak üzere kentlerin kanalizasyonu biyolojik arıtma olmadan denize akmaya devam ediyor? niye tarımda kimyasal gübre kullanması denetim altına alınmıyor, toprağın ememediği gübrenin akar sulardan denize ulaşması engellenemiyor?
Evet, Marmara Denizi’ni öldüren şeyler bunlar. En başta azot ve kükürt geliyor. Azot ve kükürt bolluğu su ortasında plankton nüfusunun patlamasına niye oluyor. Bu patlama başka canlıların hayat alanını daraltıyor, denizdeki oksijenin fazlaca azalmasına, tabanlarda büsbütün oksijensiz bölgeler oluşmasına niye oluyor. Oksijensizlik yengeçleri, karidesleri öldürüyor. Ve bu vefatlar besin zinciri boyunca devam ediyor.
Denizi kurtarmak için denizi kirletmeyi denetim altına almamız ve bu ortada o plankton nüfusunu azaltacak bilimsel tahlillere yönelmemiz lazım. Bu bilimsel tahlilleri vaktinde Baltık Denizi’nde uyguladılar, Türkiye merak edip bakmadı bile.
Bakın, az evvel kelamını ettiğim mülakatında Levent Artüz epeyce vahim bir bilgi veriyor. Biraz kısaltarak aktarıyorum:
“İstavriti açtık ve deforme olmuş üreme organlarını ve karaciğer dokusunu gördük. Hakikaten de balığın cinsiyeti tayin edilemiyordu. Balıkların karaciğerleri de epeyce berbattı. 200 istavriti inceledik, hepsi bu durumdaydı. Gördük ki, numune aldığımız istavritlerin hepsi hasta! İstavritlerin sindirim sisteminde vibrio bakterisi vardı. Farklı balıklarda da tıpkı hastalık kelam konusuydu. Bu durum epeyce tehlikeli. Zira vibrio insanlarda ve hayvanlarda sindirim sistemini etkileyen ve ishal üzere hastalıklara niye olan bir bakteri çeşidi. Bu bakteri balıklara beslenme yoluyla bulaşıyor. Şu sıralar lüfer ve palamut göçü var. Bunlar hasta istavritleri yediklerinde hastalığı göç ettikleri bölgelere taşıyacaklar. Palamut ve lüfer Karadeniz’den gelip Akdeniz’e göç ediyor. Göç vaktinde istavrit yiyerek besleniyorlar. Orkinos yahut kılıç balığı üzere daha büyük balıklar da palamutu yahut lüferi yiyor. Enfekte olmuş istavriti yiyen palamut onu yiyen orkinosu da hastalandırma riskini taşıyor. ötürüsıyla hastalığın Ege ve Akdeniz’e yayılma riski var. Hatta hastalık lüfer yardımıyla Cebelitarık’a kadar yayılabilir, Marmara’dan öbür denizlere de sıçrayabilir.”
Görüyor musunuz yaptığımızı?
Kendi çocukluğumdan hatırlarım, İstanbul’da balıkçılar Kılıç, vakit zaman da Orkinos balığı yakalarlardı. Boğaz her yalının bir de “ıstakoz sepeti” olurdu; evet boğazda ıstakoz vardı.
Bu çeşitlerin hiç biri yok. Menekşe ile Ambarlı içinde çapariyle balığa çıkar bol ölçüde uskumru yakalardık. Yeşilköy’ün bir mahallesinin ismi boşuna “Çiroz” değildi; mevsiminde iplere asılı çirozlar olurdu.
İstanbul kıyılarında en son 1981 yılında denize girdim. 40 yıl olmuş.
O ortada Almanya oksijen ölçüsü sıfıra düşen, ortasında mikroskopik hayat bile kalmayan Ren ırmağını temizledi, ömrü bu ırmağa geri getirdi.
Bizse yüzmekten vaz geçtik, artık balık da yiyemiyoruz.
nazaranvi bu salyadan bizi kurtarmak olan başta Etraf Bakanlığı ve belediyeler olmak üzere kamu kurumları da; bakılırsavi okuyucu ve seyircileri ismine o kamu kurumlarının işlerini yapıp yapmadığını denetlemek olan medya kuruluşları da motamot sizin üzere düşünüyor işte. Salya konusunu akıllarına getirmek istemiyorlar.
halbuki biz düşünmüyoruz diye ülkemizin tarihinde yaşanan en büyük etraf felaketi zaten yok olup gitmiyor. Orada, denizin ortasında duruyor, denizi öldürmeye devam ediyor.
Gerçek şu: Marmara Denizi’ni salyadan kurtarmak için hiç bir şey yapmadık.
O birinci fotoğraflar geldiğinde panik halinde “zirve”ler düzenledik, “bilim kurulları” kurduk, nutuklar attık, belediyelerin deniz yüzeyi çöp toplama araçlarıyla yüzeydeki gri salya ölüsünü topladık ve daha sonra da mevzuyu kapattık.
halbuki deniz salyası orada duruyor. Yüzeyden topladığımız şey, bu salyayı oluşturan plankton ölülerinin yalnızca küçük bir kısmıydı. O meyyit planktonların bizim topladığımız tonlarcasından kat be kat fazlası birtakım yerlerde denizin tabanına çöktü, kimi yerlerde deniz yüzeyinin metrelerce altında bir bulut üzere asılı duruyor.
Marmara Çevresel İzleme Projesi (MAREM) diye bir proje var hayli vakittir devam eden. Bu proje kapsamında Marmara Denizi genelinde toplam 200 istasyon ve 450 farklı noktada araştırma yapıldı. Projenin yürütücüsü hidrobiyolog Levent Artüz, birartibir.org isimli web sitesinden Anıl Olcan ve Siren İdemen’e kapsamlı bir mülakat verdi, salyanın durumunu ve hepimizi bekleyen tehlikeyi anlattı.
Olağan bir ülkede yaşıyor olsak, Artüz’ün bu geniş mülakatı günlerdir manşetlerden inmiyor, TV tartışmalarında uzman şahıslar saatlerce bu mevzuyu konuşuyor ve Etraf Bakanlığı ile Tarım Bakanlığı ve olağan olarak başta İstanbul olmak üzere büyük belediyeler hesap vermeye zorlanıyor olurdu.
niye hala Ergene Irmağı sanayi atıklarını denize taşımaya devam ediyor? niye Nilüfer Çayı, Bursa endüstrisinin bütün atığını denize döküyor, niye Bursa, Kocaeli ve İstanbul dahil Trakya’daki sanayi tesisleri ileri kimyasal ve biyolojik arıtma yapmıyor? niye İstanbul başta olmak üzere kentlerin kanalizasyonu biyolojik arıtma olmadan denize akmaya devam ediyor? niye tarımda kimyasal gübre kullanması denetim altına alınmıyor, toprağın ememediği gübrenin akar sulardan denize ulaşması engellenemiyor?
Evet, Marmara Denizi’ni öldüren şeyler bunlar. En başta azot ve kükürt geliyor. Azot ve kükürt bolluğu su ortasında plankton nüfusunun patlamasına niye oluyor. Bu patlama başka canlıların hayat alanını daraltıyor, denizdeki oksijenin fazlaca azalmasına, tabanlarda büsbütün oksijensiz bölgeler oluşmasına niye oluyor. Oksijensizlik yengeçleri, karidesleri öldürüyor. Ve bu vefatlar besin zinciri boyunca devam ediyor.
Denizi kurtarmak için denizi kirletmeyi denetim altına almamız ve bu ortada o plankton nüfusunu azaltacak bilimsel tahlillere yönelmemiz lazım. Bu bilimsel tahlilleri vaktinde Baltık Denizi’nde uyguladılar, Türkiye merak edip bakmadı bile.
Bakın, az evvel kelamını ettiğim mülakatında Levent Artüz epeyce vahim bir bilgi veriyor. Biraz kısaltarak aktarıyorum:
“İstavriti açtık ve deforme olmuş üreme organlarını ve karaciğer dokusunu gördük. Hakikaten de balığın cinsiyeti tayin edilemiyordu. Balıkların karaciğerleri de epeyce berbattı. 200 istavriti inceledik, hepsi bu durumdaydı. Gördük ki, numune aldığımız istavritlerin hepsi hasta! İstavritlerin sindirim sisteminde vibrio bakterisi vardı. Farklı balıklarda da tıpkı hastalık kelam konusuydu. Bu durum epeyce tehlikeli. Zira vibrio insanlarda ve hayvanlarda sindirim sistemini etkileyen ve ishal üzere hastalıklara niye olan bir bakteri çeşidi. Bu bakteri balıklara beslenme yoluyla bulaşıyor. Şu sıralar lüfer ve palamut göçü var. Bunlar hasta istavritleri yediklerinde hastalığı göç ettikleri bölgelere taşıyacaklar. Palamut ve lüfer Karadeniz’den gelip Akdeniz’e göç ediyor. Göç vaktinde istavrit yiyerek besleniyorlar. Orkinos yahut kılıç balığı üzere daha büyük balıklar da palamutu yahut lüferi yiyor. Enfekte olmuş istavriti yiyen palamut onu yiyen orkinosu da hastalandırma riskini taşıyor. ötürüsıyla hastalığın Ege ve Akdeniz’e yayılma riski var. Hatta hastalık lüfer yardımıyla Cebelitarık’a kadar yayılabilir, Marmara’dan öbür denizlere de sıçrayabilir.”
Görüyor musunuz yaptığımızı?
Kendi çocukluğumdan hatırlarım, İstanbul’da balıkçılar Kılıç, vakit zaman da Orkinos balığı yakalarlardı. Boğaz her yalının bir de “ıstakoz sepeti” olurdu; evet boğazda ıstakoz vardı.
Bu çeşitlerin hiç biri yok. Menekşe ile Ambarlı içinde çapariyle balığa çıkar bol ölçüde uskumru yakalardık. Yeşilköy’ün bir mahallesinin ismi boşuna “Çiroz” değildi; mevsiminde iplere asılı çirozlar olurdu.
İstanbul kıyılarında en son 1981 yılında denize girdim. 40 yıl olmuş.
O ortada Almanya oksijen ölçüsü sıfıra düşen, ortasında mikroskopik hayat bile kalmayan Ren ırmağını temizledi, ömrü bu ırmağa geri getirdi.
Bizse yüzmekten vaz geçtik, artık balık da yiyemiyoruz.