bencede
Member
Burdur’un Karamanlı ilçesinde bulunan ve bölgenin değerli sulak alanlarından biri olan Karataş Gölü, geçen yıl büsbütün kurudu. 100’den çok çeşitten yaklaşık 100 bin göçmen kuş için kıymetli bir besin ve yumurtlama alanı olan, tatlı su balıkçılığı ve sulamayla bölgeye ekonomik gelir sağlayan göl, son senelerda kâfi yağış olmaması, yer altı sularının azalması, tarım için çok su kullanması niçiniyle yok oldu. Kuruyan gölde çobanlar koyun otlatmaya başlarken göl suyunun çekilmesiyle karaya oturan tekneler, kuraklığın boyutunu gözler önüne serdi.
‘YAĞIŞ OLMASINA KARŞIN BİR DAMLA SU TUTULMADI’
Karataş Gölü’nde açıklamalarda bulunan Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İskender Gülle, şunları söylemiş oldu:
“Burası Karataş Gölü, öbür bir ismiyle Karataş depolaması. Burası, aslında oluşum itibariyle yepyeni bir göl değildi. 1970’li senelerda, ‘Bahçeözü’ diye bilinen küçük bir su kaynağı vardı. Vakit içerisinde havzadan gelen öteki suları da biriktirmek gayesiyle 1970’li senelerda Devlet Su İşleri tarafınca oluşturulmuş bir büyük su havuzu olarak gorebiliriz. Onun için de kimi vakit ismi ‘Karataş depolaması’ olarak bilinir. Her ne kadar Karataş depolaması olarak bilinse de sonuçta uzun yıllar, 40-50 yıl boyunca bölgeye hizmet etmiş, neredeyse bir göl halini almış bir sulak alandı. Bu sulak alan, geçen yıla kadar su düzeyinde vakit içerisinde dalgalanmalar gösterse de ekolojik fonksiyonunu devam ettirebiliyordu. Ancak bilhassa geçen yıl bölgede yaşanan kıymetli derecedeki kuraklığın ve etraftaki kullanıcılar tarafınca artan ağır su muhtaçlığının kendisini göstermesiyle bir arada ne yazık ki geçen yıl kurudu. Bu sene bölgede yağışlar olağana yakın bulunmasına karşın, görüldüğü üzere bir damla su tutulmadı. Zira bu göller yahut sulak alanların bir kere kuruduktan daha sonra, daha sonrasındaki periyotlarda yeniden su tutmaları son derece zordur. Zira taban toprağı suyunu kaybediyor, nemini kaybediyor, su düzeyi göl düzeyinin de altına düşüyor ve tekrar bu rezervuarların dolması, toprağın su doygunluk düzeyine ulaşması, bunun üzerine 1-2 metre su birikmesi son derece güç bir durum. Olağanın epey üzerinde bir su girdisinin olması lazım.
‘TAHRİBATTAN KELAM ETMİYORUZ, YOK OLUŞTAN KELAM EDİYORUZ’
Burada bilhassa kış aylarında hayli ağır bir su kuşu popülasyonu nazaranbiliyorduk. Sayısı 100’ün üzerinde kuş çeşidi kaydedilmişliği var. Toplamda, yıl boyunca 100 binin üzerinde su kuşu burada geçimini sağlıyordu. Şu anda etrafta bir tane bile kuş gözükmüyor. Su kuşları açısından ekolojik fonksiyonunu yitirdiği üzere daha da değerli olan, balıklar açısından durum epeyce daha makûs. Zira kuşlar haydi burayı terk ettiler, öteki bir su buldular diyelim ancak bu gölde sekiz tane balık çeşidi vardı. Bu balık tiplerinin iki tanesi endemik tipti. Bunların tamamı yok oldu. Ayrıyeten kıymetli ölçüde sazan, sudak ve kerevit avcılığı yapılmaktaydı. Bu da etraftaki vatandaşlar açısından kıymetli bir gelir kaynağıydı. Ondan da olduk. Burası tekrar su ile dolmuş olsa bile sucul organizmaların burada bir daha ikame olmaları, balıkların artık rastgele bir yerden gelemeyecekleri için omurgasızların, su bitkilerinin yenidendan burada bir ekosistem oluşturmaları için uzun yıllar gerekecektir. En az 10 yıl boyunca su düzeyinin yeniden kendisini müdafaası, tahminen bir daha bir balıklandırma çalışmasının yapılması gerekecek. Sonuçta sulak alanlar bir kere tahrip olduktan daha sonra geri dönüşü hayli sıkıntı oluyor. Burada artık tahribattan kelam etmiyoruz, büsbütün bir yok oluştan kelam ediyoruz. Artık bu sulak alanında geri dönüşü son derece sıkıntı olacak yahut hiç bir biçimde eski halini bakılırsameyeceğiz diye düşünüyorum. Tavşanlar, keçiler, kertenkelelerden oluşan karasal ekosisteme dönüşmüş. Bundan daha sonraki süreçte buranın mukadderatını artık iklimsel şartlar ve insanların yapmış olduğu etkinlikler, yönetimsel faaliyetler ve kullanım emellerimiz belirleyecek.
‘SULAK ALAN KURUMUŞSA BU, YAŞANACAK BÜYÜK SUSUZLUĞUN AYAK İZLERİ’
Aslında buranın kuruması bize bir şeyi gösteriyor. Kuruyan, yalnızca bir göl, bu sulak alan değil. Bu bir ikaz, bir alarm. Artık alarm durumunda olmamız lazım. Burada gördüğünüz koskoca 10 kilometrekare genişliğinde, 3 metre derinliğindeki bir sulak alan kurumuşsa bu, bölgede yaşanan büyük susuzluğun ayak izleri yahut yaşanacak olan büyük susuzluğun ayak izleri. Bu ikazları uygun kıymetlendirmemiz gerekiyor. Bu ikazları dikkate almamız gerekiyor. Çünkü tarım yapmak için çok su kullanmasıyla burayı kuruttuk. Lakin bu sefer suyu çok kullandığımız için bir daha sonraki yıl kullanacak su da bulamadık. halbuki geçen yıl ya da evvelki senelerda su düzeyi korunmaya çalışılsaydı, daha makul seviyede bir ziraî faaliyet uygulansaydı, daha makul seviyede su çekimi yapılmış olsaydı bu yıl birebir makul seviyede suya sahip olacaktık. Yani şuna benziyor; altın yumurtlayan tavuğu kesmeye benziyor. O niçinle nitekim sulak alanlarda istikrar yalnızca biyolojik ömür için değil etraftaki halkın sosyoekonomik seviyesinin ve refah faaliyetlerinin devam edebilmesi için de epeyce değerli.”
‘YAĞIŞ OLMASINA KARŞIN BİR DAMLA SU TUTULMADI’
Karataş Gölü’nde açıklamalarda bulunan Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İskender Gülle, şunları söylemiş oldu:
“Burası Karataş Gölü, öbür bir ismiyle Karataş depolaması. Burası, aslında oluşum itibariyle yepyeni bir göl değildi. 1970’li senelerda, ‘Bahçeözü’ diye bilinen küçük bir su kaynağı vardı. Vakit içerisinde havzadan gelen öteki suları da biriktirmek gayesiyle 1970’li senelerda Devlet Su İşleri tarafınca oluşturulmuş bir büyük su havuzu olarak gorebiliriz. Onun için de kimi vakit ismi ‘Karataş depolaması’ olarak bilinir. Her ne kadar Karataş depolaması olarak bilinse de sonuçta uzun yıllar, 40-50 yıl boyunca bölgeye hizmet etmiş, neredeyse bir göl halini almış bir sulak alandı. Bu sulak alan, geçen yıla kadar su düzeyinde vakit içerisinde dalgalanmalar gösterse de ekolojik fonksiyonunu devam ettirebiliyordu. Ancak bilhassa geçen yıl bölgede yaşanan kıymetli derecedeki kuraklığın ve etraftaki kullanıcılar tarafınca artan ağır su muhtaçlığının kendisini göstermesiyle bir arada ne yazık ki geçen yıl kurudu. Bu sene bölgede yağışlar olağana yakın bulunmasına karşın, görüldüğü üzere bir damla su tutulmadı. Zira bu göller yahut sulak alanların bir kere kuruduktan daha sonra, daha sonrasındaki periyotlarda yeniden su tutmaları son derece zordur. Zira taban toprağı suyunu kaybediyor, nemini kaybediyor, su düzeyi göl düzeyinin de altına düşüyor ve tekrar bu rezervuarların dolması, toprağın su doygunluk düzeyine ulaşması, bunun üzerine 1-2 metre su birikmesi son derece güç bir durum. Olağanın epey üzerinde bir su girdisinin olması lazım.
‘TAHRİBATTAN KELAM ETMİYORUZ, YOK OLUŞTAN KELAM EDİYORUZ’
Burada bilhassa kış aylarında hayli ağır bir su kuşu popülasyonu nazaranbiliyorduk. Sayısı 100’ün üzerinde kuş çeşidi kaydedilmişliği var. Toplamda, yıl boyunca 100 binin üzerinde su kuşu burada geçimini sağlıyordu. Şu anda etrafta bir tane bile kuş gözükmüyor. Su kuşları açısından ekolojik fonksiyonunu yitirdiği üzere daha da değerli olan, balıklar açısından durum epeyce daha makûs. Zira kuşlar haydi burayı terk ettiler, öteki bir su buldular diyelim ancak bu gölde sekiz tane balık çeşidi vardı. Bu balık tiplerinin iki tanesi endemik tipti. Bunların tamamı yok oldu. Ayrıyeten kıymetli ölçüde sazan, sudak ve kerevit avcılığı yapılmaktaydı. Bu da etraftaki vatandaşlar açısından kıymetli bir gelir kaynağıydı. Ondan da olduk. Burası tekrar su ile dolmuş olsa bile sucul organizmaların burada bir daha ikame olmaları, balıkların artık rastgele bir yerden gelemeyecekleri için omurgasızların, su bitkilerinin yenidendan burada bir ekosistem oluşturmaları için uzun yıllar gerekecektir. En az 10 yıl boyunca su düzeyinin yeniden kendisini müdafaası, tahminen bir daha bir balıklandırma çalışmasının yapılması gerekecek. Sonuçta sulak alanlar bir kere tahrip olduktan daha sonra geri dönüşü hayli sıkıntı oluyor. Burada artık tahribattan kelam etmiyoruz, büsbütün bir yok oluştan kelam ediyoruz. Artık bu sulak alanında geri dönüşü son derece sıkıntı olacak yahut hiç bir biçimde eski halini bakılırsameyeceğiz diye düşünüyorum. Tavşanlar, keçiler, kertenkelelerden oluşan karasal ekosisteme dönüşmüş. Bundan daha sonraki süreçte buranın mukadderatını artık iklimsel şartlar ve insanların yapmış olduğu etkinlikler, yönetimsel faaliyetler ve kullanım emellerimiz belirleyecek.
‘SULAK ALAN KURUMUŞSA BU, YAŞANACAK BÜYÜK SUSUZLUĞUN AYAK İZLERİ’
Aslında buranın kuruması bize bir şeyi gösteriyor. Kuruyan, yalnızca bir göl, bu sulak alan değil. Bu bir ikaz, bir alarm. Artık alarm durumunda olmamız lazım. Burada gördüğünüz koskoca 10 kilometrekare genişliğinde, 3 metre derinliğindeki bir sulak alan kurumuşsa bu, bölgede yaşanan büyük susuzluğun ayak izleri yahut yaşanacak olan büyük susuzluğun ayak izleri. Bu ikazları uygun kıymetlendirmemiz gerekiyor. Bu ikazları dikkate almamız gerekiyor. Çünkü tarım yapmak için çok su kullanmasıyla burayı kuruttuk. Lakin bu sefer suyu çok kullandığımız için bir daha sonraki yıl kullanacak su da bulamadık. halbuki geçen yıl ya da evvelki senelerda su düzeyi korunmaya çalışılsaydı, daha makul seviyede bir ziraî faaliyet uygulansaydı, daha makul seviyede su çekimi yapılmış olsaydı bu yıl birebir makul seviyede suya sahip olacaktık. Yani şuna benziyor; altın yumurtlayan tavuğu kesmeye benziyor. O niçinle nitekim sulak alanlarda istikrar yalnızca biyolojik ömür için değil etraftaki halkın sosyoekonomik seviyesinin ve refah faaliyetlerinin devam edebilmesi için de epeyce değerli.”