uçanteneke
New member
Euro geçen hafta 18 liranın da altına inerek 17.8 TL’ye kadar geriledi. Yoksa iktidarın dediği oldu ve “Türkiye iktisat modeli” yardımıyla Türk Lirası kıymet kazanmaya mı başladı? Madem o denli bu “başarıyı” niye kimse kutlamıyor?
Cevap sıradan, zira TL, Euro karşısında güçlenirken dolar karşısında bedel kaybetmeye devam ediyor. Dolar 18.47 TL’ye yükselerek tüm vakit içinderın en yüksek düzeyini gördü. Bütün göstergeler doların TL’nin dolar karşısında bedel kazanmaya devam edeceğine işaret ediyor.
Yani “Türkiye iktisat modelinin” işe yaradığı falan yok. Modelde vaad edilenin tersine cari açık kapanmıyor, her geçen ay daha da artıyor. Geçen yılı 14 milyar dolarlık cari açıkla kapatmıştık. Açık bu yılın birinci 7 ayında 36.5 milyar dolara yükseldi. Yıl sonunda 60 milyar doları da aşması bekleniyor. halbuki “Türkiye iktisat modeli”ne bakılırsa bunun karşıtının olması, ihracatın ithalattan daha süratli artması, cari açığın kapanması ve içeride döviz bollaşınca Türk Lirası’nın dolar karşısında paha kazanması gerekiyordu. Olmadı.
Öyleyse Euro niye düşüyor? Zira Euro dolar karşısında düşüyor. Euro/dolar paritesi bu yılın başında 1.15 düzeyindeydi. Olmaz denilen şey yazın oldu ve Euro / Dolar paritesi 1’in de altına indi. Orada da durmadı. Parite 1’in altına indikten daha sonra da düşmeye devam etti ve geçen hafta Euro dolar karşısında 0.97’in altına geriledi. Birfazlaca uzman Euro/Dolar paritesinin 0.90’a kadar gerileyebileceğini söylüyor.
Peki Euro dolar karşısında niye düşüyor? Bunun birkaç sebebi var. En aktüel ve en kıymetli niye, Amerikan Merkez Bankası (FED) art geriye çok yüksek faiz artırımları yapması. FED geçen hafta 75 baz puanlık bir faiz artırımı daha yaptı. Bununla bu yıl yaptığı faiz artırımlarının toplamı 300 baz puanı, yani 3 puanı buldu. Yılbaşında FED’in siyaset faizi yüzde 0-0.25 içindeydı. Artık yüzde 3-3.25 içinde. Ve burada da durmayacak, faizi yüzde 4.75’e kadar yükseltecek. FED faizi niye artırıyor? Zira enflasyon Amerika’da son 40 yılın doruğuna çıktı. Siyaset faizi enflasyonla uğraşın yollarından biri (Cumhurbaşkanımız duymasın.)
Enflasyon Avrupa’da da son 40 yılın doruğunda. Avrupa Merkez Bankası da o niçinle Temmuz’da 50, Eylül’de 75 baz puanlık faiz artırımları yaptı. Lakin epey geç kaldı. FED şimdiye kadar 5 faiz artırımı yapmışken Avrupa Merkez Bankası (ECB) iki tane yapabildi. Bundan daha sonra da FED kadar cesaretli davranamayacağını piyasalar görüyor. Euro’nun dolar karşısında kıymet kaybetmesinin niçinlerinden biri bu.
Avrupa Merkez Bankası niye ürkek davranıyor? Zira Güney Avrupa ülkelerinin dağ üzere borçları var. İtalya, Portekiz, Yunanistan üzere ülkelerde kamu borcu çok yüksek. (İtalya’da kamu borcunun ulusal gelire oranı yüzde 150’nin üzerine çıkmış durumda.) Bu ülkeler Almanya’ya nazaran daha yüksek faizle borçlanıyorlar. Avrupa Merkez Bankası’nın siyaset faizi arttıkça bu ülkelerin borçlanma maliyeti artacak. Bu niçinle Avrupa Merkez Bankası’nın faiz artırımlarında süratli gitmesine karşılar. Rusya-Ukrayna savaşını da bunlara ekleyelim… Avrupa Birliği Rusya’ya sert yaptırımlar koydu. Rusya da misilleme olarak Avrupa’ya verdiği doğalgazı kesti. Başta Almanya ve İtalya olmak üzere Avrupa’daki dev sanayi tesisleri doğalgazla çalışıyor. Artık gaz bulamadıkları için ya üretimi kesecekler ya da fazlaca değerliye buldukları için ziyan edecekler. Savaş Avrupa iktisadını ağır bir sakinliğe sürüklüyor. Amerika’nın ise tuzu kuru. Savaş ona hayli uzakta. Ve aslına bakarsanız kendi gazını kendisi üretiyor.
Euro işte bu niçinlerle dolar karşısında kıymet kaybediyor. Dolar karşısında fikir Türk Lirası karşısında da düşüyor. Nebati’den bu niçinle kutlama iletisi yok.
Cevap sıradan, zira TL, Euro karşısında güçlenirken dolar karşısında bedel kaybetmeye devam ediyor. Dolar 18.47 TL’ye yükselerek tüm vakit içinderın en yüksek düzeyini gördü. Bütün göstergeler doların TL’nin dolar karşısında bedel kazanmaya devam edeceğine işaret ediyor.
Yani “Türkiye iktisat modelinin” işe yaradığı falan yok. Modelde vaad edilenin tersine cari açık kapanmıyor, her geçen ay daha da artıyor. Geçen yılı 14 milyar dolarlık cari açıkla kapatmıştık. Açık bu yılın birinci 7 ayında 36.5 milyar dolara yükseldi. Yıl sonunda 60 milyar doları da aşması bekleniyor. halbuki “Türkiye iktisat modeli”ne bakılırsa bunun karşıtının olması, ihracatın ithalattan daha süratli artması, cari açığın kapanması ve içeride döviz bollaşınca Türk Lirası’nın dolar karşısında paha kazanması gerekiyordu. Olmadı.
Öyleyse Euro niye düşüyor? Zira Euro dolar karşısında düşüyor. Euro/dolar paritesi bu yılın başında 1.15 düzeyindeydi. Olmaz denilen şey yazın oldu ve Euro / Dolar paritesi 1’in de altına indi. Orada da durmadı. Parite 1’in altına indikten daha sonra da düşmeye devam etti ve geçen hafta Euro dolar karşısında 0.97’in altına geriledi. Birfazlaca uzman Euro/Dolar paritesinin 0.90’a kadar gerileyebileceğini söylüyor.
Peki Euro dolar karşısında niye düşüyor? Bunun birkaç sebebi var. En aktüel ve en kıymetli niye, Amerikan Merkez Bankası (FED) art geriye çok yüksek faiz artırımları yapması. FED geçen hafta 75 baz puanlık bir faiz artırımı daha yaptı. Bununla bu yıl yaptığı faiz artırımlarının toplamı 300 baz puanı, yani 3 puanı buldu. Yılbaşında FED’in siyaset faizi yüzde 0-0.25 içindeydı. Artık yüzde 3-3.25 içinde. Ve burada da durmayacak, faizi yüzde 4.75’e kadar yükseltecek. FED faizi niye artırıyor? Zira enflasyon Amerika’da son 40 yılın doruğuna çıktı. Siyaset faizi enflasyonla uğraşın yollarından biri (Cumhurbaşkanımız duymasın.)
Enflasyon Avrupa’da da son 40 yılın doruğunda. Avrupa Merkez Bankası da o niçinle Temmuz’da 50, Eylül’de 75 baz puanlık faiz artırımları yaptı. Lakin epey geç kaldı. FED şimdiye kadar 5 faiz artırımı yapmışken Avrupa Merkez Bankası (ECB) iki tane yapabildi. Bundan daha sonra da FED kadar cesaretli davranamayacağını piyasalar görüyor. Euro’nun dolar karşısında kıymet kaybetmesinin niçinlerinden biri bu.
Avrupa Merkez Bankası niye ürkek davranıyor? Zira Güney Avrupa ülkelerinin dağ üzere borçları var. İtalya, Portekiz, Yunanistan üzere ülkelerde kamu borcu çok yüksek. (İtalya’da kamu borcunun ulusal gelire oranı yüzde 150’nin üzerine çıkmış durumda.) Bu ülkeler Almanya’ya nazaran daha yüksek faizle borçlanıyorlar. Avrupa Merkez Bankası’nın siyaset faizi arttıkça bu ülkelerin borçlanma maliyeti artacak. Bu niçinle Avrupa Merkez Bankası’nın faiz artırımlarında süratli gitmesine karşılar. Rusya-Ukrayna savaşını da bunlara ekleyelim… Avrupa Birliği Rusya’ya sert yaptırımlar koydu. Rusya da misilleme olarak Avrupa’ya verdiği doğalgazı kesti. Başta Almanya ve İtalya olmak üzere Avrupa’daki dev sanayi tesisleri doğalgazla çalışıyor. Artık gaz bulamadıkları için ya üretimi kesecekler ya da fazlaca değerliye buldukları için ziyan edecekler. Savaş Avrupa iktisadını ağır bir sakinliğe sürüklüyor. Amerika’nın ise tuzu kuru. Savaş ona hayli uzakta. Ve aslına bakarsanız kendi gazını kendisi üretiyor.
Euro işte bu niçinlerle dolar karşısında kıymet kaybediyor. Dolar karşısında fikir Türk Lirası karşısında da düşüyor. Nebati’den bu niçinle kutlama iletisi yok.