uçanteneke
New member
Yaklaşık 7 milyon emekçiyi ilgilendiren görüşmeler öncesinde, masada personel sınıfını temsil edecek olan TÜRK-İŞ Lideri Ergün Atalay, Cumhuriyet’ten İklim Öngel’in sorularını yanıtladı.
– Minimum fiyat nedir? Nasıl, neye göre belirleniyor?
Devlet, özel bölüme “Bu sayının altında fiyat vermeyeceksin, bu fiyatın altında personel çalıştıramazsın” diyor. Pazardaki, marketteki enflasyona göre fiyat belirleniyor. Bu fiyat, evlenme, boşanma, icrayı ilgilendiriyor. Boşandığında hesap taban fiyattan yapılıyor. İcralık bir durum var ise bir daha minimum fiyata nazaran veriliyor. Yani minimum fiyat, devletin işlemesi için bir belirleme fiyatı. Lakin son senelerda bu geçim fiyatı oldu. 7 milyon minimum fiyatlı çalışan var. Aileleriyle birlikte 35 milyonu buluyor. bu biçimde büyük bir pazarlık yok.
– En yüksek artırım ne vakit olmuş?
En yüksak artırımı Necmettin Erbakan vermiş. Biz 45 yılda beş sefer imzaladık, onun haricinde imzalamadık. Hükümet patronla bir arada imzaladı. O yüzden bu minimum fiyat 45 seneye bedel bir taban fiyat. Zira insanların alım gücü düştü. TÜİK yüzde 20 enflasyon açıklıyor lakin 10 gün evvel aldığın bir sıvı yağı 10 gün daha sonra tıpkı fiyatta alamıyorsun. Yani sokaktaki fiyata TÜİK’in deklare ettiğı örtüşmüyor.
– “İşçi bugün aldığını yarın tıpkı fiyatla alamıyor. Yarın aldığını öbür gün alamıyor” diyorsunuz. Bu çıkmazın önüne nasıl geçilecek?
Bunu zapturapt altına almalı. Enflasyonu muhakkak bir yere getirmek gerek. Bu dolar artışlarına başım yatmıyor. Ekonomist değilim. Savaş yok, harp yok bunun sebebi nedir? Patatesin, şekerin dolarla ne alakası var? Doların oraya girdisi yüzde 1. Şeker 120 TL iken 240 TL oldu. Yüzde 100 nasıl oldu bu? Ancak bakıyorsunuz, çocuk bezi yok, cam yok. Hammadde diyorlar, girdi diyorlar. Ne girdisi, şekerinki yüzde 1’i geçmez. Vatandaş, 400 TL ile beş altı kalem alırken o kalem bugün üçe düşüyor.
– Bu şartlarda personel hayatını nasıl sürdürüyor?
Gece ek iş yapıyor. Mesaiden çıkıyor saat 17.00’de. Gece gidiyor çalışıyor. Taban ücretlinin yüzde 90’ı bu biçimde. Taban ücretliyle bir arada öğrenci ve az da olsa memur da var. Beşerler mecburen ikinci üçüncü işi yapıyor. Uyumaya vakit içinderı yok.
Meclis’in birden fazla patron
– “İşçi ittifakı kurulmalı” dediniz, nedir bu?
Millet İttifakı var, Cumhur İttifakı var. Biz; memur, emekçi emekli bu ülkenin dörtte üçüyüz. Meclis’e bakın, birden fazla patron, avukat ve hekim. Personel dördü geçmez. Bizden çok fazlaca az. Madem bu ülkenin dörtte üçüyüz Meclis’te niye azız.
– Milletvekilliği düşünüyor musunuz?
Türkiye’nin tapusunu versen TÜRK- İŞ başkanlığından daha değerli bir misyon yok. Benim siyaset yapma niyetim yok. Ne üyeliğim ne delegeliğim ne adaylığım var. Lakin ben her insanın lideriyim. Ben TÜRK-İŞ’in lideriyim. Bir milyon 200 bin üyemiz var. Aileleriyle bir arada ben 5 milyonun lideriyim.
– EYT’liler için ne yapmalı?
EYT’liler benim sıkıntım. Bir yerden başlamak gerek. Hükümet diyor ki, 5 milyonluk bir insan topluluğu var bir seferde halledemem. Kimilerinin güzeline gitmeyecek lakin benim makul olanı söylemem gerek. Bir yerden başlamalı.
– Nereden başlamalı?
Bu yaşı 50 mi 45 mi koyarsın fakat bu biçimde durmaktansa, hiç bir şey yapmamaktansa bir yerden başlamak daha yeterli. Kısa bir vakit diliminde 4-5 yılda bunu eritmek gerekir. Patron diyor ki “Bunlar yaşlı işe almam”, hükümet diyor ki “gençsin”. Ortası yok bu işin. Bir orta yol bulmak lazım.
– Örgütlenmede kasvet çekiyor musunuz?
Siyasalın sendikası olmaz. Memurun, çalışanın sendikası olur. Emekçi kimden mutluysa, oraya geçsin, kimse baskı yapmasın. Emekçi, özgür iradesiyle karar versin. İşveren, belediye lideri, iktidar yönlendirmesin.
– Nasıl olacak?
Olmalı. Zira bu olmadan bayana şiddeti önleyemezsin. Bu olmadan demokrasiyi geliştiremezsin, özgürlükleri genişletemezsin. Hürmete, sevgiye ulaşamazsın. Adaleti bulmadan merhameti nazaranmezsin.
– AKP iktidarında emekçiler ne kazandı ne kaybetti?
AK Parti devrinde kazandıklarımız da var kaybettiklerimiz de. 1980’de nüfus 40 milyonken örgütlü 2.5 milyondu. Artık nüfusumuz 80 milyonu geçti. Örgütlü bir daha 2.5 milyon. Örgütlenmeyle ilgili istediğimizi alamadık. Bu yıl düzgün bir kamu kontratı yaptık. Grev yaptığım yerler var, yapmadığım yerler var. Bu en son kullanılacak silah. Bir ay greve çık, sonuç alamazsan emekçi de patron de ziyanlı çıkıyor. Kıdem tazminatından, vergiden, sigortadan, maaştan kayboluyor. Onun için masada biten kontrat en âlâ kontrat. Lakin grev yapman gerekiyorsa da grev yapacaksın. Şu an kıdem tazminatı alıyorsanız, bu bizim uğraşımızla oldu.
– Emekçinin alım gücü nasıl bu biçimde düştü?
Kontratın olduğu yerlerde taban fiyat yok. En azından yüzde 99’ı minimum ücretlinin üzerinde.
– Sembolik olarak üstte, büyük sayılar değil…
Yüzde 90’ı semboliğin üstünde. En azından yemek parası var, servis var, ikramiye var. Örgütlü yerlerde tahminen yüzde 1-2’sinde taban fiyat sorunu var. O niçinle birinci koşul örgütlenmek. Örgütlü olursak meselelerin büyük kısmını çözeriz.
– Düşük fiyatlar yüzünden Avrupa’nın Çin’i mi oluyoruz?
Turizmde en ucuz ülkelerden biriyiz. Bunu evvel taban fiyatla bozmak gerek. Enflasyonun baya üzerinde artırım vermek gerek.
– Kelam ettiğiniz enflasyon kaç?
Yüzde 20. Bunun hayli üzerinde artırım vermek lazım. “Avrupa’nın Çini oluruz” demiyorum fakat şu anda bizim alım gücümüz epey düşük.
– Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yakın dostluğunuz var, bunun avantajını yaşıyor musunuz?
AK Parti ’nin küme başkanvekili değilim, delegesi, üyesi değilim. 30 yıldır tanıyorum. Yeterli yaptığı vakit hoşuma masraf, makus yaptığı vakit berbat yaptığını söylerim. Başına bir ıstırap gelirse yanında olurum. Birebirini Kemal Bey’e de Meral (Akşener) Hanım’a da yaparım. Ben TÜRK- İŞ lideriyim, bunun ayrımını yapmam. Her partiden insan var lakin ben o işlere girmem. Bir sendika lideri olarak söylemem gerekeni söylerim ki bu vakte kadar da bu biçimde geldim. Artvin’de Kemal Bey’e akın olduğunda birinci havaalanına gidenlerden biriyim. İnsani ilgi oburdur. Tanıdığına, ailesine insan ne yaparsa onu yaparım ki ben köşeli yaparım. Gözümü de budaktan sakınmam.
– Pazarlıkta tesiri oluyor mu dostluğun?
Ben hakikat bildiğimi liderler konseyi ile konuşurum. Orada aldığımız sonucu da noksansız uygularım. Kıdem tazminatında onlar benim üzere düşünmüyordu, gittim anlattım. Hem müzakere yaparım hem gayret.
– Göçmen sıkıntısı çalışanları nasıl etkiliyor?
Bunlar bizim konuğumuz. Canlarını kurtarmak ve rahat yaşamak için geliyorlar. Bizim yaptığımız insani ilgiyi dünyada kimse yapmıyor. Antep’te iki ayakkabı fabrikası var, 100’er kişi çalışıyor. Biri Suriyeli, Afgan çalıştırıyor. Oburu taban fiyat, servis ve yemek parası veriyor. Bunun maliyeti bir kişi için 5 bin 700 TL. ötekinin 2 bin TL. Zira kayıt dışı. Kayıt dışını kayıt içine almak gerek. Ben ırkçı değilim, onlara konut sahipliği yapalım lakin onlarda misafirliklerini bilsinler. Kampları dolaştım, bayanları, çocukları gördüm, üzerime düşeni de yaptım. Dünya da verdiği kelamları tutsun. Ben Türkiye’den yanayım.
‘Rakam söylersem pazarlık hissem düşüyor’
– Minimum fiyat ne kadar olmalı?
Kamuoyuna sayı açıklamıyorum, Ben dilek ettiğimi söylemiş oldum. Çalışma bakanı, maliye bakanı, cumhurbaşkanı biliyor. Her siyasi parti bir sayı söylüyor ancak partilerin bir sorumluluğu yok, masada değiller. DİSK 5 bin 200 TL diyor. Ben 7 bin, 8 bin, 10 bin de derim. Demek hür ancak benim söylemiş olduğim ile aldığım içinde ahenk olması.
– Sayısı niye açıklamıyorsunuz?
3 devir evvel sayı deklare ettim ve o sayıya kendimi bağladım. Patron, “TÜRK- İŞ bu sayının altına inmez” dedi ve istediği üzere hükümetle hareket etti. O devrin parasıyla 70 TL az artırım alabildim. 70 TL bir yılda 840 TL yapıyor. Bu, iki yıllık ekmek parasıdır. Sayısı söylemiş olduğimde pazarlık hissem düşüyor.
– Pekala Bakanlar istediğiniz sayıya ne reaksiyon verdiler?
3 sayı gündeme geldi. Biri müspet, biri tebessüm ettirir fakat biri memnun eder dedim. Ben bunu 1 ay evvel söylemiş olduğimde dolar 9 TL idi. Bu niçinle artık saydığım 3 sayı içinde en üsttekini istiyorum.
– Sayı önerirken patronu de göz önönde bulunduruyor musunuz?
İş yerlerinin yüzde 90’ı 10 kişinin altında emekçi çalıştırıyor. Karaman’dan bir terzi bana yazdı, “Yanımda 3 kişi çalışıyor. Yüksek tutarsanız birini çıkarırım” diyor. Bunu söylemiş olduğimde “Sana ne, sana mı kaldı patronun yükü” diyorlar. Bunlar gerçekler, söylemiş olduğimde “Sen patronun destekçisi misin?”diyorlar. Adam benim personelimi çıkarırsa benim aldığım artırımın ne özelliği kalır.
– Devlet takviyesi ne kadar olmalı?
Patronun yükünü üzerinden alacak kadar olması gerekir ki personel de işinden olmasın. Talebim bilhassa örgütlü olan işyerlerine dayanak verilmesi. Zira takviyeyle örgütlülüğün de önü açılır.
– Minimum fiyat nedir? Nasıl, neye göre belirleniyor?
Devlet, özel bölüme “Bu sayının altında fiyat vermeyeceksin, bu fiyatın altında personel çalıştıramazsın” diyor. Pazardaki, marketteki enflasyona göre fiyat belirleniyor. Bu fiyat, evlenme, boşanma, icrayı ilgilendiriyor. Boşandığında hesap taban fiyattan yapılıyor. İcralık bir durum var ise bir daha minimum fiyata nazaran veriliyor. Yani minimum fiyat, devletin işlemesi için bir belirleme fiyatı. Lakin son senelerda bu geçim fiyatı oldu. 7 milyon minimum fiyatlı çalışan var. Aileleriyle birlikte 35 milyonu buluyor. bu biçimde büyük bir pazarlık yok.
– En yüksek artırım ne vakit olmuş?
En yüksak artırımı Necmettin Erbakan vermiş. Biz 45 yılda beş sefer imzaladık, onun haricinde imzalamadık. Hükümet patronla bir arada imzaladı. O yüzden bu minimum fiyat 45 seneye bedel bir taban fiyat. Zira insanların alım gücü düştü. TÜİK yüzde 20 enflasyon açıklıyor lakin 10 gün evvel aldığın bir sıvı yağı 10 gün daha sonra tıpkı fiyatta alamıyorsun. Yani sokaktaki fiyata TÜİK’in deklare ettiğı örtüşmüyor.
– “İşçi bugün aldığını yarın tıpkı fiyatla alamıyor. Yarın aldığını öbür gün alamıyor” diyorsunuz. Bu çıkmazın önüne nasıl geçilecek?
Bunu zapturapt altına almalı. Enflasyonu muhakkak bir yere getirmek gerek. Bu dolar artışlarına başım yatmıyor. Ekonomist değilim. Savaş yok, harp yok bunun sebebi nedir? Patatesin, şekerin dolarla ne alakası var? Doların oraya girdisi yüzde 1. Şeker 120 TL iken 240 TL oldu. Yüzde 100 nasıl oldu bu? Ancak bakıyorsunuz, çocuk bezi yok, cam yok. Hammadde diyorlar, girdi diyorlar. Ne girdisi, şekerinki yüzde 1’i geçmez. Vatandaş, 400 TL ile beş altı kalem alırken o kalem bugün üçe düşüyor.
– Bu şartlarda personel hayatını nasıl sürdürüyor?
Gece ek iş yapıyor. Mesaiden çıkıyor saat 17.00’de. Gece gidiyor çalışıyor. Taban ücretlinin yüzde 90’ı bu biçimde. Taban ücretliyle bir arada öğrenci ve az da olsa memur da var. Beşerler mecburen ikinci üçüncü işi yapıyor. Uyumaya vakit içinderı yok.
Meclis’in birden fazla patron
– “İşçi ittifakı kurulmalı” dediniz, nedir bu?
Millet İttifakı var, Cumhur İttifakı var. Biz; memur, emekçi emekli bu ülkenin dörtte üçüyüz. Meclis’e bakın, birden fazla patron, avukat ve hekim. Personel dördü geçmez. Bizden çok fazlaca az. Madem bu ülkenin dörtte üçüyüz Meclis’te niye azız.
– Milletvekilliği düşünüyor musunuz?
Türkiye’nin tapusunu versen TÜRK- İŞ başkanlığından daha değerli bir misyon yok. Benim siyaset yapma niyetim yok. Ne üyeliğim ne delegeliğim ne adaylığım var. Lakin ben her insanın lideriyim. Ben TÜRK-İŞ’in lideriyim. Bir milyon 200 bin üyemiz var. Aileleriyle bir arada ben 5 milyonun lideriyim.
– EYT’liler için ne yapmalı?
EYT’liler benim sıkıntım. Bir yerden başlamak gerek. Hükümet diyor ki, 5 milyonluk bir insan topluluğu var bir seferde halledemem. Kimilerinin güzeline gitmeyecek lakin benim makul olanı söylemem gerek. Bir yerden başlamalı.
– Nereden başlamalı?
Bu yaşı 50 mi 45 mi koyarsın fakat bu biçimde durmaktansa, hiç bir şey yapmamaktansa bir yerden başlamak daha yeterli. Kısa bir vakit diliminde 4-5 yılda bunu eritmek gerekir. Patron diyor ki “Bunlar yaşlı işe almam”, hükümet diyor ki “gençsin”. Ortası yok bu işin. Bir orta yol bulmak lazım.
– Örgütlenmede kasvet çekiyor musunuz?
Siyasalın sendikası olmaz. Memurun, çalışanın sendikası olur. Emekçi kimden mutluysa, oraya geçsin, kimse baskı yapmasın. Emekçi, özgür iradesiyle karar versin. İşveren, belediye lideri, iktidar yönlendirmesin.
– Nasıl olacak?
Olmalı. Zira bu olmadan bayana şiddeti önleyemezsin. Bu olmadan demokrasiyi geliştiremezsin, özgürlükleri genişletemezsin. Hürmete, sevgiye ulaşamazsın. Adaleti bulmadan merhameti nazaranmezsin.
– AKP iktidarında emekçiler ne kazandı ne kaybetti?
AK Parti devrinde kazandıklarımız da var kaybettiklerimiz de. 1980’de nüfus 40 milyonken örgütlü 2.5 milyondu. Artık nüfusumuz 80 milyonu geçti. Örgütlü bir daha 2.5 milyon. Örgütlenmeyle ilgili istediğimizi alamadık. Bu yıl düzgün bir kamu kontratı yaptık. Grev yaptığım yerler var, yapmadığım yerler var. Bu en son kullanılacak silah. Bir ay greve çık, sonuç alamazsan emekçi de patron de ziyanlı çıkıyor. Kıdem tazminatından, vergiden, sigortadan, maaştan kayboluyor. Onun için masada biten kontrat en âlâ kontrat. Lakin grev yapman gerekiyorsa da grev yapacaksın. Şu an kıdem tazminatı alıyorsanız, bu bizim uğraşımızla oldu.
– Emekçinin alım gücü nasıl bu biçimde düştü?
Kontratın olduğu yerlerde taban fiyat yok. En azından yüzde 99’ı minimum ücretlinin üzerinde.
– Sembolik olarak üstte, büyük sayılar değil…
Yüzde 90’ı semboliğin üstünde. En azından yemek parası var, servis var, ikramiye var. Örgütlü yerlerde tahminen yüzde 1-2’sinde taban fiyat sorunu var. O niçinle birinci koşul örgütlenmek. Örgütlü olursak meselelerin büyük kısmını çözeriz.
– Düşük fiyatlar yüzünden Avrupa’nın Çin’i mi oluyoruz?
Turizmde en ucuz ülkelerden biriyiz. Bunu evvel taban fiyatla bozmak gerek. Enflasyonun baya üzerinde artırım vermek gerek.
– Kelam ettiğiniz enflasyon kaç?
Yüzde 20. Bunun hayli üzerinde artırım vermek lazım. “Avrupa’nın Çini oluruz” demiyorum fakat şu anda bizim alım gücümüz epey düşük.
– Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yakın dostluğunuz var, bunun avantajını yaşıyor musunuz?
AK Parti ’nin küme başkanvekili değilim, delegesi, üyesi değilim. 30 yıldır tanıyorum. Yeterli yaptığı vakit hoşuma masraf, makus yaptığı vakit berbat yaptığını söylerim. Başına bir ıstırap gelirse yanında olurum. Birebirini Kemal Bey’e de Meral (Akşener) Hanım’a da yaparım. Ben TÜRK- İŞ lideriyim, bunun ayrımını yapmam. Her partiden insan var lakin ben o işlere girmem. Bir sendika lideri olarak söylemem gerekeni söylerim ki bu vakte kadar da bu biçimde geldim. Artvin’de Kemal Bey’e akın olduğunda birinci havaalanına gidenlerden biriyim. İnsani ilgi oburdur. Tanıdığına, ailesine insan ne yaparsa onu yaparım ki ben köşeli yaparım. Gözümü de budaktan sakınmam.
– Pazarlıkta tesiri oluyor mu dostluğun?
Ben hakikat bildiğimi liderler konseyi ile konuşurum. Orada aldığımız sonucu da noksansız uygularım. Kıdem tazminatında onlar benim üzere düşünmüyordu, gittim anlattım. Hem müzakere yaparım hem gayret.
– Göçmen sıkıntısı çalışanları nasıl etkiliyor?
Bunlar bizim konuğumuz. Canlarını kurtarmak ve rahat yaşamak için geliyorlar. Bizim yaptığımız insani ilgiyi dünyada kimse yapmıyor. Antep’te iki ayakkabı fabrikası var, 100’er kişi çalışıyor. Biri Suriyeli, Afgan çalıştırıyor. Oburu taban fiyat, servis ve yemek parası veriyor. Bunun maliyeti bir kişi için 5 bin 700 TL. ötekinin 2 bin TL. Zira kayıt dışı. Kayıt dışını kayıt içine almak gerek. Ben ırkçı değilim, onlara konut sahipliği yapalım lakin onlarda misafirliklerini bilsinler. Kampları dolaştım, bayanları, çocukları gördüm, üzerime düşeni de yaptım. Dünya da verdiği kelamları tutsun. Ben Türkiye’den yanayım.
‘Rakam söylersem pazarlık hissem düşüyor’
– Minimum fiyat ne kadar olmalı?
Kamuoyuna sayı açıklamıyorum, Ben dilek ettiğimi söylemiş oldum. Çalışma bakanı, maliye bakanı, cumhurbaşkanı biliyor. Her siyasi parti bir sayı söylüyor ancak partilerin bir sorumluluğu yok, masada değiller. DİSK 5 bin 200 TL diyor. Ben 7 bin, 8 bin, 10 bin de derim. Demek hür ancak benim söylemiş olduğim ile aldığım içinde ahenk olması.
– Sayısı niye açıklamıyorsunuz?
3 devir evvel sayı deklare ettim ve o sayıya kendimi bağladım. Patron, “TÜRK- İŞ bu sayının altına inmez” dedi ve istediği üzere hükümetle hareket etti. O devrin parasıyla 70 TL az artırım alabildim. 70 TL bir yılda 840 TL yapıyor. Bu, iki yıllık ekmek parasıdır. Sayısı söylemiş olduğimde pazarlık hissem düşüyor.
– Pekala Bakanlar istediğiniz sayıya ne reaksiyon verdiler?
3 sayı gündeme geldi. Biri müspet, biri tebessüm ettirir fakat biri memnun eder dedim. Ben bunu 1 ay evvel söylemiş olduğimde dolar 9 TL idi. Bu niçinle artık saydığım 3 sayı içinde en üsttekini istiyorum.
– Sayı önerirken patronu de göz önönde bulunduruyor musunuz?
İş yerlerinin yüzde 90’ı 10 kişinin altında emekçi çalıştırıyor. Karaman’dan bir terzi bana yazdı, “Yanımda 3 kişi çalışıyor. Yüksek tutarsanız birini çıkarırım” diyor. Bunu söylemiş olduğimde “Sana ne, sana mı kaldı patronun yükü” diyorlar. Bunlar gerçekler, söylemiş olduğimde “Sen patronun destekçisi misin?”diyorlar. Adam benim personelimi çıkarırsa benim aldığım artırımın ne özelliği kalır.
– Devlet takviyesi ne kadar olmalı?
Patronun yükünü üzerinden alacak kadar olması gerekir ki personel de işinden olmasın. Talebim bilhassa örgütlü olan işyerlerine dayanak verilmesi. Zira takviyeyle örgütlülüğün de önü açılır.