uçanteneke
New member
Alay-ı valayla duyurulan, iktidarın yüzyılın finans buluşu üzere pazarlamaya çalıştığı TL mevduata kur garantisi pek tutmuş üzere görünmüyor. Yoksa tez edildiği üzere büyük bir buluş değil mi bu? Yoksa yoksa faiz artırmadan dövizden TL’ye geçişi sağlayacak hayli daha tesirli diğer enstrümanlar var mıydı?
Bu soruların karşılıklarına birazdan geleceğim lakin evvel dataları gorelim. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na (BDDK) göre geçen Cuma prestijiyle vatandaşların bankada 163.4 milyar dolarlık döviz mevduatı vardı. Pekala bu sayı TL mevduata kur garantisi belirtildiğında, Salı günü ne kadardı? 163.7 milyar dolar. Yani? Yani bankalardaki döviz mevduatından hepi topu 250-300 milyon dolarlık çözülme olmuş. Grafiği şöyleki:
Eski banka yöneticisi Erol Taşdelen BDDK’nın datalarından hareketle dolarizasyonun azalmadığını, hatta epeyce az da olsa arttığını hesaplıyor. Aşağıdaki tabloda YP sütunu yabancı para yani döviz mevduatlarını, TP ise Türk Lirasında duran mevduatları gösteriyor:
Aslında birfazlaca iktisatçı en başından beri TL mevduata kur garantisi konusunda kuşkularını ve tenkitlerini lisana getirmişti. Örneğin Prof. Dr. Asaf Savaş Akat, TL mevduata kur garantisiyle ilgili şöyleki dedi:
“Çok karmaşık bir enstrüman olduğunu düşünüyorum. Bu kadar karışık bir alet gerekli miydi, emin değilim. Bankalar hesap yapacak, o hesaba nazaran bir kısmı Merkez Bankası’na gidecek, bir kısmı Hazine’ye gidecek, onlar denetim edilecek…”
Merkez Bankası’nı uygun tanıyan bir kaynağım da TL mevduata kur garantisinin epeyce karmaşık olduğu görüşünde. Leonardo Da Vinci’nin ünlü kelamı “Sadelik en yüksek gelişmişlik düzeyidir”i hatırlatarak fazlaca daha sıradan bir metotla vatandaşı dövizden TL’ye dönmeye ikna etmenin mümkün olduğunu söylüyor.
örneğin? Şöyle diyor: “Bunu yapacaklarına üstün faizli bono yapıp ismini ‘Süper Hibeli Bono’ khalbukilardı daha tesirli olurdu.”
Asaf Savaş Akat da şimdi tıpkı fikirde: “Çok daha sıradan enstrümanlarla bu işe daha erken müdahale etmek mümkün olabilirdi. örneğin 2001 Krizinde bu biçimde bir problemle karşılaşılmıştı. O devirde ‘Madem vatandaş döviz istiyor, kısa vadeli döviz tahvili çıkaralım’ denmişti. Bu formül epey daha sıradan. Maalesef kurumsal hafıza son devirde tahrip oldu…”
Kilit nokta, devlette kurumsal hafızanın tahrip olması. Bu köşenin okurları, TL mevduata kur garantisinin 2018’deki Rahip Brunson krizi sırasında gündeme gelen alternatiflerden biri olduğunu, lakin sakıncaları niçiniyle uygulanmadığını yazdığımı hatırlayacaktır. O devir üzerinde durulan epeyce daha sıradan ve tesirli olma potansiyeli daha yüksek diğer alternatifler vardı.
Lakin o siyasetleri geliştirenlerin hepsi bakılırsavden alındığı, yani devlette kurumsal hafıza tahrip olduğu için AKP iktidarı en karmaşık enstrümanı raftan indirdi.
Ayrıyeten TL mevduata kur garantisi fazlaca da maliyetli. Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, TL mevduatın yüzde 75’inin bu sisteme dönmesi ve olumsuz bir senaryoda doların faizin üzerine yüzde 30 artması durumunda kamu bütçesine 200-300 milyar TL içinde ek yük bindireceğini söylüyor. Bu, Hazine’yi batırabilecek kadar büyük bir rakam…
Özetle vatandaşın 163 milyar dolarlık döviz mevduatı olduğu yerde duruyor. Pekala iktidarın “Gece millet akın akın döviz bozdurdu” argümanı nereden çıkıyor?
Ve öteki sorular:
-Bankalar gece döviz alım-satım makasını açıyor, o gece vatandaş döviz bozdurmak için ziyanı göze mi aldı?
-İnternetten döviz satışı 3-5 bin dolarla sınırlıyken bozdurulduğu sav edilen 1-2 milyar dolar nereden satıldı?
-Bu kadar epey döviz bozuldu ise döviz hesaplar niye hâlâ yerinde sayıyor?
Bu soruların karşılıklarına birazdan geleceğim lakin evvel dataları gorelim. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na (BDDK) göre geçen Cuma prestijiyle vatandaşların bankada 163.4 milyar dolarlık döviz mevduatı vardı. Pekala bu sayı TL mevduata kur garantisi belirtildiğında, Salı günü ne kadardı? 163.7 milyar dolar. Yani? Yani bankalardaki döviz mevduatından hepi topu 250-300 milyon dolarlık çözülme olmuş. Grafiği şöyleki:
Eski banka yöneticisi Erol Taşdelen BDDK’nın datalarından hareketle dolarizasyonun azalmadığını, hatta epeyce az da olsa arttığını hesaplıyor. Aşağıdaki tabloda YP sütunu yabancı para yani döviz mevduatlarını, TP ise Türk Lirasında duran mevduatları gösteriyor:
Aslında birfazlaca iktisatçı en başından beri TL mevduata kur garantisi konusunda kuşkularını ve tenkitlerini lisana getirmişti. Örneğin Prof. Dr. Asaf Savaş Akat, TL mevduata kur garantisiyle ilgili şöyleki dedi:
“Çok karmaşık bir enstrüman olduğunu düşünüyorum. Bu kadar karışık bir alet gerekli miydi, emin değilim. Bankalar hesap yapacak, o hesaba nazaran bir kısmı Merkez Bankası’na gidecek, bir kısmı Hazine’ye gidecek, onlar denetim edilecek…”
Merkez Bankası’nı uygun tanıyan bir kaynağım da TL mevduata kur garantisinin epeyce karmaşık olduğu görüşünde. Leonardo Da Vinci’nin ünlü kelamı “Sadelik en yüksek gelişmişlik düzeyidir”i hatırlatarak fazlaca daha sıradan bir metotla vatandaşı dövizden TL’ye dönmeye ikna etmenin mümkün olduğunu söylüyor.
örneğin? Şöyle diyor: “Bunu yapacaklarına üstün faizli bono yapıp ismini ‘Süper Hibeli Bono’ khalbukilardı daha tesirli olurdu.”
Asaf Savaş Akat da şimdi tıpkı fikirde: “Çok daha sıradan enstrümanlarla bu işe daha erken müdahale etmek mümkün olabilirdi. örneğin 2001 Krizinde bu biçimde bir problemle karşılaşılmıştı. O devirde ‘Madem vatandaş döviz istiyor, kısa vadeli döviz tahvili çıkaralım’ denmişti. Bu formül epey daha sıradan. Maalesef kurumsal hafıza son devirde tahrip oldu…”
Kilit nokta, devlette kurumsal hafızanın tahrip olması. Bu köşenin okurları, TL mevduata kur garantisinin 2018’deki Rahip Brunson krizi sırasında gündeme gelen alternatiflerden biri olduğunu, lakin sakıncaları niçiniyle uygulanmadığını yazdığımı hatırlayacaktır. O devir üzerinde durulan epeyce daha sıradan ve tesirli olma potansiyeli daha yüksek diğer alternatifler vardı.
Lakin o siyasetleri geliştirenlerin hepsi bakılırsavden alındığı, yani devlette kurumsal hafıza tahrip olduğu için AKP iktidarı en karmaşık enstrümanı raftan indirdi.
Ayrıyeten TL mevduata kur garantisi fazlaca da maliyetli. Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, TL mevduatın yüzde 75’inin bu sisteme dönmesi ve olumsuz bir senaryoda doların faizin üzerine yüzde 30 artması durumunda kamu bütçesine 200-300 milyar TL içinde ek yük bindireceğini söylüyor. Bu, Hazine’yi batırabilecek kadar büyük bir rakam…
Özetle vatandaşın 163 milyar dolarlık döviz mevduatı olduğu yerde duruyor. Pekala iktidarın “Gece millet akın akın döviz bozdurdu” argümanı nereden çıkıyor?
Ve öteki sorular:
-Bankalar gece döviz alım-satım makasını açıyor, o gece vatandaş döviz bozdurmak için ziyanı göze mi aldı?
-İnternetten döviz satışı 3-5 bin dolarla sınırlıyken bozdurulduğu sav edilen 1-2 milyar dolar nereden satıldı?
-Bu kadar epey döviz bozuldu ise döviz hesaplar niye hâlâ yerinde sayıyor?