SWIFT’ten çıkarmak Rusya’yı tesirler mi? Yasak global piyasalara nasıl yansır?

uçanteneke

New member
Rusya, Hollanda ve Almanya’ya yabancı mamul mallar konusunda bağımlı iken AB ülkeler de Rusya’ya ham petrol, doğal gaz ve katı fosil yakıt tedariğinde bağımlı. Avrupa ülkeleri yedek tedarikçi bulmakta zorlanabilir.

SWIFT nedir? SWIFT nasıl kullanılır?

SWIFT
paranın hudutlar içinde sıkıntısız ve süratli bir biçimde transferini sağlayan global finans arteri. Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication sözlerinin kısaltmasından oluşuyor.

Türkçesi Dünya Bankalar Ortası Finansal İrtibat Topluluğu olan SWIFT, bankaların süratli ve inançlı hudut ötesi ödemeler yapmak için kullandıkları ve memleketler arası ticaretin sıkıntısız bir biçimde akmasını sağlayan ana inançlı iletileşme sistemi. SWIFT, milletlerarası ticaretin finansmanı için temel sistem haline gelmiştir. 2020’de SWIFT platformu üzerinden her gün yaklaşık 38 milyon süreç gönderilerek trilyonlarca dolar pahasında süreç yapıldı.

Belçika merkezli SWIFT, dünya çapında finans kuruluşları içindeki süreçlerin inançlı ve standart bir biçimde gerçekleştirilmesine imkan sağlıyor. Halihazırda 200’den çok ülke ile 11 binden çok finans kurumunun bağlı olduğu SWIFT ile dünyadaki hudut ötesi ödemelerin büyük kısmı gerçekleştiriliyor.


SWIFT ne vakit kullanılmaya başlandı?

1973 yılında kurulan ve merkezi Belçika’da bulunan SWIFT, 200’den çok ülkede 11.000 banka ve kurumu birbirine bağlıyor. Fakat SWIFT, klasik bir banka değil. Ödemeler gönderildiğinde ve geldiğinde kullanıcıları bilgilendiren bir cins anlık iletileşme sistemi. Şirketler ve hükümetler içinde trilyonlarca dolar el değiştirirken, günde 40 milyondan fazla bildiri gönderiyor.

SWIFT, tek bir kurumun kendi sistemini geliştirmesini ve inhisar olmasını istemeyen Amerikan ve Avrupa bankaları tarafınca yaratıldı. SWIFT, hizmeti kullanan binlerce üye kurumun bir kooperatifi. Merkezi Belçika’da, ticaret uyuşmazlıklarında tarafsız kalır ve temel olarak hizmet olarak yönetilir.

Bu finans ağı şu anda 2.000’den çok banka ve finans kuruluşunun ortak mülkiyetindedir ve ABD Federal Rezervi ile İngiltere Bankası da dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki büyük merkez bankalarıyla ortaklaşa Belçika Ulusal Bankası tarafınca denetlenmektedir.

2012’de İran SWIFT’ten çıkarılmıştı

Batılı ülkeler, geçmişte emsal halde İran’ı SWIFT’ten çıkarmıştı. İran, kelam konusu sistemin haricinde olduğu için petrol gelirlerini tahsilde, ticari ödemelerde zorluklar hayatış, ülke iktisadında çeşitli külfetlerle karşılaşmıştı. Ülke o periyot nükleer programı üstündeki yaptırımların bir modülü olarak 2012 yılında SWIFT’den men edilmişti. Petrol ihracat gelirlerinin neredeyse yarısını ve dış ticaretinin %30’unu kaybetti. SWIFT ise yaptırımlar üzerinde hiç bir etkisinin olmadığını ve bunları uygulama sonucunın hükümetlere ilişkin olduğunu söylüyor.


Dünya Rusya’yı SWIFT’ten çıkarma konusunda niye bölündü?

Yaptırımların birinci etabında Batı ülkeleri Rusya’yı SWIFT’ten çıkarmak konusunda 2’ye ayrılmıştı. BBC’nin tahliline göre bir görüşe nazaran Rusya’yı SWIFT’ten çıkarmak, başta Almanya olmak üzere Rusya’ya mal tedarik eden ve Rusya’dan satın alan şirketlere ziyan verir. Tahlilde şu yorumlar yapılıyordu:

“Rusya, Avrupa Birliği’nin ana petrol ve doğal gaz tedarikçisi ve alternatif arz bulmak kolay olmayacaktır. Halihazırda yükselen güç fiyatlarıyla birlikte, daha fazla kesinti, biroldukça hükümetin kaçınmak istediği bir şey. Rusya’nın borçlu olduğu şirketler, ödeme almak için alternatif yollar bulmak zorunda kalır.

Birtakım görüşler ise memleketler arası bankacılık kaosu riskinin fazlaca büyük olduğunu söylüyor.

Rusya’nın eski maliye bakanı Alexei Kudrin ise SWIFT’ten ayrılmanın Rusya iktisadını %5 küçültebileceğini öne sürdü.

Lakin bunun Rusya iktisadı üstündeki kalıcı tesiri konusunda kuşkular var. Rus bankaları, ödemeleri kendi ödeme sistemine sahip Çin üzere yaptırım uygulamayan ülkeler üzerinden yönlendirebilir”


Guardian’ın haberine nazaran ise SWIFT yaptırımı istemeyen ülkelerin bir sebebi, Rus işletmeleri üstündeki tesirin epeyce önemli olmama ihtimali olabilir. Haberde, “Büyük bir Rus bankasının lideri kısa mühlet evvel ödemeler için telefonlar, iletileşme uygulamaları yahut e-posta üzere öteki kanalları kullanabileceğini söylemiş oldu. Rus bankaları, SWIFT’e rakip olmak için kendi ödeme sistemini kuran Çin üzere yaptırım uygulamayan ülkeler aracılığıyla da ödemeleri yönlendirebilir. Rusya’nın SWIFT’i kullanma yasağı, Çin’in rakibi Cips sisteminin kullanmasını hızlandırabilir. Ayrıyeten ABD dolarının global rezerv para ünitesi statüsüne ziyan verebileceği ve kripto para üniteleri üzere alternatiflerin kullanmasını hızlandırabileceği korkusu da var” tabirleri var.


SWIFT yasağı global piyasaları tesirler mi?

Rusya, bilhassa Hollanda ve Almanya’dan yabancı mamul malların büyük bir alıcısı. Rusya, ham petrol, doğal gaz ve katı fosil yakıtların ana AB tedarikçisi ve Avrupa ülkeleri yedek tedarikçi bulmakta zorlanabilir.

SWIFT’ten çıkarmanın Rusya’ya tesiri ne olur?

Pekala, SWIFT’ten çıkarmak Rusya’yı nasıl tesirler? Bu hususta dış basındaki birinci yorumlar ve birinci tahliller şöyleki:

USA Today’in tahlilinde, “Rusya’yı SWIFT’ten men etmek ülke iktisadına çabucak ziyan verir ve uzun vadede Rusya’yı bir dizi memleketler arası finansal süreçten uzaklaştırır. Buna, Rusya’nın gelirinin %40’ından fazlasını oluşturan petrol ve gaz üretiminden elde edilen memleketler arası karlar da dahildir. İran, nükleer programı üstündeki yaptırımların bir modülü olarak 2012’de SWIFT’e erişimini kaybetti, fakat ülkedeki bankaların birçok 2016’da sisteme bir daha bağlandı. Petrol ihracat gelirlerinin neredeyse yarısını ve dış ticaretinin %30’unu kaybetti” denildi.


‘SWIFT bankalar için Twitter gibi’

CBC’in tahlili ise şu biçimde:

“Massachusetts’teki Harvard Üniversitesi’ndeki Davis Rusya ve Avrasya Araştırmaları Merkezi’nin yönetici yöneticisi Alexandra Vacroux, SWIFT’in parayı hareket ettirmeyen, fakat paranın nereye gittiği hakkında bilgi sağlayan bir “bankalar için toplumsal ağ” üzere olduğunu söylemiş oldu. Vacroux, “Gerçekten bir toplumsal iletileşme sistemi üzere ve bankalar için Twitter gibi” dedi.

Manchester Üniversitesi’nde finansal teknoloji ve bilgi sistemleri profesörü ve lideri Markos Zachariadis, “SWIFT’i finansal hizmetler kesiminin bel kemiği olarak düşünebilirsiniz” diyor ve ekliyor:

“Dünya çapında taşınan paranın hacmi ve bedeli açısından finansal hizmetlerde sahip olduğumuz en tesirli altyapıdır.”

Rusya Ulusal SWIFT Derneği’ne nazaran, ülkedeki yaklaşık 300 önde gelen banka ve kuruluş SWIFT kullanıcısıdır, Rus kredi kuruluşlarının yarısından fazlası SWIFT’de temsil edilmektedir ve Rusya, platformun kullanıcı sayısına göre ikinci sırada yer almaktadır. (İlk sırada ABD var)

Rus bankalarının SWIFT’den çıkarılması, ülkenin dünyadaki finansal piyasalara erişimini kısıtlayacaktır. Profesör Zachariadis, neredeyse bir ülkeyi internetten kesmek üzere olacağını söylemiş oldu: “Çevrimiçi faaliyet gösteren tüm bu tertipleri hayal edin. Ve bu altyapıya apansız sıfır erişim…

Helsinki merkezli memleketler arası yaptırımlar uzmanı Maria Shagina, geçen yıl Carnegie Moskova Merkezi için yazdığı bir makalede, Rusya’nın SWIFT’den men edilmesinin etkisinin, 2012’de sisteme erişimi reddedilen İran için olduğu kadar yıkıcı olabileceğini yazmıştı:

“Rusya, ABD doları cinsinden hidrokarbon ihracatı niçiniyle SWIFT’e büyük ölçüde bağımlı. Kesinti, tüm memleketler arası süreçleri bitmiş oldurecek, döviz oynaklığını tetikleyecek ve büyük sermaye çıkışlarına niye olacak”

Vacroux, Rusya’nın federal bütçesinin petrol ve gaz üzere hammaddelerin ihracatından elde edilen vergilere epeyce bağımlı olması niçiniyle, satışların yapılmasını ve akabinde ülke bütçesi için gereken parayı elde edilmesini zorlaştıracağını söylemiş oldu.
 
Üst