uçanteneke
New member
Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, dünyadaki ekonomik problemlerin, artık hiç bir ülkenin tek başına çözebileceği noktada olmadığının altını çizerek, “2008’den 2022’ye kadar izlenen yanlış siyasetlerin, 14 yıldır halının altına süpürülen sorunların neticeleriyla karşı karşıyayız. Artık bunun global seviyede bir sorun olduğu ve lakin global ölçekte bir tahlille halledilebileceği şuuruyla hareket etmeliyiz” dedi.
Bankanın 98. kuruluş yıldönümü vesilesiyle Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, iktisada dair değerlendirmelerde bulunan Ortan, dünyada şu anda yaşanan ekonomik ıstırapların başlangıcının 2008 krizine dayandığını, bu krizin yarattığı sıkıntıların çabucak hemen çözülemediğini söylemiş oldu.
Hakan Ortan, “Merkez bankalarının 2008 krizini çözmek için aldığı kararlar ile tahvil alım programları kapsamında piyasaya likidite sağlamak üzere nakdî genişlemeye gitmelerinin tesirleri bugüne kadar devam etti. Piyasada bir para bolluğu oluştu. Bilhassa Fed ve Avrupa Merkez Bankası piyasaya önemli meblağlarda likidite sağladığında bu mali bolluğun bir sonucu, kararı olacağı belliydi” diye konuştu.
‘Asıl mevzu, 2008’den bu vakte kadarki hikaye’
Aran, 2008 krizini çözmek için uzun vadeli tesirler gözetilmeksizin yalnızca o günün koşulları altında uygun görünen aksiyonlar alındığına dikkati çekti. Dünyadaki ekonomik problemlerin, artık hiç bir ülkenin tek başına çözebileceği noktada olmadığını söyleyen Ortan, şöyleki konuştu:
“Herkes, o tahlil noktasını geçti. Zira 2008’den 2022’ye kadar global ölçekte izlenen yanlış siyasetlerin, 14 yıldır halının altına süpürülen sorunların, kimi şeylerin ‘daha sonra yaparız’ denilerek ötelenmesinin neticeleriyla karşı karşıyayız. O gün tahlil üzere görülen siyasetler, aslında kararınun ne olacağı, bugün nelere mal olacağı varsayım edilebilecek politikalardı. ‘Bas parayı, dağıt, bir şey olmaz…’ İşte bunlar, bugünü getirdi. Yaşanan global enflasyonda asıl bahis 2008’den bu vakte kadarki kıssa. Şu anda bununla yüzleştik. Artık bunun global bir sorun olduğu ve lakin global bir tahlille halledilebileceği şuuruyla hareket etmeliyiz.”
Parasal bolluk devam ederken “pandemi şokunun” yaşandığını anımsatan Ortan, koronavirüs salgını sırasında dünyanın alışık olduğu tedarik zincirlerinin kırıldığını, üretilen mamüllerin tüketiciye ulaşamadığını, navlun bedellerinin olağandışı düzeylere çıktığını söylemiş oldu.
Aran, arz kaynaklı problemler ve kapanmalar niçiniyle devletlerin 2008 krizinde olduğu üzere bir daha para basarak teşvik paketleri deklare ettiklarını hatırlattı.
Rezerv paraya sahip olmayan ülkelerin de bu istikamette hareket etmeye başladıklarını ve hazinelerinin açık verdiğini söz eden Ortan, aşılanma daha sonrası olağanlaşma sürecinin başlamasıyla birlikte talep patlaması yaşandığına dikkati çekti.
‘Arzdaki sorun giderilmediği için mamüllerin fiyatı yükseliyor’
Arzdaki sorun giderilmeden talep arttığı için mamüllerin fiyatının süratle yükseldiğini belirten Ortan, konuşmasını şu biçimde sürdürdü:
“Para bol, arz kısıtlı, arz edilenin de tedarik zincirlerindeki kırılmalar niçiniyle tüketiciyle ulaşmasında sorun var ve talep patlamış durumda. Bu niçinle global bir enflasyon olgusuyla karşı karşıyayız. Bu, ne devletlerin ne merkez bankalarının tek başına çözebileceği bir problem… Gerek ülkemizde, gerekse öbür ülkelerde uygulanan iktisat siyasetleri, bu küresel sorunun tahlili için uygulanan alt başlıklar olarak kıymetlendirilebilir. Global enflasyonla karşılaştığımız bir periyotta, Rusya-Ukrayna krizi, bunun üzerine tuz biber ekti. aslına bakarsan petrolde, doğal gazda 100 doların üzerinde fiyatların konuşulduğu, bütün emtia ve ham unsur meblağlarının arttığı bir ortamda yüksek olan enflasyonu daha da artıran gelişmeler yaşanmaya başlandı. bu biçimde bir tabloda, mahallî olarak enflasyon meselesini tek başına çözebilmek hiç bir ülkenin harcı değil. Şu anda hem gelişmiş ülkeler hem gelişmekte olan ülkeler, faiz artırıyorlar. Ve ‘sonuna kadar da artıracağız’ diyorlar.”
Aran, IMF ve Dünya Bankası üzere kuruluşların bu sürecin kararında global bazda resesyon mümkünlüğünün arttığını vurguladıklarına ve “Enerji fiyatı bu biçimdeyse, sen faizi bu biçimde artırıyorsan, parayı da piyasadan bu biçimde çekiyorsan bunun kararı global durgunluk” dediklerine dikkati çekti.
‘Gelecekte daha yaratıcı stratejiler izlenmesini gerektirecek tedbirler konuşulacak’
Küresel çaptaki ekonomik sorunların yalnızca para siyasetiyle yahut faiz artırımlarıyla çözülemeyeceğinin altını çizen Ortan, yakın gelecekte bütün dünyada ülkeleri zorlayacak ve daha yaratıcı stratejiler izlemelerini gerektirecek tedbirlerin daha hayli konuşulacağını söylemiş oldu.
Dünyada siyasi risklerin azalmasının, savaşın durmasının ve barış ortamının hâkim kılınmasının enflasyonla gayret açısından taşıdığı ehemmiyete işaret eden Ortan, “Kırılan tedarik zincirleri tekrar devreye girmeli. Uyanık olanın, ön alanın kendini kurtardığı bir anlayışla gidilemez. Yalnızca G7 üzere oluşumlarla da yürüyecek şeyler değil. Daha geniş iştirakle alınacak global kararlarla bu işin üstesinden gelinebilir” dedi.
‘Merkez bankalarının para siyaseti araçları bir mıknatıs gibi’
“Küresel açıdan bu biçimde bir konjonktür varken, ülkemizde enflasyon yüzde 80’e dayanmışken faizin yüzde 13, 15 olmasının sorunun tahliline bir tesir etmeyeceğini, o basamakları geçtiğimizi düşünüyorum. birebir vakitte sorunun ciddiyetinin de farkında olmamız gerekiyor” diyen Aran, “Sorunların tahlili için ‘Merkez Bankası faizi indirsin, yükseltsin’ noktasının epey ötesindeyiz” yorumunu yaptı.
Hakan Ortan, piyasa işleyişinin kendi dinamikleri olduğunu ve piyasa araçları içinde bir eşgüdüm olması gerektiğini belirterek, “Merkez bankalarının para siyaseti araçları da bir mıknatıs üzere bu dinamikleri yönlendiriyor. Ancak mıknatısı uzaklaştırdığınızda, bunu ne kadar oynattığınızın artık bir kıymeti kalmıyor” diye konuştu.
“Ekosistemde, gezegenler içindeki üzere istikrar var. Dikkatli ve titizlikle yönetmeliyiz”
Gezegenler içinde, yeri milimetrik bile oynadığında kainatta önemli değişikliklere niye olabilecek bir istikrar bulunduğunu söyleyen Ortan, şöyleki konuştu:
“Ekosistemde de buna emsal bir istikrar var. Enflasyon açısından da bu istikrarın dikkatli bir biçimde ve titizlikle epey yeterli yönetilmesi gerekiyor. Artık, bozulan dengeyi düzeltmek için bütüncül kararlar alınması, ciddiyetle uygun adımların atılması gereken bir noktadayız. 2008 küresel krizi tam olarak sona ermeden pandemiyle birleşti. O devir çözülemeyen problemler bugün hala karşımızda. Ve bunların tahlili için bugün kitabın dışına çıkmak gerekiyor. O niçinle büyük fotoğraf ortasında yeni şeyleri bulmak, yeni şeyleri keşfetmek gerekiyor.”
‘Bilançolar üzerinde yüksek enflasyon, düşük faiz ortamı tesirli oldu’
İş Bankası Genel Müdürü, Türkiye’de şirketlerin bu vakitte deklare ettikları bilanço neticelerina ve yüksek karlılıklarına ait değerlendirmesinde ise şu anda ülkedeki yüksek enflasyon ve düşük faiz ortamının, tüm bölümlerin bilançosunu etkilediğini ve yüksek kâr sayıları belirtildiğını söylemiş oldu. Şirketlerin gerçek performansına, elde edilen bu sonuçların nasıl oluştuğuna güzel bakılması gerektiğini, kimi vakit kararın güzel görünmesinin aldatıcı olabildiğini söyleyen ortan, yüksek enflasyon niçiniyle gelirlerin olduğundan âlâ, sarfiyatların ise olduğundan az göründüğüne işaret etti. Ortan, gelir-gider içindeki fark niçiniyle de karların yüksek olduğunu belirtti. Burada dikkat edilmesi gereken en kıymetli faktörün enflasyon olduğunun altını çizen Ortan, konuşmasını şöyleki sürdürdü:
“Enflasyon niçiniyle bilançolar olduğundan güzel görünüyor; enflasyon muhasebesi uygulamayınca, enflasyona bakılırsa düzeltme yapmayınca gerçek durumu anlayamıyorsunuz. Hakikaten âlâ mi yoksa yalnızca imaj mü güzel? O niçinle bilançoları, enflasyon muhasebesi daha sonrası kıymetlendirmek sağlıklı olur.”
Aran, bilançolar içinde yahut bilançonun kendisi ortasında şirketin performansına dayalı kısımları güzel tahlil etmenin epeyce değerli olduğunu vurguladı.
Dünya iktisadında bu kadar düşünce varken ve Türkiye’de enflasyon süratle yükselmişken şirket bilançolarının yeterli olmasının başları karıştırdığını söyleyen Ortan, “Enflasyonun yarattığı meseleleri ve sanal imgeyi uygun irdelemek, masaya yatırmak gerekiyor. Bir taraftan baktığınızda her şeyi yeterli bakılırsabilirsiniz, yorumlayabilirsiniz. Lakin öbür taraftan baktığınızda, fazlaca karamsar olabilirsiniz. Burada kritik nokta, şirket bilançolarındaki karlılığı gelecekten ödünç aldığımızın farkına varmamız ve bunun ne kadar sürdürülebilir olduğu” diye konuştu.
Bankanın 98. kuruluş yıldönümü vesilesiyle Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, iktisada dair değerlendirmelerde bulunan Ortan, dünyada şu anda yaşanan ekonomik ıstırapların başlangıcının 2008 krizine dayandığını, bu krizin yarattığı sıkıntıların çabucak hemen çözülemediğini söylemiş oldu.
Hakan Ortan, “Merkez bankalarının 2008 krizini çözmek için aldığı kararlar ile tahvil alım programları kapsamında piyasaya likidite sağlamak üzere nakdî genişlemeye gitmelerinin tesirleri bugüne kadar devam etti. Piyasada bir para bolluğu oluştu. Bilhassa Fed ve Avrupa Merkez Bankası piyasaya önemli meblağlarda likidite sağladığında bu mali bolluğun bir sonucu, kararı olacağı belliydi” diye konuştu.
‘Asıl mevzu, 2008’den bu vakte kadarki hikaye’
Aran, 2008 krizini çözmek için uzun vadeli tesirler gözetilmeksizin yalnızca o günün koşulları altında uygun görünen aksiyonlar alındığına dikkati çekti. Dünyadaki ekonomik problemlerin, artık hiç bir ülkenin tek başına çözebileceği noktada olmadığını söyleyen Ortan, şöyleki konuştu:
“Herkes, o tahlil noktasını geçti. Zira 2008’den 2022’ye kadar global ölçekte izlenen yanlış siyasetlerin, 14 yıldır halının altına süpürülen sorunların, kimi şeylerin ‘daha sonra yaparız’ denilerek ötelenmesinin neticeleriyla karşı karşıyayız. O gün tahlil üzere görülen siyasetler, aslında kararınun ne olacağı, bugün nelere mal olacağı varsayım edilebilecek politikalardı. ‘Bas parayı, dağıt, bir şey olmaz…’ İşte bunlar, bugünü getirdi. Yaşanan global enflasyonda asıl bahis 2008’den bu vakte kadarki kıssa. Şu anda bununla yüzleştik. Artık bunun global bir sorun olduğu ve lakin global bir tahlille halledilebileceği şuuruyla hareket etmeliyiz.”
Parasal bolluk devam ederken “pandemi şokunun” yaşandığını anımsatan Ortan, koronavirüs salgını sırasında dünyanın alışık olduğu tedarik zincirlerinin kırıldığını, üretilen mamüllerin tüketiciye ulaşamadığını, navlun bedellerinin olağandışı düzeylere çıktığını söylemiş oldu.
Aran, arz kaynaklı problemler ve kapanmalar niçiniyle devletlerin 2008 krizinde olduğu üzere bir daha para basarak teşvik paketleri deklare ettiklarını hatırlattı.
Rezerv paraya sahip olmayan ülkelerin de bu istikamette hareket etmeye başladıklarını ve hazinelerinin açık verdiğini söz eden Ortan, aşılanma daha sonrası olağanlaşma sürecinin başlamasıyla birlikte talep patlaması yaşandığına dikkati çekti.
‘Arzdaki sorun giderilmediği için mamüllerin fiyatı yükseliyor’
Arzdaki sorun giderilmeden talep arttığı için mamüllerin fiyatının süratle yükseldiğini belirten Ortan, konuşmasını şu biçimde sürdürdü:
“Para bol, arz kısıtlı, arz edilenin de tedarik zincirlerindeki kırılmalar niçiniyle tüketiciyle ulaşmasında sorun var ve talep patlamış durumda. Bu niçinle global bir enflasyon olgusuyla karşı karşıyayız. Bu, ne devletlerin ne merkez bankalarının tek başına çözebileceği bir problem… Gerek ülkemizde, gerekse öbür ülkelerde uygulanan iktisat siyasetleri, bu küresel sorunun tahlili için uygulanan alt başlıklar olarak kıymetlendirilebilir. Global enflasyonla karşılaştığımız bir periyotta, Rusya-Ukrayna krizi, bunun üzerine tuz biber ekti. aslına bakarsan petrolde, doğal gazda 100 doların üzerinde fiyatların konuşulduğu, bütün emtia ve ham unsur meblağlarının arttığı bir ortamda yüksek olan enflasyonu daha da artıran gelişmeler yaşanmaya başlandı. bu biçimde bir tabloda, mahallî olarak enflasyon meselesini tek başına çözebilmek hiç bir ülkenin harcı değil. Şu anda hem gelişmiş ülkeler hem gelişmekte olan ülkeler, faiz artırıyorlar. Ve ‘sonuna kadar da artıracağız’ diyorlar.”
Aran, IMF ve Dünya Bankası üzere kuruluşların bu sürecin kararında global bazda resesyon mümkünlüğünün arttığını vurguladıklarına ve “Enerji fiyatı bu biçimdeyse, sen faizi bu biçimde artırıyorsan, parayı da piyasadan bu biçimde çekiyorsan bunun kararı global durgunluk” dediklerine dikkati çekti.
‘Gelecekte daha yaratıcı stratejiler izlenmesini gerektirecek tedbirler konuşulacak’
Küresel çaptaki ekonomik sorunların yalnızca para siyasetiyle yahut faiz artırımlarıyla çözülemeyeceğinin altını çizen Ortan, yakın gelecekte bütün dünyada ülkeleri zorlayacak ve daha yaratıcı stratejiler izlemelerini gerektirecek tedbirlerin daha hayli konuşulacağını söylemiş oldu.
Dünyada siyasi risklerin azalmasının, savaşın durmasının ve barış ortamının hâkim kılınmasının enflasyonla gayret açısından taşıdığı ehemmiyete işaret eden Ortan, “Kırılan tedarik zincirleri tekrar devreye girmeli. Uyanık olanın, ön alanın kendini kurtardığı bir anlayışla gidilemez. Yalnızca G7 üzere oluşumlarla da yürüyecek şeyler değil. Daha geniş iştirakle alınacak global kararlarla bu işin üstesinden gelinebilir” dedi.
‘Merkez bankalarının para siyaseti araçları bir mıknatıs gibi’
“Küresel açıdan bu biçimde bir konjonktür varken, ülkemizde enflasyon yüzde 80’e dayanmışken faizin yüzde 13, 15 olmasının sorunun tahliline bir tesir etmeyeceğini, o basamakları geçtiğimizi düşünüyorum. birebir vakitte sorunun ciddiyetinin de farkında olmamız gerekiyor” diyen Aran, “Sorunların tahlili için ‘Merkez Bankası faizi indirsin, yükseltsin’ noktasının epey ötesindeyiz” yorumunu yaptı.
Hakan Ortan, piyasa işleyişinin kendi dinamikleri olduğunu ve piyasa araçları içinde bir eşgüdüm olması gerektiğini belirterek, “Merkez bankalarının para siyaseti araçları da bir mıknatıs üzere bu dinamikleri yönlendiriyor. Ancak mıknatısı uzaklaştırdığınızda, bunu ne kadar oynattığınızın artık bir kıymeti kalmıyor” diye konuştu.
“Ekosistemde, gezegenler içindeki üzere istikrar var. Dikkatli ve titizlikle yönetmeliyiz”
Gezegenler içinde, yeri milimetrik bile oynadığında kainatta önemli değişikliklere niye olabilecek bir istikrar bulunduğunu söyleyen Ortan, şöyleki konuştu:
“Ekosistemde de buna emsal bir istikrar var. Enflasyon açısından da bu istikrarın dikkatli bir biçimde ve titizlikle epey yeterli yönetilmesi gerekiyor. Artık, bozulan dengeyi düzeltmek için bütüncül kararlar alınması, ciddiyetle uygun adımların atılması gereken bir noktadayız. 2008 küresel krizi tam olarak sona ermeden pandemiyle birleşti. O devir çözülemeyen problemler bugün hala karşımızda. Ve bunların tahlili için bugün kitabın dışına çıkmak gerekiyor. O niçinle büyük fotoğraf ortasında yeni şeyleri bulmak, yeni şeyleri keşfetmek gerekiyor.”
‘Bilançolar üzerinde yüksek enflasyon, düşük faiz ortamı tesirli oldu’
İş Bankası Genel Müdürü, Türkiye’de şirketlerin bu vakitte deklare ettikları bilanço neticelerina ve yüksek karlılıklarına ait değerlendirmesinde ise şu anda ülkedeki yüksek enflasyon ve düşük faiz ortamının, tüm bölümlerin bilançosunu etkilediğini ve yüksek kâr sayıları belirtildiğını söylemiş oldu. Şirketlerin gerçek performansına, elde edilen bu sonuçların nasıl oluştuğuna güzel bakılması gerektiğini, kimi vakit kararın güzel görünmesinin aldatıcı olabildiğini söyleyen ortan, yüksek enflasyon niçiniyle gelirlerin olduğundan âlâ, sarfiyatların ise olduğundan az göründüğüne işaret etti. Ortan, gelir-gider içindeki fark niçiniyle de karların yüksek olduğunu belirtti. Burada dikkat edilmesi gereken en kıymetli faktörün enflasyon olduğunun altını çizen Ortan, konuşmasını şöyleki sürdürdü:
“Enflasyon niçiniyle bilançolar olduğundan güzel görünüyor; enflasyon muhasebesi uygulamayınca, enflasyona bakılırsa düzeltme yapmayınca gerçek durumu anlayamıyorsunuz. Hakikaten âlâ mi yoksa yalnızca imaj mü güzel? O niçinle bilançoları, enflasyon muhasebesi daha sonrası kıymetlendirmek sağlıklı olur.”
Aran, bilançolar içinde yahut bilançonun kendisi ortasında şirketin performansına dayalı kısımları güzel tahlil etmenin epeyce değerli olduğunu vurguladı.
Dünya iktisadında bu kadar düşünce varken ve Türkiye’de enflasyon süratle yükselmişken şirket bilançolarının yeterli olmasının başları karıştırdığını söyleyen Ortan, “Enflasyonun yarattığı meseleleri ve sanal imgeyi uygun irdelemek, masaya yatırmak gerekiyor. Bir taraftan baktığınızda her şeyi yeterli bakılırsabilirsiniz, yorumlayabilirsiniz. Lakin öbür taraftan baktığınızda, fazlaca karamsar olabilirsiniz. Burada kritik nokta, şirket bilançolarındaki karlılığı gelecekten ödünç aldığımızın farkına varmamız ve bunun ne kadar sürdürülebilir olduğu” diye konuştu.