uçanteneke
New member
Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) bugün açıklanacak faiz sonucuyla birlikte gözler bir daha dolar kuruna çevrildi. “Kur Muhafazalı Mevduat” (KKM) doları frenlemesine frenliyor lakin bütçede de büyük bir tahribat yaratıyor.
Bilindiği üzere, dolar kurundaki yükselmenin faiz getirisinden çok olması halinde ortadaki farkı Hazine mevduat sahiplerine ödüyor. bu biçimdece Dolar kuru yükseldikçe KKM’nin bütçe üstündeki yükü de artıyor. Bu niçinle dolar kurundaki yükselme Hazine’yi de derinden sarsıyor.
Ödemeler 20 Mart’tan itibaren başlamıştı. Mart ayının son 11 gününde mevduat sahiplerine KKM farkı olarak gerçekleştirilen ödeme 11,7 milyar TL. Günde ortalama 1 milyar TL’den çok…
Fakat dolar kurundaki artışın Hazine üstündeki tek sarsıcı tesiri KKM niçiniyle yaşanmıyor. Hazine’nin döviz cinsinden borçlarının yükü da dolar kuru yükseldikçe artıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bilgilerine bakılırsa mart ayı itibariyle merkezi idarenin toplam 3 trilyon 109 milyar TL borcu var. Geçen yılın birebir ayında bu fiyat 1 trilyon 950 milyar TL, 2020’nina tıpkı ayında ise 1 trilyon 462 milyar TL’ydi.
Merkezi idarenin borçlarının 2 yılda ikiye katlanmasının en kıymetli sebebi dolar kurundaki yükselme. Zira bu yılın mart ayı itibariyle merkezi idarenin her 100 TL’lik borcunun 66 TL’si döviz cinsinden. Öteki bir sözle, 3 trilyon küsur liralık borcun 2 triyon küsuru dövize endeksli. Borcun döviz cinsinden fiyatı 140 milyar dolar. Bu da dolar kurundaki her 1 kuruşluk yükselmenin borç yükünde ek 1,4 milyar TL’lik artış yarattığı manasına geliyor.
Erdoğan ve iktisat idaresi 20 Aralık’ta tam manasıyla kumar oynadı. KKM işe ya yarayacak ya da yarayacaktı. Öbür deva yoktu. İktisattaki her türlü makus gidişatın niçinlerini tartışacak, derli toplu bir ıslahat paketi ortaya koyabilecek imkanları olmayan iktidar, KKM ile yalnızca yürekle açıklanamayacak büyüklükte risk aldı. KKM uygulaması, yıllar boyunca iktisat tarihimize kara bir leke olarak yazılacak. “Dolar almasınlar diye tüm TL’leri dolara endeksleyelim” formunda özetlenecek bu akla ziyan uygulama niçiniyle elinde parası olan her insanın dolara endeksli TL’leri oldu. Tüm TL’ler dolara endeksliyken, malların fiyatları niye buna intibak etmesin?
KKM uygulaması döviz kurunu bugüne dek azami ölçüde frenlemeyi başardı. Buna Merkez Bankası’nın art kapıdan sattığı birkaç milyar doların da katkısı oldu. Buna karşın, 1 Ocak’ta 13,35 olan dolar kuru bugün 14,80 TL seviyesinde. 3 aylık artış yüzde 11. Geçmiş devirlere kıyasla istikrarlı üzere görünse de 3 ayda yüzde 11’lik artışın Hazine’ye yalnızca mart ayında KKM niçiniyle yarattığı tahribat 11,7 milyar TL. Döviz kurundaki artış niçiniyle döviz cinsinden borçların TL karşılıkları da 240 milyar TL kadar arttı.
Bugün Fed, faiz sonucunı açıklayacak. Beklentiler, faizi 50 ila 100 baz puan artıracağı tarafında. Üstelik faiz artışları da sürecek. Fed bu biçimdece enflasyonu dizginlemeye çalışırken global ekonomiyi soğutacak. Tüm dünyada doların pahasını artıracak bir atılım bu. 20 Aralık’tan KKM diye bir araç tasarlanırken, bu biçimde bir gelişme beklenmiyordu. Ancak artık KKM, fitili Fed toplantısında ateşlenen bir dinamite dönmüş durumda.
Fed’in sonucuna Avrupa Merkez Bankası (ECB) da muhtemelen eşlik edecek. Avro da dolar karşısında bedelini müdafaaya çalışacak.
Peki ya Türk Lirası? Doların ateşinin yükseldiği ortada. Pekala bu ateşi soğutmaya KKM’nin gücü yetmezse ne olacak? İktidarın elinde dolardaki yükselmeye karşı koyacağı bir silah var mı? “Fed’in sonucunın akabinde gözler Merkez Bankası’nda” diyemiyoruz zira Merkez Bankası’nın elinde doların ateşini düşürmek için kullanabileceği en kuvvetli silah olan siyaset faizi artık yok.
Kimsenin manasını bilmediği %14’lük siyaset faizi artık Lira’nın bedelini etkileyebiliyor mu? Enflasyon esasen yüzde 70’lere dayanmışken yüzde 14’lük siyaset faizini 100-200 puan artırsanız ne olur? Sıfır… Pekala rantiye ekibine ödenecek fazladan yüz milyarlarca lirası kaldı mı bu halkın?
. İktidarın seçimlere giderken en kıymetli amacı, ülkenin önüne sandığı, bugünden daha âlâ ekonomik kurallarda koymak. Ancak, Ukrayna-Rusya Savaşı’yla ortaya çıkan enflasyonist dalga ve buna karşı Fed ve ECB’nin şahin tavırları bu maksadı suya düşürmüş durumda. İktidar olan biteni farkında mı bilinmez lakin seçimlere kadar her geçen gün iktisadın daha da berbata gideceği bir dönemece girdik. Muhalefet, ekonomik kurtuluş yolu gösterirse, bir seferberlik başlatır, heyecan yaratabilirse, kıssası olmayan vaatler yerine, neoliberalizm aksisi çıkış üzere bütünlüklü bakış açıları ortaya koyarsa iktidarın oylarındaki erime sert biçimde hızlanacaktır.
5 yılda bir bu biçimde bir tansiyonun yaşandığı bu sistemde her sene evvelkinden daha güçlü geçecektir. Fakat önümüzdeki 1 yıl… Hem politik birebir vakitte ekonomik olarak epey fazla gerilim yüklü. Herkese sabır dilerim… Umarım ben çok karamsarımdır.
Bilindiği üzere, dolar kurundaki yükselmenin faiz getirisinden çok olması halinde ortadaki farkı Hazine mevduat sahiplerine ödüyor. bu biçimdece Dolar kuru yükseldikçe KKM’nin bütçe üstündeki yükü de artıyor. Bu niçinle dolar kurundaki yükselme Hazine’yi de derinden sarsıyor.
Ödemeler 20 Mart’tan itibaren başlamıştı. Mart ayının son 11 gününde mevduat sahiplerine KKM farkı olarak gerçekleştirilen ödeme 11,7 milyar TL. Günde ortalama 1 milyar TL’den çok…
Fakat dolar kurundaki artışın Hazine üstündeki tek sarsıcı tesiri KKM niçiniyle yaşanmıyor. Hazine’nin döviz cinsinden borçlarının yükü da dolar kuru yükseldikçe artıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bilgilerine bakılırsa mart ayı itibariyle merkezi idarenin toplam 3 trilyon 109 milyar TL borcu var. Geçen yılın birebir ayında bu fiyat 1 trilyon 950 milyar TL, 2020’nina tıpkı ayında ise 1 trilyon 462 milyar TL’ydi.
Merkezi idarenin borçlarının 2 yılda ikiye katlanmasının en kıymetli sebebi dolar kurundaki yükselme. Zira bu yılın mart ayı itibariyle merkezi idarenin her 100 TL’lik borcunun 66 TL’si döviz cinsinden. Öteki bir sözle, 3 trilyon küsur liralık borcun 2 triyon küsuru dövize endeksli. Borcun döviz cinsinden fiyatı 140 milyar dolar. Bu da dolar kurundaki her 1 kuruşluk yükselmenin borç yükünde ek 1,4 milyar TL’lik artış yarattığı manasına geliyor.
Erdoğan ve iktisat idaresi 20 Aralık’ta tam manasıyla kumar oynadı. KKM işe ya yarayacak ya da yarayacaktı. Öbür deva yoktu. İktisattaki her türlü makus gidişatın niçinlerini tartışacak, derli toplu bir ıslahat paketi ortaya koyabilecek imkanları olmayan iktidar, KKM ile yalnızca yürekle açıklanamayacak büyüklükte risk aldı. KKM uygulaması, yıllar boyunca iktisat tarihimize kara bir leke olarak yazılacak. “Dolar almasınlar diye tüm TL’leri dolara endeksleyelim” formunda özetlenecek bu akla ziyan uygulama niçiniyle elinde parası olan her insanın dolara endeksli TL’leri oldu. Tüm TL’ler dolara endeksliyken, malların fiyatları niye buna intibak etmesin?
KKM uygulaması döviz kurunu bugüne dek azami ölçüde frenlemeyi başardı. Buna Merkez Bankası’nın art kapıdan sattığı birkaç milyar doların da katkısı oldu. Buna karşın, 1 Ocak’ta 13,35 olan dolar kuru bugün 14,80 TL seviyesinde. 3 aylık artış yüzde 11. Geçmiş devirlere kıyasla istikrarlı üzere görünse de 3 ayda yüzde 11’lik artışın Hazine’ye yalnızca mart ayında KKM niçiniyle yarattığı tahribat 11,7 milyar TL. Döviz kurundaki artış niçiniyle döviz cinsinden borçların TL karşılıkları da 240 milyar TL kadar arttı.
Bugün Fed, faiz sonucunı açıklayacak. Beklentiler, faizi 50 ila 100 baz puan artıracağı tarafında. Üstelik faiz artışları da sürecek. Fed bu biçimdece enflasyonu dizginlemeye çalışırken global ekonomiyi soğutacak. Tüm dünyada doların pahasını artıracak bir atılım bu. 20 Aralık’tan KKM diye bir araç tasarlanırken, bu biçimde bir gelişme beklenmiyordu. Ancak artık KKM, fitili Fed toplantısında ateşlenen bir dinamite dönmüş durumda.
Fed’in sonucuna Avrupa Merkez Bankası (ECB) da muhtemelen eşlik edecek. Avro da dolar karşısında bedelini müdafaaya çalışacak.
Peki ya Türk Lirası? Doların ateşinin yükseldiği ortada. Pekala bu ateşi soğutmaya KKM’nin gücü yetmezse ne olacak? İktidarın elinde dolardaki yükselmeye karşı koyacağı bir silah var mı? “Fed’in sonucunın akabinde gözler Merkez Bankası’nda” diyemiyoruz zira Merkez Bankası’nın elinde doların ateşini düşürmek için kullanabileceği en kuvvetli silah olan siyaset faizi artık yok.
Kimsenin manasını bilmediği %14’lük siyaset faizi artık Lira’nın bedelini etkileyebiliyor mu? Enflasyon esasen yüzde 70’lere dayanmışken yüzde 14’lük siyaset faizini 100-200 puan artırsanız ne olur? Sıfır… Pekala rantiye ekibine ödenecek fazladan yüz milyarlarca lirası kaldı mı bu halkın?
. İktidarın seçimlere giderken en kıymetli amacı, ülkenin önüne sandığı, bugünden daha âlâ ekonomik kurallarda koymak. Ancak, Ukrayna-Rusya Savaşı’yla ortaya çıkan enflasyonist dalga ve buna karşı Fed ve ECB’nin şahin tavırları bu maksadı suya düşürmüş durumda. İktidar olan biteni farkında mı bilinmez lakin seçimlere kadar her geçen gün iktisadın daha da berbata gideceği bir dönemece girdik. Muhalefet, ekonomik kurtuluş yolu gösterirse, bir seferberlik başlatır, heyecan yaratabilirse, kıssası olmayan vaatler yerine, neoliberalizm aksisi çıkış üzere bütünlüklü bakış açıları ortaya koyarsa iktidarın oylarındaki erime sert biçimde hızlanacaktır.
5 yılda bir bu biçimde bir tansiyonun yaşandığı bu sistemde her sene evvelkinden daha güçlü geçecektir. Fakat önümüzdeki 1 yıl… Hem politik birebir vakitte ekonomik olarak epey fazla gerilim yüklü. Herkese sabır dilerim… Umarım ben çok karamsarımdır.