Nobel ödüllü ekonomistten kıymetli kriz uyarısı

uçanteneke

New member
Kariyerinin büyük kısmını finansal krizlerde bankaların rolü üzerine çalışmaya adayan ve bu alandaki araştırmalarıyla bu yılın Nobel İktisat Ödülü’nü kazanan ve Chicago Üniversite’sinde iktisat profesörü olan Douglas Diamond, ABD Merkez Bankası (Fed) eski Lideri Ben Bernanke ve Washington Üniversitesi’nde bankacılık ve finans profesörü olan Philip Dybvig ile Nobel İktisat Ödülü’nü paylaştı.

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nde ödül için düzenlenen basın toplantısında, bu üç ismin iktisatta ve bilhassa finansal krizler sırasında bankaların rolü ve finansal piyasaların nasıl düzenleneceğine ait kavrayışın değerli ölçüde gelişmesini sağladığı açıklandı. Diamond 2008 krizi periyoduyla günümüzdeki bankacılık sistemi içinde kıyaslamalarda bulunarak, “Bugünkü durum farklı. Zira, dünyada finansal sistemin işleyişine dair birfazlaca yasa ve düzenleme 2008’den daha sonra yürürlüğe girdi. Bankalar, en azından ABD bankaları, sermaye yeterliliği konusunda kriz öncesine bakılırsa daha kuvvetli finansal pozisyondalar” dedi.

Bankaların mevcut durumuyla ilgili iki makûs noktanın bulunduğunu söyleyen akademisyen, “Bankalar, olağanda hazine bonoları ve sendikasyon kredileri için piyasa yapıcısı olarak aksiyon alabilecekleri faaliyetlerin birçoğunu yapmıyorlar” değerlendirmesinde bulundu. Bu durumun bankaların bu piyasalarda daha az agresif bir rol oynamasına niye olduğunu belirten Diamond, bu faaliyetlerin bir kısmının gölge bankalara yöneldiğini söylemiş oldu. Diamond’a göre gölge banka ve gibisi yapıdaki kuruluşlar regüle edilmediği için risk oluşturuyor.

Gölge bankacılık sistemi içerisine, bankacılık süreçlerine benzeri süreçleri yaptığı biçimde bankacılık düzenlemelerine tabi olmayan kurumlar giriyor. Sigorta şirketleri, faktoring şirketleri, finansal kiralama şirketleri, hedge fonlar, para piyasası fonları, yapılandırılmış yatırım fonları, tüketici finans kurumları ve menkul değer şirketleri bu kurumlar içerisine dahil ediliyor.

‘Aşırı krediler epeyce öteki yerlere gitti’

Şu anda, dünya ekonomisindeki birfazlaca riskin temelde bankalarla tıpkı hizmeti veren bu kurumlarda bulunduğunu vurgulayan Diamond, bir numaralı risk olarak, finansal risklerin düzenlenmiş kesimin dışına taşınmasını görüyor.

“Düzenlenmiş bankacılık kesimini global finans krizi daha sonrası o kadar kuvvetli hale getirdik ki çok krediler epeyce öteki yerlere gitti” diyen Diamond, 2008 krizinde kurumsal finansman sorunu ve şirketlerin temerrüde düşme oranının fazlaca fazla olmadığını söylemiş oldu. Artık ise kısa vadeli şirket borçlarının aşırılığına dikkati çeken Diamond, konuşmasına şu biçimde devam etti:

“2008 krizine niye olan kayıplar, mortgage finansmanı ve konut piyasası çöküşü niçiniyle bankacılık bölümünün ortasındaydı. bu zamandayse gerçek bölümün, orta ölçekli ve büyük şirketlerin bilançolarında borçluluk epeyce fazla. Natürel bu da sonunda bankaların başını belaya sokacak. En son global finans krizi bankalarda başladı, bankalarda kaldı. Önümüzdeki kriz, gölge bankalarda ve şirketlerde başlayacak.”
 
Üst