bencede
Member
Evsel ve sanayi atıklarının akarsu ve denizlere boşaltılmasının global ısınmayla birleşmesi kararı Marmara Denizi’ni tehdit eden müsilaj, Mersin’in kıyılarını de tehdit ediyor.
321 kilometrelik kıyı şeridine sahip Mersin’in deniz tabanında yapılan çalışmalara nazaran bilhassa akıntının fazla olmadığı küçük koy ve körfezlerde müsilaj görüldü.
Mersin Üniversitesi (MEÜ) Su Eserleri Fakültesi Sürece Teknolojisi Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Deniz Ayas, “Müsilaj, doğal deniz ekosistemi içerisinde bilhassa planktonik canlı kümelerinin belirli kurallar bir ortaya geldiğinde sayılarını astronomik seviyede arttırarak oluşturdukları doğal bir olgu. Bu, Mersin’de de oldu. Şayet ortamda azot, fosfor üzere atıksu deşarjından kaynaklı kirleticiler var ise bunlar uygun kaideler sağlıyor. Bilhassa sonbahar ya da ilkbahar başlarında planktonik canlı gurupları sayılarını artırarak doğal bir bileşik olan müsilajı oluşturuyorlar. Mersin kıyılarında kapalı koy ve körfezlerde, akıntı suratının düşük olduğu yerlerde biz müsilajı görüyoruz” dedi.
‘GÖKSU IRMAĞI KİRLİLİĞİ DENİZE DEŞARJ EDİYOR’
Mersin’de, müsilajın Marmara’daki üzere büyük kütleler halinde oluşmasa bile bilhassa uygun yerlerde önemli sorunlara yol açabileceğini lisana getiren Ayas, şu anda Mersin’in Silifke ilçesi açıklarındaki Dana Adası ve Boğsak tarafındaki daha kapalı alanlarda müsilaja rastladıklarını söz etti.
Ayas, “Kazanlı’dan Anamur’a kadar bir tarama gerçekleştirmek istiyoruz. Müsilajın geçen sene de oluştuğu periyot ekim-kasım aylarıydı. Bu faaliyet kararında Mersin’de müsilajın oluştuğu bölgeleri fazlaca daha net söyleyebiliriz. Lakin şu anda akıntı suratının daha düşük olduğu ve kirletici yükünün de biraz fazla olduğu bölgelerde tabi ki oluyor. Göksu Irmağı fazlaca kıymetli burada; kıta içi kirliliği ağır bir biçimde denize deşarj ediyor. Göksu Irmağının etkilediği alanlar Dana Adası, Tisan, Yeşilovacık’a kadar ulaşıyor. Öte yandan, Silifke bölgesinde fazlaca ağır ziraî aktivite yapılıyor, ötürüsıyla gübre sularında da bu kirlilik mevcut. Tabi ki yazlık sitelerin de tesiri var. Biz bu sitelere su sağlıyoruz, belediyelerin nazaranvi bu lakin bu çıkan atık suyu ne yapacağımızı düşünmüyoruz. Sorun burada. Küçük, sıradan filtrasyonlarla bu atık suyu denize deşarj ediyoruz. Çok ağır bir biçimde azot, fosfor üzere kimyasal molekülleri denize salıyoruz” diye konuştu.
‘TÜM KIYI KENTLERİ RİSK ALTINDA’
“Hem Mersin hem tüm kıyı kentlerimiz, deşarja bağlı bu kirleticiler ya da taban yahut yüzey sularına bağlı taşınan kirleticiler tarafından risk altında” diyen Prof. Dr. Ayas, Marmara ölçeğinde önerilen hareket planları üzere ileri biyolojik filtreler ve ileri arıtma sistemlerinin tüm kentlerde bir lüks değil, mecburilik olması gerektiğinin altını çizdi. Tedbir için ilgili tüm kurumlara davet yapan Ayas, “Belediyeler ve bakanlığa bağlı mahallî kurumların ve merkezi otoritenin bir bütün halinde tüm kentleri kapsayacak bir hareket planına gereksinim var, zira ziraî üretim kıyı kentlerimizde fazla; Antalya’da da o denli Mersin’de o denli. Bir sürü zerzevat meyve buralarda üretiliyor, fazlaca ağır ziraî sular yüzey sularıyla denizlere taşınıyor. Yerleşimler fazlaca fazla, yaz ayalarında kıyı kentlerinde nüfus epey hayli artıyor. Bu da fazlaca büyük bir kirlilik yükü oluşturuyor. Denizin bunu taşıma kapasitesinin üzerine çıkabilecek bir durum var. Bununla ilgili aksiyon planları yalnızca Marmara ölçeğinde değil, tüm kentlerde yapılması gerekiyor” sözlerini kullandı.
‘DENGELERİ TAHRİP EDİYORUZ’
Bu tedbirler alınmazsa en başta besin zincirinin etkileneceği ihtarında bulunan Ayas, denizi kirletmenin besin zincirini de kirletmek manasına geldiğini söylemiş oldu. Ayas, “Denizdeki ekosistem içerisinde istikrarları tahrip ediyoruz. Bu açıdan müdafaa önceliklidir. Denizleri doğal ekosistem olarak kabul etmek zorundayız. Oralar yabanî sistemlerdir, oraya asgarî tesir prensibiyle müdafaa öncelikli olarak insanın niye olduğu tüm tesirleri minimuma indirmek zorundayız. Bu bir zorunluluk” dedi.
Müsilajın, doğal sistemlerin verdiği bir refleks olduğuna işaret eden Ayas, şöyleki devam etti: “Biz kirliliği denize deşarj ediyoruz, sistem de aslında bunu bertaraf etmeye çalışıyor. Aslında sistemin kendini muhafaza sistemi. Sistem bize bir ikaz veriyor, ‘Burada fazla kirlilik var; ben bunu müsilaj oluşturarak yok etmeye çalışıyorum’ diyor. Onu besin zincirine sokuyor, doğal bir bileşik olduğu için birtakım balık kümeleri bunları yiyor. Yani deniz kendi çözmeye çalışıyor. Ancak Marmara’da çözemedi, zira devasa boyutlara ulaştı. Ayrıyeten orada balık popülasyonları çok sömürülmüş ve bu tüketilebilir boyutların fazlaca ötesine geçmiş. Mersin’de de bu oluşuyor, biz kirletiyoruz, deniz kendini muhafazaya çalışıyor ve bu müsilaj minimal boyutlarda oluştuğu için besin zincirine direk besin olarak giriyor. Balık ve kimi yengeç kümeleri bunu tüketerek o kirliliği ortadan kaldırıyor. Lakin tedbir alınmazsa Mersin’de de bunun devasa boyutlara ulaşmaması için hiç bir niye yok. Bilhassa kapalı koy ve körfezlerde, akıntı suratının düşük olduğu yerlerde önemli riskler görüyoruz. Kesinlikle denetim altında tutulmalı.”
321 kilometrelik kıyı şeridine sahip Mersin’in deniz tabanında yapılan çalışmalara nazaran bilhassa akıntının fazla olmadığı küçük koy ve körfezlerde müsilaj görüldü.
Mersin Üniversitesi (MEÜ) Su Eserleri Fakültesi Sürece Teknolojisi Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Deniz Ayas, “Müsilaj, doğal deniz ekosistemi içerisinde bilhassa planktonik canlı kümelerinin belirli kurallar bir ortaya geldiğinde sayılarını astronomik seviyede arttırarak oluşturdukları doğal bir olgu. Bu, Mersin’de de oldu. Şayet ortamda azot, fosfor üzere atıksu deşarjından kaynaklı kirleticiler var ise bunlar uygun kaideler sağlıyor. Bilhassa sonbahar ya da ilkbahar başlarında planktonik canlı gurupları sayılarını artırarak doğal bir bileşik olan müsilajı oluşturuyorlar. Mersin kıyılarında kapalı koy ve körfezlerde, akıntı suratının düşük olduğu yerlerde biz müsilajı görüyoruz” dedi.
‘GÖKSU IRMAĞI KİRLİLİĞİ DENİZE DEŞARJ EDİYOR’
Mersin’de, müsilajın Marmara’daki üzere büyük kütleler halinde oluşmasa bile bilhassa uygun yerlerde önemli sorunlara yol açabileceğini lisana getiren Ayas, şu anda Mersin’in Silifke ilçesi açıklarındaki Dana Adası ve Boğsak tarafındaki daha kapalı alanlarda müsilaja rastladıklarını söz etti.
Ayas, “Kazanlı’dan Anamur’a kadar bir tarama gerçekleştirmek istiyoruz. Müsilajın geçen sene de oluştuğu periyot ekim-kasım aylarıydı. Bu faaliyet kararında Mersin’de müsilajın oluştuğu bölgeleri fazlaca daha net söyleyebiliriz. Lakin şu anda akıntı suratının daha düşük olduğu ve kirletici yükünün de biraz fazla olduğu bölgelerde tabi ki oluyor. Göksu Irmağı fazlaca kıymetli burada; kıta içi kirliliği ağır bir biçimde denize deşarj ediyor. Göksu Irmağının etkilediği alanlar Dana Adası, Tisan, Yeşilovacık’a kadar ulaşıyor. Öte yandan, Silifke bölgesinde fazlaca ağır ziraî aktivite yapılıyor, ötürüsıyla gübre sularında da bu kirlilik mevcut. Tabi ki yazlık sitelerin de tesiri var. Biz bu sitelere su sağlıyoruz, belediyelerin nazaranvi bu lakin bu çıkan atık suyu ne yapacağımızı düşünmüyoruz. Sorun burada. Küçük, sıradan filtrasyonlarla bu atık suyu denize deşarj ediyoruz. Çok ağır bir biçimde azot, fosfor üzere kimyasal molekülleri denize salıyoruz” diye konuştu.
‘TÜM KIYI KENTLERİ RİSK ALTINDA’
“Hem Mersin hem tüm kıyı kentlerimiz, deşarja bağlı bu kirleticiler ya da taban yahut yüzey sularına bağlı taşınan kirleticiler tarafından risk altında” diyen Prof. Dr. Ayas, Marmara ölçeğinde önerilen hareket planları üzere ileri biyolojik filtreler ve ileri arıtma sistemlerinin tüm kentlerde bir lüks değil, mecburilik olması gerektiğinin altını çizdi. Tedbir için ilgili tüm kurumlara davet yapan Ayas, “Belediyeler ve bakanlığa bağlı mahallî kurumların ve merkezi otoritenin bir bütün halinde tüm kentleri kapsayacak bir hareket planına gereksinim var, zira ziraî üretim kıyı kentlerimizde fazla; Antalya’da da o denli Mersin’de o denli. Bir sürü zerzevat meyve buralarda üretiliyor, fazlaca ağır ziraî sular yüzey sularıyla denizlere taşınıyor. Yerleşimler fazlaca fazla, yaz ayalarında kıyı kentlerinde nüfus epey hayli artıyor. Bu da fazlaca büyük bir kirlilik yükü oluşturuyor. Denizin bunu taşıma kapasitesinin üzerine çıkabilecek bir durum var. Bununla ilgili aksiyon planları yalnızca Marmara ölçeğinde değil, tüm kentlerde yapılması gerekiyor” sözlerini kullandı.
‘DENGELERİ TAHRİP EDİYORUZ’
Bu tedbirler alınmazsa en başta besin zincirinin etkileneceği ihtarında bulunan Ayas, denizi kirletmenin besin zincirini de kirletmek manasına geldiğini söylemiş oldu. Ayas, “Denizdeki ekosistem içerisinde istikrarları tahrip ediyoruz. Bu açıdan müdafaa önceliklidir. Denizleri doğal ekosistem olarak kabul etmek zorundayız. Oralar yabanî sistemlerdir, oraya asgarî tesir prensibiyle müdafaa öncelikli olarak insanın niye olduğu tüm tesirleri minimuma indirmek zorundayız. Bu bir zorunluluk” dedi.
Müsilajın, doğal sistemlerin verdiği bir refleks olduğuna işaret eden Ayas, şöyleki devam etti: “Biz kirliliği denize deşarj ediyoruz, sistem de aslında bunu bertaraf etmeye çalışıyor. Aslında sistemin kendini muhafaza sistemi. Sistem bize bir ikaz veriyor, ‘Burada fazla kirlilik var; ben bunu müsilaj oluşturarak yok etmeye çalışıyorum’ diyor. Onu besin zincirine sokuyor, doğal bir bileşik olduğu için birtakım balık kümeleri bunları yiyor. Yani deniz kendi çözmeye çalışıyor. Ancak Marmara’da çözemedi, zira devasa boyutlara ulaştı. Ayrıyeten orada balık popülasyonları çok sömürülmüş ve bu tüketilebilir boyutların fazlaca ötesine geçmiş. Mersin’de de bu oluşuyor, biz kirletiyoruz, deniz kendini muhafazaya çalışıyor ve bu müsilaj minimal boyutlarda oluştuğu için besin zincirine direk besin olarak giriyor. Balık ve kimi yengeç kümeleri bunu tüketerek o kirliliği ortadan kaldırıyor. Lakin tedbir alınmazsa Mersin’de de bunun devasa boyutlara ulaşmaması için hiç bir niye yok. Bilhassa kapalı koy ve körfezlerde, akıntı suratının düşük olduğu yerlerde önemli riskler görüyoruz. Kesinlikle denetim altında tutulmalı.”