Mahfi Eğilmez yeni tehlikeye işaret etti: ‘128 milyar’ sineması bir daha vizyonda

uçanteneke

New member
Merkez Bankası bugün yıl sonu dolar kuru beklentisi 9,9785 olarak güncelledi. Bu güncellemeden daha sonrasında Ekonomist Mahfi Eğilmez, toplumsal medya paylaşımda “Geldik dolar kurunu 10 TL’nin altında tutma uğraşlarına. Ödünç rezervler de buna gidecek” dedi. Bu paylaşımdan daha sonra akıllara Merkez Bankası’nın son bir haftada yaptığı iki atak geldi.

birinci vakit içinderda Merkez Bankası, 9 Kasım’da döviz cinsi mevduat için zarurî karşılık oranı 200 baz puan arttırdı. Yapılan açıklamada, “Türk lirası cinsinden zarurî karşılık tesislerinin yaklaşık 7,4 milyar lira, yabancı para cinsinden zarurî karşılık tesislerinin ise yaklaşık 3,8 milyar dolar karşılığı fiyatında artması öngörülmektedir” denildi.

İkinci olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 11 Kasım’da brüt rezervlerini 1 milyar 660 milyon dolar artarak 125 milyar 444 milyon dolara yükseldiğini deklare etti.

Geldik dolar kurunu 10 TL’nin altında tutma eforlarına. Ödünç rezervler de buna gidecek.

— Mahfi Eğilmez (@mahfiegilmez) November 12, 2021

Merkez Bankası’nın Piyasa İştirakçileri Anketi’nde yıl sonu dolar kuru beklentisi 9,9785 açıklamasından daha sonra Perşembe günü 10 liraya kadar çıkan ve daha sonra 9.97 hudutlarında seyreden doların nasıl bu düzeyde tutulacağı merak edilemeye başlandı. Ünlü ekonomist Mahfi Eğilmez, Merkez’in doları 10 Liranın altında tutmak için “Geldik dolar kurunu 10 TL’nin altında tutma eforlarına. Ödünç rezervler de buna gidecek” dedi.

Mahfi Eğilmez

bir daha toplumsal medyadan bir takipçisinin ‘rezervler büsbütün biterse ne olur’ sorusunu da yanıtlayan Eğilmez, “Rezervler esasen ekside, ödünç rezervi artırıp onu da harcıyoruz” karşılığını verdi.

Yeni 128 milyar dolar oyunu

Eğilmez’in işaret ettiği swap muahedeleri ile sağlanan ödünç rezervin doları 10 TL hududunda tutma aracı olarak kullanılması akıllara muhalefetin akıbetini merak etmeye devam ettikleri 128 milyar doları hatırlattı.


Berat Albayrak’ın Hazine ve Maliye Bakanı olduğu 2018 yılının yaz ayında doları 6.85 hududunda tutmak için Merkez Bankası kamu bankaları üzerinden dolar rezervlerini satmaya başlamıştı. Sürecin sonunda MB evvel net döviz rezervlerini tüketmiş daha sonra da brüt rezervlerden harcamaya devam etti. Ve toplamda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 128 milyar doları harcadı. Artık de Merkez’in 11 Kasım’da açıklanan 125 milyar 444 milyon dolarlık brüt rezervlerinin harcaması kelam konusu.


Ekonomist Mahfi Eğilmez, mahfiegilmez.com‘da ödünç rezervi şöyle tanımladı:

Merkez Bankaları neden Rezerv Meblağ?

Merkez bankaları neden döviz ve altın rezervi meblağ? Bu sorunun karşılığı ekseriyetle düşünceli vakit içinder ve makus günler içindir formundadır. Şayet bir ülkenin parası milletlerarası alanda kabul edilen bir değişim aracı niteliği taşıyorsa bu biçimde o ülke merkez bankasının ayrıyeten diğerinin parasını döviz rezervi olarak bulundurması gerekmez. örneğin Dolar global sistemde tanınan, alış verişlerde geçerli olan bir para olduğu için Fed’in ayrıyeten öteki bir ülke parasını rezerv olarak tutmasına gerek yoktur. Misal bir durum büyük ölçüde Euro ve Avrupa Merkez Bankası için de geçerlidir. Bunlar kadar olmasa da rezerv para niteliğine yakın üç para ünitesi daha vardır: Yen, Sterlin ve İsviçre Frangı. Öteki ülkelerin paraları rezerv para niteliği taşımaz. Örneğin Türkiye, milletlerarası ödemelerini, kimi hudutlu istisnalar haricinde, TL ile yapamaz. Türkiye’ye mal satanlar ödemenin TL ile yapılmasını kabul etmez karşılığında Dolar ya Euro talep ederler.

Parası rezerv para niteliğinde olan ve ekseriyetle döviz rezervi bulundurmayan ya da ihmal edilebilecek oranda bulunduran iktisatların altın rezervi tuttuklarını görürüz. Bunun sebebi geçmişten kalan bir stokun ve alışkanlığın devamıdır. Geçmişte kağıt para altın karşılığı basılırdı. Bu gelenek birinci dünya savaşı daha sonrası terk edildiği biçimde ABD Dolarında 1971 yılına kadar devam etti ve o tarihte ABD de kağıt paranın altın karşılığını kaldırdı. Ne var ki geçmişte karşılık olarak tutulan altın stokları elden çıkarılmadı ve bu ülkelerin altın rezervi olarak kalmaya devam etti.


TCMB’nin Rezervleri

Yakın vakte kadar TCMB’nin döviz rezervleri kendi satın aldığı dövizler ile döviz mevduatı karşılığında bankalardan mecburî karşılık olarak aldığı dövizlerden oluşurdu. Artık bunlara ek olarak bankalardan TL zarurî karşılıklarına karşılık ROK uygulamasıyla aldığı dövizler de bu rezervlere dahil oldu ve bu yolla TCMB döviz rezervlerini 100 milyar doların üzerine çıkardı. TCMB’nin 22.03.2013 günü itibariyle toplam 125,3 milyar dolar fiyatındaki rezervlerinde altın rezervinin hissesi 20,3 milyar dolar, döviz rezervinin hissesi ise 105 milyar dolardır.

Merkez bankaları, bankaların kaynaklarını sınırsızca krediye dönüştürmesi üzerinde kontrol sağlayabilmek, onlara sıkıntı vakit içinderında likidite verebilmek için bankalardan kaynaklarının bir kısmını zarurî karşılık ismi altında alırlar. TCMB, evvelden aldığı bu karşılıklara faiz öderdi. Doğrusu da budur zira bu bir vergi değil bir garanti parasıdır. Bu karşılıklar, kaynaklar hangi para cinsinden ise o para cinsinden alınırdı. TCMB, son devirde bu uygulamayı değiştirerek TL kaynaklar için döviz ya da altın ile karşılık yatırılabilmesi uygulamasını rezerv opsiyon katsayısı ile devreye soktu.

İki Soru Üç Cevap

Birinci soru: Merkez bankaları neden rezerv fiyat?
Ülke iktisadının sorunlu ve makus günlerinde, kriz devirlerinde döviz ihtiyacı karşılamak için.

İkinci soru: Merkez bankaları bankalardan neden mecburî karşılık alır? Bankaların derde düştükleri devirlerde onlara karşılık olarak yatırdıklarını iade ederek likidite ezasını aşmalarını sağlamak için.

Üçüncü cevap:

Rezerv Opsiyon Katsayısı metodunu kullanarak bankaların TL zarurî karşılıklarının bir kısmını dövizle alıp rezervlere ekleme buluşu güzel günlerde uygun sonuç verir. Merkez Bankası’nın rezervleri yüksek görünür, iktisada itimat artar. Ne var ki gün gelir de işler bilakis dönerse bu ödünç rezervler mecburî karşılıklarla iç içe girer ve baş ağrıtır.

-Bu cins bir rezerv siyaseti düzgün günler için âlâ makus günler için berbattır. halbuki rezervler güzel günleri daha güzel göstermekten çok makûs günlerde durumun daha da berbata gitmesini önlemek için tutulur.

-Rezervin ödüncü olmaz. Ödünç veren geri isterse rezerv vadesi geçmiş borca dönüşür.
 
Üst