uçanteneke
New member
İklim Değişikliği ve Siyasetleri Uygulama ve Araştırma Merkezi İdare Şurası Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, geçen yıl yaşanan kuraklığın hâlâ devam ettiğini belirterek, kuraklık niçiniyle hububat ekiminde sorun yaşanabileceği uyarısı yaptı. Türkeş, kuraklığın yağış fiyatının olağan seviyenin altında kalmasıyla ortaya çıkan, arazi kaynakları üretim sistemlerini olumsuz halde etkileyen, önemli hidrolojik dengesizliklere yol açan ve genel olarak şiddet ya da büyüklük, sıklık ile mühlet ve coğrafik yayılış bileşenleriyle ele alınan 3d bir tabiat olayı olduğunu söylemiş oldu. Kuraklık tipleriyle ilgili bilgi veren Türkeş, şu ayrıntıları paylaştı:
“Meteorolojik kuraklık, yağış toplamlarının muhakkak bir vakit devrinin uzun periyodik ortalamalarından, ortancasından ya da normalinden sapma olarak tanımlanır ve bu tanımlama ekseriyetle bölgeseldir. Ziraî kuraklık, bitki kök zonundaki toprak neminin ya da yarayışlı suyun, bitkinin büyüyüp gelişmesi için kâfi olmadığı durum formunda tanımlanabilir. Bilhassa büyüme periyodu boyunca, bitkinin suya en hassas olduğu periyotta toprakta kâfi nemin olmadığı şartta ziraî kuraklık oluşur. Hidrolojik kuraklık ise uzun vadeli yağış eksikliği kararında ortaya çıkan, yüzey ve yeraltı su varlığındaki azalma olarak isimlendirilir. Sosyoekonomik kuraklık ise meteorolojik, ziraî ve hidrolojik kuraklıkların şiddeti ve mühleti arttıkça, sonuçlarının niye olduğu durumdur.”
‘Geçmişte yaşanan kuraklıklardan daha tesirli olacak’
Türkiye’nin kuraklık bilgilerini yorumlayan Türkeş, geçmişteki kuraklıkların en etkilisinin 2007 ve 2008 senelerında yaşandığını, bunun eserlerde önemli bir rekolte kaybına yol açtığını anımsattı. Türkeş, “Yağışların az olması, sıcaklıkların yüksek olması, buna bağlı olarak buharlaşmayla tetiklenen ve tesirli olan uzun müddetli kuraklıklar, yani ziraî ve hidrolojik kuraklıklar yaşandı. bir fazlaca çalışma bize gösteriyor ki iklim değişikliğinin tesiriyle gelecekte kuraklıkların şiddeti, sıklığı artacak. Artık her yaz, hayli daha yüksek sıcak hava dalgalarının sayısının, mühletinin, şiddetinin geçmişten daha güçlü olabileceğini söylemek mümkün” diye konuştu.
Türkiye’de bu yılın rahat geçtiğini lakin 2021’de genel olarak tahıllarda, bilhassa buğdayda rekolte kayıplarına niye olan kuraklıklar yaşandığını vurgulayan Türkeş, Meteoroloji Genel Müdürlüğünün standartlaştırılmış yağış indisi (SPI) haritalarını kaynak göstererek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu haritalarda son 3 aylık yağış tahliline baktığımızda Doğu Anadolu’nun bir kısmında meteorolojik kuraklık tesirli. 6 aylık tahlile baktığımızda Akdeniz yağış rejiminin hükümran olduğu Ege, Akdeniz kıyıları, İç Anadolu’nun bir kısmı, Konya Havzası’nın bir kısmı ile Doğu Anadolu’nun kıymetli bir kısmında şiddetli; Doğu Akdeniz ile Doğu Anadolu’nun batısında epey şiddetli ve çok kuraklıklar tanımlanmış durumda. Bir diğer deyişle 2019 sonunda başlayan, 2020’de Türkiye’nin bir kısmında, 2021’de İç Anadolu, Doğu Anadolu ile Akdeniz’de tesirli olan kuraklık, 2 yıllık hesaplamalarda Türkiye’nin kuzeyi ve Batı Karadeniz kısmı haricinde ülkemizin büyük bir kısmında hala devam ediyor.”
‘Türkiye’de ziraî ve hidrolojik kuraklık yaşanıyor’
2 yıllık yağış tahlillerine bakıldığında Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin şiddetli kuraklıkla karşı karşıya olduğunu kaydeden Türkeş, iklim değişikliğinin uzun periyodik ortalamalara nazaran yalnızca çok yağışlara yol açmadığını, şiddetli, hayli şiddetli ya da olağanüstü şiddetli kuraklıklara da niye olduğunu tabir etti.
Türkeş, “Türkiye’de yağış rejimi, dünyanın biroldukça bölgesinde olduğu üzere değişiyor. Bir yandan kuraklıkları, başka yandan da sıcaklıkların şiddetlenmesiyle kuraklıkların fazlaca daha tesirli bulunmasına yol açan buharlaşma ve nem artışını yaşıyoruz” diye konuştu.
Türkeş, yalnızca yağışı değil, buharlaşma bilgilerini de içeren Standartlaştırılmış Yağış Buharlaşma İndisi (SPEI) tahlillerine bakıldığında Batı Karadeniz ile Türkiye’nin kuzey kısımları haricinde, Batı Anadolu, İç Anadolu ve Akdeniz’in büyük bir kısmı, Toroslar, İç Anadolu’nun güneyi, Doğu Anadolu’nun bir kısmının güçlü ve şiddetli kuraklık yaşadığına dikkati çekti.
Kuraklığın Avrupa’da, birden ve yüksek sıcaklıklarla yaşandığı için hayli gündem olduğuna lakin Türkiye’de uzun vadeli tahlillere bakıldığında ziraî ve hidrolojik kuraklık yaşandığının altını çizen Türkeş, şu biçimde devam etti:
“Aslında 2021’de yaşanan kuraklık bizde bitmiş değil. Hava olaylarıyla, kısa periyodik yağışlı periyotlarla bunu karıştırabiliyoruz. Kuraklık hem bugün, tıpkı vakitte gelecekte Türkiye’nin iklim değişikliği ve şiddetli hava olayları açısından en değerli gündem unsurlarından biri olacak. Yaptığımız çalışmalarda gelecekte Orta ve Doğu Karadeniz ile Kuzeydoğu Anadolu kısmı haricinde kuraklıkların sıklığının ve şiddetinin artacağını bekliyoruz. Kuraklık bizim için değerli ve önemli bir tehlike, bunu hayatın tüm alanlarında tüm kesimlerde dikkate almak zorundayız.”
‘Sıcak ve kurak sonbaharın arasındayiz’
Türkiye’nin bu sonbahara da kurak girdiğine vurgu yapan Türkeş, konuşmasını şu biçimde tamamladı:
“Tıpkı 2019 ve 2020’de olduğu üzere sıcak ve kurak sonbaharın ortasındayız. Umarım önümüzdeki günlerde bir yağış olur. Sıcaklıkların yüksek olması niçiniyle buharlaşmayla topraktaki nem kaybı da yüksek. Kasımda hububat ekiminde sorun yaşanabilir. Bunun rekolteye de olumsuz tesiri olabilir. Önümüzdeki günlerde Orta ve Doğu Karadeniz kıyı nesli ile Kuzeydoğu Anadolu kısmı haricinde Türkiye’de yaşadığımız gorece sıcak ve epey kurak şartları giderebilecek bir hava olayı yok.”
“Meteorolojik kuraklık, yağış toplamlarının muhakkak bir vakit devrinin uzun periyodik ortalamalarından, ortancasından ya da normalinden sapma olarak tanımlanır ve bu tanımlama ekseriyetle bölgeseldir. Ziraî kuraklık, bitki kök zonundaki toprak neminin ya da yarayışlı suyun, bitkinin büyüyüp gelişmesi için kâfi olmadığı durum formunda tanımlanabilir. Bilhassa büyüme periyodu boyunca, bitkinin suya en hassas olduğu periyotta toprakta kâfi nemin olmadığı şartta ziraî kuraklık oluşur. Hidrolojik kuraklık ise uzun vadeli yağış eksikliği kararında ortaya çıkan, yüzey ve yeraltı su varlığındaki azalma olarak isimlendirilir. Sosyoekonomik kuraklık ise meteorolojik, ziraî ve hidrolojik kuraklıkların şiddeti ve mühleti arttıkça, sonuçlarının niye olduğu durumdur.”
‘Geçmişte yaşanan kuraklıklardan daha tesirli olacak’
Türkiye’nin kuraklık bilgilerini yorumlayan Türkeş, geçmişteki kuraklıkların en etkilisinin 2007 ve 2008 senelerında yaşandığını, bunun eserlerde önemli bir rekolte kaybına yol açtığını anımsattı. Türkeş, “Yağışların az olması, sıcaklıkların yüksek olması, buna bağlı olarak buharlaşmayla tetiklenen ve tesirli olan uzun müddetli kuraklıklar, yani ziraî ve hidrolojik kuraklıklar yaşandı. bir fazlaca çalışma bize gösteriyor ki iklim değişikliğinin tesiriyle gelecekte kuraklıkların şiddeti, sıklığı artacak. Artık her yaz, hayli daha yüksek sıcak hava dalgalarının sayısının, mühletinin, şiddetinin geçmişten daha güçlü olabileceğini söylemek mümkün” diye konuştu.
Türkiye’de bu yılın rahat geçtiğini lakin 2021’de genel olarak tahıllarda, bilhassa buğdayda rekolte kayıplarına niye olan kuraklıklar yaşandığını vurgulayan Türkeş, Meteoroloji Genel Müdürlüğünün standartlaştırılmış yağış indisi (SPI) haritalarını kaynak göstererek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu haritalarda son 3 aylık yağış tahliline baktığımızda Doğu Anadolu’nun bir kısmında meteorolojik kuraklık tesirli. 6 aylık tahlile baktığımızda Akdeniz yağış rejiminin hükümran olduğu Ege, Akdeniz kıyıları, İç Anadolu’nun bir kısmı, Konya Havzası’nın bir kısmı ile Doğu Anadolu’nun kıymetli bir kısmında şiddetli; Doğu Akdeniz ile Doğu Anadolu’nun batısında epey şiddetli ve çok kuraklıklar tanımlanmış durumda. Bir diğer deyişle 2019 sonunda başlayan, 2020’de Türkiye’nin bir kısmında, 2021’de İç Anadolu, Doğu Anadolu ile Akdeniz’de tesirli olan kuraklık, 2 yıllık hesaplamalarda Türkiye’nin kuzeyi ve Batı Karadeniz kısmı haricinde ülkemizin büyük bir kısmında hala devam ediyor.”
‘Türkiye’de ziraî ve hidrolojik kuraklık yaşanıyor’
2 yıllık yağış tahlillerine bakıldığında Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin şiddetli kuraklıkla karşı karşıya olduğunu kaydeden Türkeş, iklim değişikliğinin uzun periyodik ortalamalara nazaran yalnızca çok yağışlara yol açmadığını, şiddetli, hayli şiddetli ya da olağanüstü şiddetli kuraklıklara da niye olduğunu tabir etti.
Türkeş, “Türkiye’de yağış rejimi, dünyanın biroldukça bölgesinde olduğu üzere değişiyor. Bir yandan kuraklıkları, başka yandan da sıcaklıkların şiddetlenmesiyle kuraklıkların fazlaca daha tesirli bulunmasına yol açan buharlaşma ve nem artışını yaşıyoruz” diye konuştu.
Türkeş, yalnızca yağışı değil, buharlaşma bilgilerini de içeren Standartlaştırılmış Yağış Buharlaşma İndisi (SPEI) tahlillerine bakıldığında Batı Karadeniz ile Türkiye’nin kuzey kısımları haricinde, Batı Anadolu, İç Anadolu ve Akdeniz’in büyük bir kısmı, Toroslar, İç Anadolu’nun güneyi, Doğu Anadolu’nun bir kısmının güçlü ve şiddetli kuraklık yaşadığına dikkati çekti.
Kuraklığın Avrupa’da, birden ve yüksek sıcaklıklarla yaşandığı için hayli gündem olduğuna lakin Türkiye’de uzun vadeli tahlillere bakıldığında ziraî ve hidrolojik kuraklık yaşandığının altını çizen Türkeş, şu biçimde devam etti:
“Aslında 2021’de yaşanan kuraklık bizde bitmiş değil. Hava olaylarıyla, kısa periyodik yağışlı periyotlarla bunu karıştırabiliyoruz. Kuraklık hem bugün, tıpkı vakitte gelecekte Türkiye’nin iklim değişikliği ve şiddetli hava olayları açısından en değerli gündem unsurlarından biri olacak. Yaptığımız çalışmalarda gelecekte Orta ve Doğu Karadeniz ile Kuzeydoğu Anadolu kısmı haricinde kuraklıkların sıklığının ve şiddetinin artacağını bekliyoruz. Kuraklık bizim için değerli ve önemli bir tehlike, bunu hayatın tüm alanlarında tüm kesimlerde dikkate almak zorundayız.”
‘Sıcak ve kurak sonbaharın arasındayiz’
Türkiye’nin bu sonbahara da kurak girdiğine vurgu yapan Türkeş, konuşmasını şu biçimde tamamladı:
“Tıpkı 2019 ve 2020’de olduğu üzere sıcak ve kurak sonbaharın ortasındayız. Umarım önümüzdeki günlerde bir yağış olur. Sıcaklıkların yüksek olması niçiniyle buharlaşmayla topraktaki nem kaybı da yüksek. Kasımda hububat ekiminde sorun yaşanabilir. Bunun rekolteye de olumsuz tesiri olabilir. Önümüzdeki günlerde Orta ve Doğu Karadeniz kıyı nesli ile Kuzeydoğu Anadolu kısmı haricinde Türkiye’de yaşadığımız gorece sıcak ve epey kurak şartları giderebilecek bir hava olayı yok.”