uçanteneke
New member
Merkez Bankası geçtiğimiz hafta yaptığı faiz indirimiyle kur muhafazalı mevduat faizini de indirmiş oldu. Kur korumalının faizi, Merkez Bankası’nın siyaset faizinin en çok üç puan üzerinde olabiliyor. Siyaset faizi yüzde 9’a indirilince kur korumalının faizi de yüzde 12’ye indi. Enflasyon kaçtı? En az yüzde 85. (TÜİK’in deklare ettiğı resmi enflasyon.) Bu enflasyonda parayı kur muhafazalı mevduata koymak, erimesini göze almak demek.
“Kur korumalıda döviz getirisiyle faiz içindeki fark mevduat sahibine ödenmiyor muydu?” diye soracaksınız, haklı olarak. Ödeniyordu lakin artık ödenmiyor. Zira kurun bir getirisi kalmadı. Merkez Bankası rezervlerinden yapılan satışlarla (Yılbaşından bu yana 100 milyar dolardan fazla satıldı) dolar denetim altında tutuluyor. Bu niçinle parasını kur muhafazalı mevduatta tutanlar, bankanın verdiği faizle yetinmek zorunda. O da gördüğümüz üzere enflasyonun fazlaca ancak epey altında.
Bu şartlarda kur muhafazalı mevduatta kalmanın bir manası yok. Gerçekten son haftalarda kur korumalıdan çıkışlar başlamış durumda.
Peki kur muhafazalı mevduattan çıkan para nereye gidecek? Bankalardaki olağan TL mevduat faizi, kur muhafazalı mevduatın üzerinde. Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, “Mevduat tarafında faizlerin yüzde 25’lere gittiğini görüyoruz” dedi. Bu, kur korumalının faizine göre oldukça yüksek bir oran.
Bankalar mevduat faizini niye yükseltiyor? Zira döviz mevduatı TL mevduatından yüksek bankalara ceza var. Geçen hafta bankalara gönderilen yazıya göre şayet döviz mevduatının oranı yüzde 60’ın üzerindeyse, Merkez Bankası’nda tuttukları mecburî karşılıkların yüzde 8’ini komite olarak ödeyecekler.
Aslında “Komisyon” kibar laf, bu resmen ceza. Bankalar bu cezadan kaçmak için toplam mevduatları ortasında döviz mevduatlarının hissesini azaltmaya çalışıyor. Bunun bir yolu döviz mevduatı sahiplerini TL’ye dönmeye ikna etmek, oburu TL mevduatı artırmak. Mevduat faizinin artma sebebi işte bu, bankalar TL mevduatı artırmaya çalışıyor.
Öyleyse kur korumalıdan çıkan paranın yeni adresi TL mevduat mı? Bir kısmının evet, ancak değerli bir kısmının hayır. Zira TL mevduatın faizi kur korumalıya nazaran yüksek olsa da, bir daha de enflasyonun altında. Öyleyse?
Tasarruf sahibi için fazlaca fazla seçenek yok. Devlet tahvili deseniz, düşük faizde kur korumalıyla yarışıyor. Dolar ve Euro, Merkez Bankası’nın rezerve satışlarıyla denetim altında ve seçime kadar denetim altında tutulacaklarmış üzere görünüyor. (aynı vakitte Euro’da yavaşça bir yükseliş var, onu farklı bir yazıda anlatacağım.) Altın, dünyadaki gelişmeler niçiniyle paha kaybetti, artık şimdi toparlamaya çalışıyor, istikameti bilinmeyen. Enflasyon karşısında parayı koruyan tek seçenek var, o da borsa. Fakat onun da riski yüksek. Ve halkımızın finansal okuryazarlığı yetersiz. Geriye tek seçenek kalıyor.
Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, 12. Memleketler arası Resort Turizm Kongresi kapsamında benim de katıldığım görüşmede o “seçeneği” şu biçimde anlattı: “Kur korumalıdan çıkan paranın kıymetli bir kısmı seçeneksizlik niçiniyle harcamaya yönelebilir. Bu da enflasyonu daha da artırır.”
Manzarayı özetleyelim: Merkez Bankası, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla siyaset faizini indiriyor. Fakat mevduat faizi düşeceğine artıyor, yüzde 25’e dayandı. Bu ortada vatandaşın kullandığı muhtaçlık kredisinin faizi, yüzde 30’un üzerinde.
“Neo klasik iktisat niyetinden epistemolojik kopuş heterodoks yaklaşımı ön plana çıkardı.” Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, bu abuk tablonun gerisindeki iktisat siyasetini bu biçimde tanım etmişti.
Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş geçen hafta, “Ortodoks, bilinen iktisat stiline dönüşün gelmesini bekleyeceğiz” dedi.
Az kaldı.
“Kur korumalıda döviz getirisiyle faiz içindeki fark mevduat sahibine ödenmiyor muydu?” diye soracaksınız, haklı olarak. Ödeniyordu lakin artık ödenmiyor. Zira kurun bir getirisi kalmadı. Merkez Bankası rezervlerinden yapılan satışlarla (Yılbaşından bu yana 100 milyar dolardan fazla satıldı) dolar denetim altında tutuluyor. Bu niçinle parasını kur muhafazalı mevduatta tutanlar, bankanın verdiği faizle yetinmek zorunda. O da gördüğümüz üzere enflasyonun fazlaca ancak epey altında.
Bu şartlarda kur muhafazalı mevduatta kalmanın bir manası yok. Gerçekten son haftalarda kur korumalıdan çıkışlar başlamış durumda.
Peki kur muhafazalı mevduattan çıkan para nereye gidecek? Bankalardaki olağan TL mevduat faizi, kur muhafazalı mevduatın üzerinde. Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, “Mevduat tarafında faizlerin yüzde 25’lere gittiğini görüyoruz” dedi. Bu, kur korumalının faizine göre oldukça yüksek bir oran.
Bankalar mevduat faizini niye yükseltiyor? Zira döviz mevduatı TL mevduatından yüksek bankalara ceza var. Geçen hafta bankalara gönderilen yazıya göre şayet döviz mevduatının oranı yüzde 60’ın üzerindeyse, Merkez Bankası’nda tuttukları mecburî karşılıkların yüzde 8’ini komite olarak ödeyecekler.
Aslında “Komisyon” kibar laf, bu resmen ceza. Bankalar bu cezadan kaçmak için toplam mevduatları ortasında döviz mevduatlarının hissesini azaltmaya çalışıyor. Bunun bir yolu döviz mevduatı sahiplerini TL’ye dönmeye ikna etmek, oburu TL mevduatı artırmak. Mevduat faizinin artma sebebi işte bu, bankalar TL mevduatı artırmaya çalışıyor.
Öyleyse kur korumalıdan çıkan paranın yeni adresi TL mevduat mı? Bir kısmının evet, ancak değerli bir kısmının hayır. Zira TL mevduatın faizi kur korumalıya nazaran yüksek olsa da, bir daha de enflasyonun altında. Öyleyse?
Tasarruf sahibi için fazlaca fazla seçenek yok. Devlet tahvili deseniz, düşük faizde kur korumalıyla yarışıyor. Dolar ve Euro, Merkez Bankası’nın rezerve satışlarıyla denetim altında ve seçime kadar denetim altında tutulacaklarmış üzere görünüyor. (aynı vakitte Euro’da yavaşça bir yükseliş var, onu farklı bir yazıda anlatacağım.) Altın, dünyadaki gelişmeler niçiniyle paha kaybetti, artık şimdi toparlamaya çalışıyor, istikameti bilinmeyen. Enflasyon karşısında parayı koruyan tek seçenek var, o da borsa. Fakat onun da riski yüksek. Ve halkımızın finansal okuryazarlığı yetersiz. Geriye tek seçenek kalıyor.
Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, 12. Memleketler arası Resort Turizm Kongresi kapsamında benim de katıldığım görüşmede o “seçeneği” şu biçimde anlattı: “Kur korumalıdan çıkan paranın kıymetli bir kısmı seçeneksizlik niçiniyle harcamaya yönelebilir. Bu da enflasyonu daha da artırır.”
Manzarayı özetleyelim: Merkez Bankası, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla siyaset faizini indiriyor. Fakat mevduat faizi düşeceğine artıyor, yüzde 25’e dayandı. Bu ortada vatandaşın kullandığı muhtaçlık kredisinin faizi, yüzde 30’un üzerinde.
“Neo klasik iktisat niyetinden epistemolojik kopuş heterodoks yaklaşımı ön plana çıkardı.” Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, bu abuk tablonun gerisindeki iktisat siyasetini bu biçimde tanım etmişti.
Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş geçen hafta, “Ortodoks, bilinen iktisat stiline dönüşün gelmesini bekleyeceğiz” dedi.
Az kaldı.