Kripto paralar nasıl çöktü? Terra USD hadisesinin art planı

uçanteneke

New member
Bizim kederimiz bize yettiği için fark etmemiş olabilirsiniz, birkaç gündür kripto paralarda bir zelzele yaşanıyor. Pahası 1 Amerikan dolarına eşit olan ve daima eşit kalacağı söylenen kripto para Terra USD’de bir çöküş yaşandı, bedeli 0.60 cent’e kadar geriledi. Yani yüzde 40’a yakın bedel yitirdi. Amerikan dolarına eşitlik vaadinin bir masal olduğu ortaya çıktı.

Bunun tesiriyle başta Bitcoin olmak üzere bütün kripto paralar düşmeye başladılar. Kripto para dünyasının iki amiral gemisi, Bitcoin ve Ether uzun müddettir görmedikleri düzeylere geriledi.
Değeri öteki bir varlığa endeksli kripto paralara “Stabil Coin” deniyor. İstikrarlı kripto para diye de Türkçeleştirilebilir.

1 Amerikan dolarına eşit olduğu teziyle ortaya çıkan tek para Terra USD değil. Ondan epey daha büyük, dünyada epey daha fazla kullanılan iki kripto para var: Tether ve USD Coin.

Tether’in 85 milyar dolar, USD Coin’in de 50 milyar dolarlık piyasa kapitalizasyonu var. Yani toplamda 135 milyar dolar bu iki kripto paraya yatırılmış.

Bu, epeyce büyük bir fiyat. Sorun şimdilik küçük kardeşleri Terra USD ile hudutlu lakin Tether ve USD Coin’le ilgili telaşların ortaya çıkması yalnızca kripto para dünyasını değil global finansal sistemin istikrarını da tehdit eder. Yalnızca 135 milyar dolar batacağı için değil. Tether ve USD Coin, Amerikan dolarına eşitliği sağlamak için ellerinde tuttukları devlet tahvillerinde bir anda satışa geçecekleri için…

İnsanlar niye Amerikan dolarının kendisini almak yerine ona eşit olma savıyla ortaya çıkan bir kripto paraya yatırım yapar?
Çünkü birincisi, kripto para platformlarında onlarla süreç yapmak daha kolay. Bitcoin’u satıp bir süre Tether’de bekleyebilir, daha sonra öteki bir kripto paraya yatırım yapabilirsiniz. Yani Tether, USD Coin, Terra USD ve öteki stabil Coin’ler, kripto dünyasının temel parası haline gelmiş durumda.

Bu kadar istek görmelerinin ikinci niçini, bankaların makasına (Alım ve satım fiyatları içindeki farka) takılmadan dolar alıp satma imkanı sağlamaları. Bu niçinle yalnızca kripto para yatırımcıları tarafınca değil, bankaların dolar alım-satımına koyduğu makastan kaçmak isteyen klâsik yatırımcılar tarafınca da kullanılıyorlar. Bilhassa de Türkiye’de.

Doların 18 TL’ye gittiği günlerde Türkiye, dünyada en çok Tether süreci yapılan ülke pozisyonuna yükselmişti. Türk lirası, dolar ve euroyu geride bırakarak Tether çaprazında en çok süreç goren resmi para ünitesi olmuştu. Bunun niçini, yalnızca kripto meraklılarının değil dolar alıp satmak isteyenlerin de Tether’i kullanmaya başlamasıydı.

Şu anda ufukta bu biçimde bir mümkünlük görünmüyor lakin Tether ve USD Coin’de yaşanacak bir çöküş Türkiye’de de büyük mağduriyetler yaratır.

Çöküş şimdilik Terra USD ile sonlu. Terra’nın ağabeyleri Tether ve USD Coin’den bir farkı var, çöküşü de o getirdi: 1 Amerikan dolarına eşitliğin teminatı olarak bir köşeye ayırdığı parayı değil geliştirdiği algoritmayı gösteriyordu.

Berat Albayrak’ın ünlü kelamıyla “burası epeyce önemli”. Tether ve USD Coin, 1 Amerikan dolarına eşitliği sağlamak için klasik finans enstrümanlarına, başta Amerikan devlet tahvilleri olmak üzere yatırım yapıyorlar. Örneğin Tether, devlet tahvilleri ve diğer enstrümanlara 80 milyar dolardan fazla yatırım yaptığını öne sürüyor. (Öne sürüyor diyorum zira bununla ilgili kuşkular var.

Tether’in merkezi Hong Kong’da. Var olduğunu sav ettiği rezervler bağımsız ve muteber kontrol kuruluşlarınca incelenmiş değil…)
Terra’ya geri dönelim, dediğim üzere ağabeylerinden farkı, Amerikan dolarına eşitliğin teminatı olarak geliştirdiği algoritmayı göstermesiydi. Detaylarla sizi yormayayım, bu algoritma yardımıyla, Terra’nın kıymeti düştüğünde yatırımcıların alım, kıymeti yükseldiğinde ise satım yapacağı tez ediliyordu. Bunun bir masal olduğu ortaya çıktı.

Aslında duymak isteyenler için kripto para uzmanları aylardır Terra USD’nin algoritmasına güvenmemek gerektiğini söylüyordu. Tahminen de bu niçinle Terra USD’yi çıkaran Güney Koreli şirket (Merkezi Güney Kore’de) 10 milyar dolarlık Bitcoin alımı yapacağını açıklamıştı.

Uyarılara kulak asmayan Terra yatırımcıları büyük ziyana uğradı. Bu ortada Terra USD’yi çıkaran şirketin öbür kripto parası Luna’ya yatırım yapanlar da. (Luna’daki düşüş yüzde 98’i buldu.)
Terra’da batan para 10 milyar dolarla sonlu. Çok fazla değil. Lakin stabil Coin’lerle ilgili telaşlar Tether ve USD Coin’e sıçrarsa işin rengi değişir.

Kripto paraları birilerinin denetlemesi gerekiyor fakat bunun nasıl olacağı konusunda hiç kimsenin bir fikri yok.
 
Üst