uçanteneke
New member
Emek bölümleriyle sermaye kesitleri içindeki uçurum her geçen gün büyüyor. Birkaç data; Merkez Bankası datalarına göre 8 Ekim tarihinde sirkülasyonda ve banka hesaplarında toplam 4 trilyon 24 milyar TL vardı. Bu fiyat 2 ay daha sonra 10 Aralık tarihinde 5 trilyon 243 milyar TL’ye ulaştı.
Bu sayılar gündelik hayatta kullandığımız sayılar değil. Biraz sıradanleştirelim. Piyasa düzeneği, döviz kurlarındaki artış niçiniyle para ölçüsünü 1 trilyon 219 milyar TL artırdı. Şöyle düşünelim, 2 ayda piyasadaki artan para ölçüsü ülkedeki 84 milyon yurttaşa eşit bölüştürülseydi çoluk çocuk genç yaşlı herkese 14 bin 511 TL düşecekti. Bu para artışı herkese eşit dağıtılsa her 4 kişilik ailenin cebine 58 bin 44 TL girmesi gerekirdi. Yani bir yıllık minimum fiyattan çok…
Birkaç saniye düşündüğünüzde gelir dağılımının ne derece sert biçimde bozulduğunu anlayabilirsiniz. Tek devlet var artık tek milletin ismi kaldı. Bir tarafta milyonerler, öbür tarafta milyonlar. Milyonların sırtına yüklenen enflasyon canavarı, alım gücüne alıyor, milyonerlerin cebine koyuyor.
Ünlü tarihçi ve edebiyatçı Umberto Eco’nun dediği üzere; “21. Yüzyılın beşerinin en büyük yanılgısı faşizmin yine Nazi üniformasıyla geleceğini sanmasıdır.”
Türkiye’nin fakir işçi kesitleri, önemli bir taarruzla karşı karşıya. Direnecek gücü, sendikaları, STK’ları yok. Meydanlarda cop, gaz ve TOMA’lar onlar için bekliyor. Bu zavallı halk esir alınmış üzere, çaresiz, yoksul… İktidar tüm gücüyle bu halkın isyanını toplu biçimde lisana getirmemesi için çaba ediyor.
Lakin bu haliyle nitelikli takımları ve uzun vadeli planları olan, çağdaş bir ideolojiyle donatılmış bir iktidar yok karşımızda. Bilakis… Bir devlet yönetebilmek için gereken vasatın da altında birikimle, işçi kısımlar için birkaç haftalık siyasetlerle yol yürünüyor. Bu vasat elbette çuvallıyor, yönetemiyor.
Son örnek, minimum fiyattan kaldırılan gelir vergisi sorununda yaşandı. Son derece sıradanleştirerek aktarmaya çalışalım. Mevzu değerli, bu niçinle biraz dikkate muhtaçlık var.
Bildiğiniz üzere Cumhurbaşkanı Erdoğan, 16 Aralık’ta minimum fiyattan gelir ve damga vergisi alınmayacağını duyurdu. İşçiler lehine çalışan iktisatçıların yıllardır savunageldiği bir uygulamaydı bu. ötürüsıyla bu biçimde bir uygulama için neler yapılması gerektiği yüzlerce kere yazıldı çizildi.
sıradan bir örnekle açalım; taban fiyatın 100 TL olduğu bir piyasada, 110 TL maaş alan bir çalışanın gelir vergisi 10 TL üzerinden hesaplanmalıydı. Gelir vergisi oranının yüzde 10 olduğunu hayal edersek, bu uygulama yardımıyla 110 TL maaş alan personel, 10 TL üzerinden gelir vergisi ödeyecek ve hesaplanan vergi meblağı 1 TL olacaktı. bu biçimdece çalışanın eline net 109 TL geçecekti. Takdir edersiniz ki, bu sayede 100 TL olan taban fiyattan hiç vergi alınmamış olacaktı. Yani uygulama son derece sıradan.
Vergi uzmanları inanamadı
Evvelki gün taban fiyattan gelir vergisi alınmamasına ait kanun teklifi TBMM’ye geldi. Geldi gelmesine ancak teklifi okuyan vergi uzmanları gözlerine inanamadı.
Zira teklife nazaran uygulama üstteki örnekteki üzere olmayacaktı. Nasıl olacağını bir daha bir örnekle açalım;
Minimum fiyatın 100 TL olduğu bir piyasada 110 TL maaş alan bir personelin gelir vergisi 110 TL üzerinden hesaplanacak. Gelir vergisi oranının yüzde 10 olduğunu hayal edersek, bu uygulama niçiniyle 110 TL maaş alan personel, 11 TL gelir vergisi ödeyecek ve çalışanın eline net 99 TL geçecek. Lakin taban fiyat 100 TL olduğu için 1 TL’lik minimum geçim indirimi bu çalışana verilecek ve personel bu biçimdece 100 TL kazanmış olacak.
Dikkatli okuduysanız ortaya çıkan saçma durumu fark etmişsinizdir. 110 TL maaşı olanın da 100 TL maaşı olanın da ayın sonunda eline 100 TL geçmiş olacak. Yani neredeyse herkes minimum fiyatlı hale gelecek.
Vergi Uzmanı Ozan Bingöl, “Teklif bu haliyle yasalaşırsa ülkenin yarısı değil, artık tamamı taban fiyatlı olur!” ihtarını yapıyor.
Aslında mevzunun gündeme geldiği 16 Aralık’tan itibaren muhataplara sorular sorulmuş, hatta olumlu karşılıklar da alınmıştı. Yani uygulama birinci örnekte olduğu biçimde, olması gerektiği üzere işleyecekti. Hatta Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım mevzuya ait bir basın açıklaması yapmış ve bu açıklamada “tüm emekçilerin fiyat gelirlerinin taban fiyata kadar olan kısmında gelir ve damga vergisi kaldırıldı” demişti.
Lakin TBMM’ye gelen yasa teklifi bu biçimde demiyor. Şaşırmalı mıyız?
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mali hukukçu Prof. Murat Batı şaşırmayanlardan. Prof. Batı, teklifin TBMM’ye gelmesinin akabinde Habertürk’te katıldığı programda bahse ait şu tabirleri kullandı;
“Ben bu ülkede bir mali hukukçu olarak şunu epeyce net bir biçimde söyleyebiliyorum. Bir şeyin gerçekleşmesi için iki şeye artık bakıyorum. Ya cumhurbaşkanı direkt söyleyecek bunu ya da yasalaşacak. Üçüncü ihtimali kelam konusu görmüyorum.”
Murat Batı hoca haksız mı? Çalışma bakanının tezinin tam karşıtı bir kanun teklifiyle karşı karşıyayız. Üstelik teklifin onaylanması halinde taban fiyatın biraz üzerinde kazanan işçi bölümler kanun zoruyla minimum fiyatlı hale getirilecek.
Alışılmış, bu sorun bir öbür tartışmayı da birlikteinde getiriyor.
NOT: Mevzunun ilgilisi için Ozan Bingöl ve Murat Batı’nın tahlilleri ektedir.
Murat Batı: https://t24.com.tr/haber/sayilarla-asgari-ucret-ve-agi-nin-durumu,1001862
Ozan Bingöl: https://vergiyedair.com/2021/12/18/asgari-ucretli-mi-yoksa-asgari-ucret-mi-istisna/
Bu sayılar gündelik hayatta kullandığımız sayılar değil. Biraz sıradanleştirelim. Piyasa düzeneği, döviz kurlarındaki artış niçiniyle para ölçüsünü 1 trilyon 219 milyar TL artırdı. Şöyle düşünelim, 2 ayda piyasadaki artan para ölçüsü ülkedeki 84 milyon yurttaşa eşit bölüştürülseydi çoluk çocuk genç yaşlı herkese 14 bin 511 TL düşecekti. Bu para artışı herkese eşit dağıtılsa her 4 kişilik ailenin cebine 58 bin 44 TL girmesi gerekirdi. Yani bir yıllık minimum fiyattan çok…
Birkaç saniye düşündüğünüzde gelir dağılımının ne derece sert biçimde bozulduğunu anlayabilirsiniz. Tek devlet var artık tek milletin ismi kaldı. Bir tarafta milyonerler, öbür tarafta milyonlar. Milyonların sırtına yüklenen enflasyon canavarı, alım gücüne alıyor, milyonerlerin cebine koyuyor.
Ünlü tarihçi ve edebiyatçı Umberto Eco’nun dediği üzere; “21. Yüzyılın beşerinin en büyük yanılgısı faşizmin yine Nazi üniformasıyla geleceğini sanmasıdır.”
Türkiye’nin fakir işçi kesitleri, önemli bir taarruzla karşı karşıya. Direnecek gücü, sendikaları, STK’ları yok. Meydanlarda cop, gaz ve TOMA’lar onlar için bekliyor. Bu zavallı halk esir alınmış üzere, çaresiz, yoksul… İktidar tüm gücüyle bu halkın isyanını toplu biçimde lisana getirmemesi için çaba ediyor.
Lakin bu haliyle nitelikli takımları ve uzun vadeli planları olan, çağdaş bir ideolojiyle donatılmış bir iktidar yok karşımızda. Bilakis… Bir devlet yönetebilmek için gereken vasatın da altında birikimle, işçi kısımlar için birkaç haftalık siyasetlerle yol yürünüyor. Bu vasat elbette çuvallıyor, yönetemiyor.
Son örnek, minimum fiyattan kaldırılan gelir vergisi sorununda yaşandı. Son derece sıradanleştirerek aktarmaya çalışalım. Mevzu değerli, bu niçinle biraz dikkate muhtaçlık var.
Bildiğiniz üzere Cumhurbaşkanı Erdoğan, 16 Aralık’ta minimum fiyattan gelir ve damga vergisi alınmayacağını duyurdu. İşçiler lehine çalışan iktisatçıların yıllardır savunageldiği bir uygulamaydı bu. ötürüsıyla bu biçimde bir uygulama için neler yapılması gerektiği yüzlerce kere yazıldı çizildi.
sıradan bir örnekle açalım; taban fiyatın 100 TL olduğu bir piyasada, 110 TL maaş alan bir çalışanın gelir vergisi 10 TL üzerinden hesaplanmalıydı. Gelir vergisi oranının yüzde 10 olduğunu hayal edersek, bu uygulama yardımıyla 110 TL maaş alan personel, 10 TL üzerinden gelir vergisi ödeyecek ve hesaplanan vergi meblağı 1 TL olacaktı. bu biçimdece çalışanın eline net 109 TL geçecekti. Takdir edersiniz ki, bu sayede 100 TL olan taban fiyattan hiç vergi alınmamış olacaktı. Yani uygulama son derece sıradan.
Vergi uzmanları inanamadı
Evvelki gün taban fiyattan gelir vergisi alınmamasına ait kanun teklifi TBMM’ye geldi. Geldi gelmesine ancak teklifi okuyan vergi uzmanları gözlerine inanamadı.
Zira teklife nazaran uygulama üstteki örnekteki üzere olmayacaktı. Nasıl olacağını bir daha bir örnekle açalım;
Minimum fiyatın 100 TL olduğu bir piyasada 110 TL maaş alan bir personelin gelir vergisi 110 TL üzerinden hesaplanacak. Gelir vergisi oranının yüzde 10 olduğunu hayal edersek, bu uygulama niçiniyle 110 TL maaş alan personel, 11 TL gelir vergisi ödeyecek ve çalışanın eline net 99 TL geçecek. Lakin taban fiyat 100 TL olduğu için 1 TL’lik minimum geçim indirimi bu çalışana verilecek ve personel bu biçimdece 100 TL kazanmış olacak.
Dikkatli okuduysanız ortaya çıkan saçma durumu fark etmişsinizdir. 110 TL maaşı olanın da 100 TL maaşı olanın da ayın sonunda eline 100 TL geçmiş olacak. Yani neredeyse herkes minimum fiyatlı hale gelecek.
Vergi Uzmanı Ozan Bingöl, “Teklif bu haliyle yasalaşırsa ülkenin yarısı değil, artık tamamı taban fiyatlı olur!” ihtarını yapıyor.
Aslında mevzunun gündeme geldiği 16 Aralık’tan itibaren muhataplara sorular sorulmuş, hatta olumlu karşılıklar da alınmıştı. Yani uygulama birinci örnekte olduğu biçimde, olması gerektiği üzere işleyecekti. Hatta Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım mevzuya ait bir basın açıklaması yapmış ve bu açıklamada “tüm emekçilerin fiyat gelirlerinin taban fiyata kadar olan kısmında gelir ve damga vergisi kaldırıldı” demişti.
Lakin TBMM’ye gelen yasa teklifi bu biçimde demiyor. Şaşırmalı mıyız?
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mali hukukçu Prof. Murat Batı şaşırmayanlardan. Prof. Batı, teklifin TBMM’ye gelmesinin akabinde Habertürk’te katıldığı programda bahse ait şu tabirleri kullandı;
“Ben bu ülkede bir mali hukukçu olarak şunu epeyce net bir biçimde söyleyebiliyorum. Bir şeyin gerçekleşmesi için iki şeye artık bakıyorum. Ya cumhurbaşkanı direkt söyleyecek bunu ya da yasalaşacak. Üçüncü ihtimali kelam konusu görmüyorum.”
Murat Batı hoca haksız mı? Çalışma bakanının tezinin tam karşıtı bir kanun teklifiyle karşı karşıyayız. Üstelik teklifin onaylanması halinde taban fiyatın biraz üzerinde kazanan işçi bölümler kanun zoruyla minimum fiyatlı hale getirilecek.
Alışılmış, bu sorun bir öbür tartışmayı da birlikteinde getiriyor.
- Bu bir yanılgı mı? Şayet bu biçimde yönetme kabiliyeti sıradan bir kanun teklifi yazamayacak kadar aşınmış bir iktidarla karşı karşıyayız.
- Bu şuurlu bir tercih mi? Şayet bu biçimde, bütün fiyatlı bölümlerin hayatına kast etmiş bir iktidarla karşı karşıyayız.
NOT: Mevzunun ilgilisi için Ozan Bingöl ve Murat Batı’nın tahlilleri ektedir.
Murat Batı: https://t24.com.tr/haber/sayilarla-asgari-ucret-ve-agi-nin-durumu,1001862
Ozan Bingöl: https://vergiyedair.com/2021/12/18/asgari-ucretli-mi-yoksa-asgari-ucret-mi-istisna/