uçanteneke
New member
Yeni meskene çıkan kiracı yandı: Artırım yüzde 66
Kadıköy’den bir vatandaş geçen yıl taşındığı meskene 3 bin TL kira ödüyor.
Üzücü bir sayı değil.
Lakin bu yıl tıpkı mesken için 5.759 TL isteniyor.
Vatandaş “3 bin TL gözümde kocaman bir sayıydı. 10 ay ortasında ‘İyi kira veriyorum’ diye düşünmeye başladım” diyerek sevincini belirtiyor.
Bir oburu, ailesiyle yaşadığı meskenden çıkma planını kiradaki artıştan ötürü ertelediğini anlatıyor. “Emlak sitesinde 14 Ağustos’ta bin TL kirayla listeme eklediğim daire 3500 TL’ye çıkmış. 2750’ye indi diye bildirim geldi” diye konuşuyor.
Salgın ve ekonomik krizin de tesiriyle bu yıl İstanbul, Ankara ve İzmir başta olmak üzere bütün ülkede konut krizi başgösterdi.
Mesken meblağları olağanüstü yükseldi.
Kiralar fahiş ölçüde arttı.
647 İstanbullu ile görüşme
İstanbul Büyükşehir Belediyesi‘ne bağlı İstanbul Planlama Ajansı (İPA), bu can yakan krizi teşhis edebilmek için saha çalışması gerçekleştirdi. ‘Konut Sorunu Araştırması: İstanbul’da Mevcut Durum ve Teklifler‘ başlıklı bu çalışmada 1-7 Eylül 2021 içinde bilgisayar takviyeli telefon görüşmesi yoluyla 647 İstanbullu ile görüşme yapıldı.
Ayrıyeten Prof. Dr. Ali Hepşen, Prof. Dr. Elif Alkay, Prof. Dr. Murat Şeker, Erhan Demirdizen ve Murat Germen’in görüşüne başvuruldu.
Geçen yıla bakılırsa en az yüzde 20 arttı
– Bu araştırmaya katılanların yüzde 48,8’i kendi konutunda, yüzde 44,8’i kirada oturuyor. Kendi meskeni olmamasına karşın kira ödemeyenlerin oranı yüzde 5,9.
– Mesken sahipleri ve kiracıların yüzde 95.1’i İstanbul’da kiranın yüksek olduğunu belirtiyor.
– Geçen yıl ödenen kira bu yıl yüzde 20 oranında arttı.
– Konut sahipleri yıllık kira gelirlerinin yüzde 14 arttığını söylüyor.
– Artış semtlere bakılırsa farklılık gösteriyor. Yüzde 91,4’ü semtindeki kiraların olağandan yüksek olduğunu düşünüyor.
Yüzde 66’lık kazık
– Kira, konutta oturma mühleti ile zıt orantılı artıyor. Oturma mühleti azaldıkça ortalama kira yükseliyor. Son bir sene içerisinde konutunu değiştirenler hariç tutulduğunda İstanbul’daki ortalama kira 1541 TL iken, ölçü bu yıl 2561 TL’ye çıktı.
2021’de kiraya çıkacak olanlar 2020 ve öncesinde kiraya çıkanlara nazaran yüzde 66,2 daha yüksek bedelle karşılaşıyor.
– İştirakçiler yüksek kira artışının kiracı değişimi sırasında gerçekleştiğini anlatıyor. TEFE ve TÜFE’ye bağlı artışların kiracı konut değiştirmediği sürece geçerli olduğunu belirten iştirakçiler, kiracı çıktığında artışın önünde pürüz olmadığını söylüyor. Bir semtte, kirası arttırılan az sayıda konut tüm bölgeyi etkiliyor.
Apartmanda hengame
– Artışlar mesken sahipleri ve kiracılar içinde probleme yol açıyor. Son artışlarda kiracıların yüzde 71,7’si konut sahipleri ile, konut sahiplerinin yüzde 81,3’ü kiracılarıyla sorun yaşadı.
– Kiracıların yüzde 6,5’i bir ay, yüzde 8,3’ü iki ay, yüzde 10,7’si üç ay ve yüzde 15,9’u üç aydan daha fazla kirasını ödeyemiyor.
– Kiracılar “Konuttan çıkarılırsak ne yapacağız?” diye kaygılanıyor.
– Yüzde 71,1’i kiralar gelecek yıl artarsa kuvvetlik çekeceğini belirtiyor.
– Makul kira artışı oranının ne olması gerektiği sorulduğunda kiracılar yüzde 11,6, mesken sahipleri yüzde 13,6 sayısını lisana getiriyor.
İki sebep: kriz ve mülteciler
– İstanbul’da konut kiralarının yükselmesinin en büyük niçininin olarak yüzde 50 ile ekonomik durum gösteriliyor. İkinci niye, yüzde 48,1 ile mülteciler oldu. Bu seçenekleri yüzde 34,3 ile konut sahipleri ve yüzde 19,4 ile emlakçılar izliyor.
– Ekonomik kriz de alım gücüne ve inşaat bölümüne tesir etti. TL’nin bedel yitirmesi inşaat harcamalarını arttırdı. Prof. Dr. Hepşen‘a bakılırsa 2017’den daha sonra ruhsat alımlarının azalması ve 2020’de konur kredi faiz ortalamasının yüzde 0,82’ye inmesi kira artışlarını etkiledi. Hepşen, öğrencilerin üniversite okudukları kentlere dönmeleriyle kiraların arttığını da söz ediyor.
Prof. Dr. Şeker ise üç niye sıralıyor:
Kentsel dönüşümün beklenen seviyede gerçekleşmemesi, toplumsal konut yetersizliği ve konut arzının yüksek olduğu bölgelerde ulaşım ağının gereğince gelişmemesi.
TOKİ zenginlere konut üretiyor
Pekala ya tahlil?
İktidar, cevap olarak TOKİ’yi öne sürüyor.
halbuki TOKİ’nin İstanbul projelerine bakıldığında tamamlanan 50.918 konuttan yalnızca 678’i alt gelir kümesi için üretildi. İnşaat evresindeki konutlar eklendiğinde bu sayı fakat 766’ya çıkıyor. Üretilen konut sayısı alt gelir kümesi için kâfi değil.
Ayrıyeten İstanbul’daki 6.4 milyon meskenden 1.8 milyonu boş.
Avrupa Yakası’nda Beylikdüzü, Başakşehir, Küçükçekmece ve Bağcılar ile Asya’da Kadıköy, Ataşehir, Sancaktepe ve Tuzla’da boş konutlar ağırlaşıyor.
Rapora nazaran konut sunumu özgür piyasa iktisadına bırakıldığı için alt gelir kümesi konut siyasetlerinin dışına itildi. Konut sahipliğine ait finansal tahliller fakirleri kapsamıyor. Kredilere uygulanan yüksek faizler niçiniyle geri ödemeler aylık minimum fiyatın ve gelirin epey üzerinde kalıyor.
ötürüsıyla konut sahibi olamayanlar kiralık konutlara yöneliyor. Bu da kirada önemli artışlara sebep oluyor. Aylık gelirin yüzde 30’u bu harcamaya gidiyor.
Ne mi olmalı?
‘Devlet toplumsal konut üretmeli’
Raporda şu teklifler var:
– Herkes için uygun konut siyasetleri teşvik edilmeli.
– Dargelirlilerin ödeme gücüne uygun, kamunun birincil destekleyici olduğu bir konut siyaseti hazırlanmalı.
– Konuta erişimde sorun yaşayan profiller belirlenerek, gereksinim ve talepleri saptanarak sorunu çözmeye yönelik uygulamalar geliştirilmeli. Örneğin, kent merkezlerinde binalar alınıp öğrencilere kiralanmalı ya da öğrencilere kira bursu verilmeli.
– İstanbul’da 1.8 milyon boş konut değerlendirilmeli.
– Kiracı değişimleri sırasında artışları engelleyecek yasal düzenlemeler hayata geçirilerek kira artışı denetim edilmeli.
Mesken sahibinin bir konutu var.
Kiracının nesi var?
Bu araştırmaya katılanların yüzde 50,8’i artışın önüne geçmek için devletin daha epey toplumsal konut inşa etmesi gerektiğini belirtiyor.
Kadıköy’den bir vatandaş geçen yıl taşındığı meskene 3 bin TL kira ödüyor.
Üzücü bir sayı değil.
Lakin bu yıl tıpkı mesken için 5.759 TL isteniyor.
Vatandaş “3 bin TL gözümde kocaman bir sayıydı. 10 ay ortasında ‘İyi kira veriyorum’ diye düşünmeye başladım” diyerek sevincini belirtiyor.
Bir oburu, ailesiyle yaşadığı meskenden çıkma planını kiradaki artıştan ötürü ertelediğini anlatıyor. “Emlak sitesinde 14 Ağustos’ta bin TL kirayla listeme eklediğim daire 3500 TL’ye çıkmış. 2750’ye indi diye bildirim geldi” diye konuşuyor.
Salgın ve ekonomik krizin de tesiriyle bu yıl İstanbul, Ankara ve İzmir başta olmak üzere bütün ülkede konut krizi başgösterdi.
Mesken meblağları olağanüstü yükseldi.
Kiralar fahiş ölçüde arttı.
647 İstanbullu ile görüşme
İstanbul Büyükşehir Belediyesi‘ne bağlı İstanbul Planlama Ajansı (İPA), bu can yakan krizi teşhis edebilmek için saha çalışması gerçekleştirdi. ‘Konut Sorunu Araştırması: İstanbul’da Mevcut Durum ve Teklifler‘ başlıklı bu çalışmada 1-7 Eylül 2021 içinde bilgisayar takviyeli telefon görüşmesi yoluyla 647 İstanbullu ile görüşme yapıldı.
Ayrıyeten Prof. Dr. Ali Hepşen, Prof. Dr. Elif Alkay, Prof. Dr. Murat Şeker, Erhan Demirdizen ve Murat Germen’in görüşüne başvuruldu.
Geçen yıla bakılırsa en az yüzde 20 arttı
– Bu araştırmaya katılanların yüzde 48,8’i kendi konutunda, yüzde 44,8’i kirada oturuyor. Kendi meskeni olmamasına karşın kira ödemeyenlerin oranı yüzde 5,9.
– Mesken sahipleri ve kiracıların yüzde 95.1’i İstanbul’da kiranın yüksek olduğunu belirtiyor.
– Geçen yıl ödenen kira bu yıl yüzde 20 oranında arttı.
– Konut sahipleri yıllık kira gelirlerinin yüzde 14 arttığını söylüyor.
– Artış semtlere bakılırsa farklılık gösteriyor. Yüzde 91,4’ü semtindeki kiraların olağandan yüksek olduğunu düşünüyor.
Yüzde 66’lık kazık
– Kira, konutta oturma mühleti ile zıt orantılı artıyor. Oturma mühleti azaldıkça ortalama kira yükseliyor. Son bir sene içerisinde konutunu değiştirenler hariç tutulduğunda İstanbul’daki ortalama kira 1541 TL iken, ölçü bu yıl 2561 TL’ye çıktı.
2021’de kiraya çıkacak olanlar 2020 ve öncesinde kiraya çıkanlara nazaran yüzde 66,2 daha yüksek bedelle karşılaşıyor.
– İştirakçiler yüksek kira artışının kiracı değişimi sırasında gerçekleştiğini anlatıyor. TEFE ve TÜFE’ye bağlı artışların kiracı konut değiştirmediği sürece geçerli olduğunu belirten iştirakçiler, kiracı çıktığında artışın önünde pürüz olmadığını söylüyor. Bir semtte, kirası arttırılan az sayıda konut tüm bölgeyi etkiliyor.
Apartmanda hengame
– Artışlar mesken sahipleri ve kiracılar içinde probleme yol açıyor. Son artışlarda kiracıların yüzde 71,7’si konut sahipleri ile, konut sahiplerinin yüzde 81,3’ü kiracılarıyla sorun yaşadı.
– Kiracıların yüzde 6,5’i bir ay, yüzde 8,3’ü iki ay, yüzde 10,7’si üç ay ve yüzde 15,9’u üç aydan daha fazla kirasını ödeyemiyor.
– Kiracılar “Konuttan çıkarılırsak ne yapacağız?” diye kaygılanıyor.
– Yüzde 71,1’i kiralar gelecek yıl artarsa kuvvetlik çekeceğini belirtiyor.
– Makul kira artışı oranının ne olması gerektiği sorulduğunda kiracılar yüzde 11,6, mesken sahipleri yüzde 13,6 sayısını lisana getiriyor.
İki sebep: kriz ve mülteciler
– İstanbul’da konut kiralarının yükselmesinin en büyük niçininin olarak yüzde 50 ile ekonomik durum gösteriliyor. İkinci niye, yüzde 48,1 ile mülteciler oldu. Bu seçenekleri yüzde 34,3 ile konut sahipleri ve yüzde 19,4 ile emlakçılar izliyor.
– Ekonomik kriz de alım gücüne ve inşaat bölümüne tesir etti. TL’nin bedel yitirmesi inşaat harcamalarını arttırdı. Prof. Dr. Hepşen‘a bakılırsa 2017’den daha sonra ruhsat alımlarının azalması ve 2020’de konur kredi faiz ortalamasının yüzde 0,82’ye inmesi kira artışlarını etkiledi. Hepşen, öğrencilerin üniversite okudukları kentlere dönmeleriyle kiraların arttığını da söz ediyor.
Prof. Dr. Şeker ise üç niye sıralıyor:
Kentsel dönüşümün beklenen seviyede gerçekleşmemesi, toplumsal konut yetersizliği ve konut arzının yüksek olduğu bölgelerde ulaşım ağının gereğince gelişmemesi.
TOKİ zenginlere konut üretiyor
Pekala ya tahlil?
İktidar, cevap olarak TOKİ’yi öne sürüyor.
halbuki TOKİ’nin İstanbul projelerine bakıldığında tamamlanan 50.918 konuttan yalnızca 678’i alt gelir kümesi için üretildi. İnşaat evresindeki konutlar eklendiğinde bu sayı fakat 766’ya çıkıyor. Üretilen konut sayısı alt gelir kümesi için kâfi değil.
Ayrıyeten İstanbul’daki 6.4 milyon meskenden 1.8 milyonu boş.
Avrupa Yakası’nda Beylikdüzü, Başakşehir, Küçükçekmece ve Bağcılar ile Asya’da Kadıköy, Ataşehir, Sancaktepe ve Tuzla’da boş konutlar ağırlaşıyor.
Rapora nazaran konut sunumu özgür piyasa iktisadına bırakıldığı için alt gelir kümesi konut siyasetlerinin dışına itildi. Konut sahipliğine ait finansal tahliller fakirleri kapsamıyor. Kredilere uygulanan yüksek faizler niçiniyle geri ödemeler aylık minimum fiyatın ve gelirin epey üzerinde kalıyor.
ötürüsıyla konut sahibi olamayanlar kiralık konutlara yöneliyor. Bu da kirada önemli artışlara sebep oluyor. Aylık gelirin yüzde 30’u bu harcamaya gidiyor.
Ne mi olmalı?
‘Devlet toplumsal konut üretmeli’
Raporda şu teklifler var:
– Herkes için uygun konut siyasetleri teşvik edilmeli.
– Dargelirlilerin ödeme gücüne uygun, kamunun birincil destekleyici olduğu bir konut siyaseti hazırlanmalı.
– Konuta erişimde sorun yaşayan profiller belirlenerek, gereksinim ve talepleri saptanarak sorunu çözmeye yönelik uygulamalar geliştirilmeli. Örneğin, kent merkezlerinde binalar alınıp öğrencilere kiralanmalı ya da öğrencilere kira bursu verilmeli.
– İstanbul’da 1.8 milyon boş konut değerlendirilmeli.
– Kiracı değişimleri sırasında artışları engelleyecek yasal düzenlemeler hayata geçirilerek kira artışı denetim edilmeli.
Mesken sahibinin bir konutu var.
Kiracının nesi var?
Bu araştırmaya katılanların yüzde 50,8’i artışın önüne geçmek için devletin daha epey toplumsal konut inşa etmesi gerektiğini belirtiyor.