İktisatta duvara toslamadan seçime varmak mümkün mü?

uçanteneke

New member
“Merkez Bankası’nı ve siyaset faizini önemsizleştirdik” Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati bu yılın başında, nazaranve geldikten kısa müddet daha sonra bu biçimde demişti. söylemiş olduğini yaptı. Merkez Bankası geçen yıl siyaset faizini yüzde 19’dan yüzde 14’e indirdiğinde Türkiye iktisadı allak bullak olmuş, dolar iki ay ortasında Türk Lirası karşısında yüzde 30’dan fazla paha kazanmıştı. Apar topar devreye sokulan kur muhafazalı mevduat olmasa Türkiye bir çöküşe gerçek gidiyordu… Merkez Bankası geçen hafta da faizi indirdi. Lakin bu sefer kimse oralı olmadı. Dolar geçen haftaya nerede başladıysa orada bitirdi. Yoksa iktidar ekonomik istikrarın formülünü buldu mu?

Rekor enflasyon ve ulusal gelirin yüzde 5’ine ulaşan cari açıkla istikrar kolay değil. Merkez Bankası’nın eski uzmanlarından Selva Bahar Baziki geçen hafta faiz indirimiyle ilgili değerlendirmesinde yeni bir krizin yaşanabileceği uyarısı yapıyordu. Londra merkezli araştırma kuruluşu Capital Economics’in faiz sonucuyla ilgili raporunda da Türk Lirası’nda büyük paha kaybı ihtimalinin giderek arttığı uyarısı vardı.

AKP iktidarının şu anda en epeyce korktuğu şey bu, yani yeni bir kur krizi olmalı. Yeni bir kriz enflasyonu bir çeşit daha patlatır. AKP’ye takviyenin yüzde 47’den yüzde 30’a kadar inmesinin temel sebebi enflasyondu. Yeni bir artırım dalgası oyları yüzde 20’lere indirir.

Ekonomi idaresi bunu engellemek için Merkez Bankası rezervlerinden dur durak bilmeden döviz satışı yapıyor. Yılbaşından bu yana piyasaya satılan döviz fiyatı 100 milyar doları geçti. Gerekirse seçime kadar bir 100 milyar dolar daha satılacak. Bankanın kasasını doldurmak için benim “Finansal OHAL” olarak isimlendirdiğim olağanüstü tedbirler alındı. Yılbaşında ihracatçılara döviz gelirlerinin yüzde 20’sini Merkez Bankası’na satma zaruriliği getirilmişti. daha sonra bu oran yüzde 40’a çıkarıldı, ihracatçılara turizmciler de eklendi. Bu ortada 15 milyon dolardan fazla dövizi olan şirketlere (Eğer ellerindeki döviz cirolarının yahut etkinlerinin yüzde 10’ndan fazlaysa) bankadan kredi kullanma yasağı getirildi. daha sonra bu fiyat 10 milyon dolara çekildi. Müşterisini dövizden TL’ye geçmeye ikna edemeyen bankalara nakdî yaptırım uygulanmaya başlandı…

Bu tedbirler arabayı devirmeden seçime varmaya kâfi mi? Türkiye’nin önümüzdeki bir yılda ödemesi yahut döndürmesi gereken 186 milyar dolarlık döviz borcu var. Cari açığı da eklediğimizde 250 milyar dolara yakın kısa vadeli döviz yükümlülüğüyle karşılaşıyoruz. Dev bir fiyat. Dünyada bugünkü “hava şartlarının” yarın da geçerli olacağının bir garantisi yok. Dünya iktisadında bir türbülans yaşanması durumunda bir ödemeler istikrarı krizi, o olmasa bile yeni bir kur atağı gelip kapıya dayanır. Öyleyse bir yerlerden ekstra döviz kaynağı bulmak gerek. Pekala lakin nereden?

Ağustos’ta Rusya’dan Türkiye’ye resmi yollardan 10 milyar dolardan fazla para girdi. Net yanılgı noksan kanalı üzerinden giren kaynağı bilinmeyen para da yılbaşından bu yana 28 milyar doları aştı. Bunun da değerli bir kısmı muhtemelen Rusya ve Rus oligarklara ilişkin. Bu ortada Ankara, Rusya’ya bu yıl yapması gereken doğalgaz ödemelerinin gelecek yıla ertelenmesini de talep etti. Gerçekleşirse bu da değerli bir döviz kaynağı demek.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin’le tekraren görüştü. Bu ortada Suudi Arabistan’ın fiili önderi Muhammed Bin Selman’ı da Cidde’de ziyaret etti. Nisan’da gerçekleşen o ziyaret sırasında Suudi Arabistan’dan da 20 milyar dolarlık döviz kaynağı geleceği söylentisi yayılmıştı. Bu çabucak hemen gerçekleşmedi ancak Ankara’nın umutları bitmedi. Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati geçtiğimiz haftalarda İbrahim Kalın’la bir arada bir kere daha Suudi Arabistan’a giderek Bin Selman’la görüştü. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Suudi Arabistan’la Amerika içindeki petrol fiyatı hengamesinde Suudiler’den yana saf tutarak ABD’ye “Kabadayılık hakikat değil” diye seslenmesi de milletlerarası medyada, Türkiye’nin “Finansal destek” beklentisi bağlamında değerlendirildi.

Ekonomide duvara toslamadan seçime varmak, öbür şeylerin yanında Putin ve Muhammed Bin Selman’ın dayanağına de bağlı. Dayanak karşılığında olağan olarak onların da talepleri olacaktır.
 
Üst