uçanteneke
New member
Çatısı çöken kargo binası, kapanan pistler, “Otel isteriz” diye hareket yapan yabancı turistler, protestoculara müdahale için havalimanına çağrılan polisler. Bunlara pistler kapandığı için Yeşilköy’deki eski Atatürk Havalimanı’na inmek zorunda kalan Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu ve İçişleri Bakanı Soylu’yu da ekleyelim… Halk içindeki ismiyle Üçüncü Havalimanı, resmi ismiyle İstanbul Havalimanı birinci önemli karda iptal oldu.
“Biz yaparız, onlar konuşur” Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul Havalimanı ve başka “mega projelere” yönelik tenkitlere bu biçimde yanıt veriyor. Sizi bilmem fakat ben üzerime alınmıyorum. Devletin parasının, milletin vergilerinin argümanlı projelere harcamasına karşı değilim. Dünya Bankası’nın datalarıyla Türkiye’de 10 milyon mutlak fakir, kâfi beslenemeyen milyonlarca çocuk varken “Büyümeyelim” demek, fildişi kuleden ahkam kesmek olurdu.
Benim ve diğerlerinin karşı çıktığı, devletin parasının tezli projelere harcaması değil, betona gömülmesiydi.
İstanbul Havalimanı resmi açıklamaya nazaran 10.2 milyar dolara mal oldu. Resmi sayının aldatıcı olduğunu, gerçek maliyetin bunun en az iki katı olduğunu evvelki projelerden biliyoruz. Haydi 20 milyar dolar diyelim. Bu, en ileri teknolojiyle kurulabilecek bir çip fabrikasının maliyeti.
Çip krizinin farkındasınızdır, son olarak Renault Bursa’daki fabrikasını çip yetersizliği (ve elektrik kısıntısı) niçiniyle kapattı. Dünyada fazlaca fazla çip fabrikası yok. Liderlik Tayvan ve Güney Kore’de. Çin onlara yetişmeye çalışıyor, bu uğurda milyarlarca dolar harcadı. Son olarak Intel, Amerika’nın Ohio eyaletine dünyanın en büyük çip fabrikasını kuracağını deklare etti. Yatırım maliyeti 20 milyar dolar. Evet epey büyük para. Lakin Üçüncü Havalimanı’ndan daha epeyce değil.
Intel CEO’su Patrick Gelsinger’ın yatırımı deklare ettiğı basın toplantısına ABD Lideri Joe Biden da katıldı. Amerikan devleti çip yatırımını desteklemek için “Çip Yasası” isimli bir yasa çıkardı. Bu alandaki yatırımlara 52 milyar dolar ayırdı. Intel de devlet kaynaklarından yararlanacak. Zira Amerika bu teknolojide Çin’in ardında kalmaktan korkuyor. Çip rekabeti hayat memat sıkıntısı.
İktidar yetkilileri, “Ama biz İstanbul Havalimanı’nı devletin cebinden bir kuruş çıkmadan, yap işlet devret sistemiyle yaptık” diyecektir. Yapmayın Allah aşkına!
Müteahhitler havalimanını kendi parasıyla yapmadı ki, bankalardan Hazine garantili krediler aldılar. Bahadır Özgür’ün daha evvel Gazeteduvar’da aktardığı bilgilere göre 3.4 milyar Euro’su Ziraat, Halkbank ve Vakıfbank’tan, 500 milyon Euro’su Denizbank’tan, 300’er milyon Euro’su da Garanti ve Finansbank’tan olmak üzere toplam 4.5 milyar Euro kredi verildi. Bu kredi, 16 yıl vadeli, dört yılı ana para ödemesizdi.
Ancak bu para da yetmedi, İstanbul Havalimanı’nın müteahhidi beş şirket, bir daha Hazine garantili 1.4 milyar Euro daha kredi çekti.
Bu para ödenecek mi sizce? İstanbul Havalimanı kâr edip para kazanırsa olağan. Seyfettin Gürsel ve Tuba Toru-Delibaşı’nın daha evvel yaptığı bir araştırmaya nazaran iki ihtimal var. Birinci ihtimale nazaran havalimanı 2030’dan daha sonra kâr etmeye başlayacak, 2043 sonunda birikimli ziyanını kapatıp kâra geçecek. Bir diğer ihtimale nazaran ise birikimli ziyan bu yıla kadar dahi kapanmayacak.
bu biçimde soru: Devlet bu kadar büyük paraya kıyacaktıysa niye çip ya da öteki bir teknolojiye değil de havalimanına harcadı?
Betonun iktisada pek bir yararının olmadığını, verimlilik ya da teknoloji artışı getirmediğini biliyoruz. halbuki yüksek teknoloji yatırımları “taşma” tesiriyle iktisatta teknoloji gelişmenini tetikliyor, verimliliği artırıyor. Batsalar bile.
Lakin heyhat çipte yahut öteki yüksek teknolojilerde betonun rantı yok ki! Çip fabrikasının çay ocağını mı işletecekler, etrafına üç-dört tane site mi dikecekler, nereden para kazanacaklar? Asıl sorun işte bu.
AKP iktidara geldiğinde Türkiye’nin 125 milyar dolar dış borcu vardı. Bugün 435 milyar dolar. 20 yılda Türkiye’ye 300 milyar dolar girdi. Bu para nereye gitti?
Bugün artık bu sorunun karşılığı biliyoruz: Betona gömüldü. Üçüncü Havalimanı bu projelerin en büyüğüydü. Kütahya’da 1 milyon 317 bin 733 yolcu garantisi verilen, 2021’de yalnızca 22 bin 936 kişinin kullandığı Zafer Havalimanı da birebir başın eseriydi, garanti edilenin yarı sayısında aracın geçtiği Osmangazi Köprüsü de.
Bu projeler binlerce, on binlerce kişiyi güçlü etti. Çip fabrikası kurulsa üç-beş bireyden oburunu güçlü edemezdi.
“Biz yaparız, onlar konuşur” Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul Havalimanı ve başka “mega projelere” yönelik tenkitlere bu biçimde yanıt veriyor. Sizi bilmem fakat ben üzerime alınmıyorum. Devletin parasının, milletin vergilerinin argümanlı projelere harcamasına karşı değilim. Dünya Bankası’nın datalarıyla Türkiye’de 10 milyon mutlak fakir, kâfi beslenemeyen milyonlarca çocuk varken “Büyümeyelim” demek, fildişi kuleden ahkam kesmek olurdu.
Benim ve diğerlerinin karşı çıktığı, devletin parasının tezli projelere harcaması değil, betona gömülmesiydi.
İstanbul Havalimanı resmi açıklamaya nazaran 10.2 milyar dolara mal oldu. Resmi sayının aldatıcı olduğunu, gerçek maliyetin bunun en az iki katı olduğunu evvelki projelerden biliyoruz. Haydi 20 milyar dolar diyelim. Bu, en ileri teknolojiyle kurulabilecek bir çip fabrikasının maliyeti.
Çip krizinin farkındasınızdır, son olarak Renault Bursa’daki fabrikasını çip yetersizliği (ve elektrik kısıntısı) niçiniyle kapattı. Dünyada fazlaca fazla çip fabrikası yok. Liderlik Tayvan ve Güney Kore’de. Çin onlara yetişmeye çalışıyor, bu uğurda milyarlarca dolar harcadı. Son olarak Intel, Amerika’nın Ohio eyaletine dünyanın en büyük çip fabrikasını kuracağını deklare etti. Yatırım maliyeti 20 milyar dolar. Evet epey büyük para. Lakin Üçüncü Havalimanı’ndan daha epeyce değil.
Intel CEO’su Patrick Gelsinger’ın yatırımı deklare ettiğı basın toplantısına ABD Lideri Joe Biden da katıldı. Amerikan devleti çip yatırımını desteklemek için “Çip Yasası” isimli bir yasa çıkardı. Bu alandaki yatırımlara 52 milyar dolar ayırdı. Intel de devlet kaynaklarından yararlanacak. Zira Amerika bu teknolojide Çin’in ardında kalmaktan korkuyor. Çip rekabeti hayat memat sıkıntısı.
İktidar yetkilileri, “Ama biz İstanbul Havalimanı’nı devletin cebinden bir kuruş çıkmadan, yap işlet devret sistemiyle yaptık” diyecektir. Yapmayın Allah aşkına!
Müteahhitler havalimanını kendi parasıyla yapmadı ki, bankalardan Hazine garantili krediler aldılar. Bahadır Özgür’ün daha evvel Gazeteduvar’da aktardığı bilgilere göre 3.4 milyar Euro’su Ziraat, Halkbank ve Vakıfbank’tan, 500 milyon Euro’su Denizbank’tan, 300’er milyon Euro’su da Garanti ve Finansbank’tan olmak üzere toplam 4.5 milyar Euro kredi verildi. Bu kredi, 16 yıl vadeli, dört yılı ana para ödemesizdi.
Ancak bu para da yetmedi, İstanbul Havalimanı’nın müteahhidi beş şirket, bir daha Hazine garantili 1.4 milyar Euro daha kredi çekti.
Bu para ödenecek mi sizce? İstanbul Havalimanı kâr edip para kazanırsa olağan. Seyfettin Gürsel ve Tuba Toru-Delibaşı’nın daha evvel yaptığı bir araştırmaya nazaran iki ihtimal var. Birinci ihtimale nazaran havalimanı 2030’dan daha sonra kâr etmeye başlayacak, 2043 sonunda birikimli ziyanını kapatıp kâra geçecek. Bir diğer ihtimale nazaran ise birikimli ziyan bu yıla kadar dahi kapanmayacak.
bu biçimde soru: Devlet bu kadar büyük paraya kıyacaktıysa niye çip ya da öteki bir teknolojiye değil de havalimanına harcadı?
Betonun iktisada pek bir yararının olmadığını, verimlilik ya da teknoloji artışı getirmediğini biliyoruz. halbuki yüksek teknoloji yatırımları “taşma” tesiriyle iktisatta teknoloji gelişmenini tetikliyor, verimliliği artırıyor. Batsalar bile.
Lakin heyhat çipte yahut öteki yüksek teknolojilerde betonun rantı yok ki! Çip fabrikasının çay ocağını mı işletecekler, etrafına üç-dört tane site mi dikecekler, nereden para kazanacaklar? Asıl sorun işte bu.
AKP iktidara geldiğinde Türkiye’nin 125 milyar dolar dış borcu vardı. Bugün 435 milyar dolar. 20 yılda Türkiye’ye 300 milyar dolar girdi. Bu para nereye gitti?
Bugün artık bu sorunun karşılığı biliyoruz: Betona gömüldü. Üçüncü Havalimanı bu projelerin en büyüğüydü. Kütahya’da 1 milyon 317 bin 733 yolcu garantisi verilen, 2021’de yalnızca 22 bin 936 kişinin kullandığı Zafer Havalimanı da birebir başın eseriydi, garanti edilenin yarı sayısında aracın geçtiği Osmangazi Köprüsü de.
Bu projeler binlerce, on binlerce kişiyi güçlü etti. Çip fabrikası kurulsa üç-beş bireyden oburunu güçlü edemezdi.