İktisadın tepesinde soğukluk mu var?

uçanteneke

New member
Merkez Bankası Şahap Kavcıoğlu bir orta güya iktidarın iktisattaki sözcüsü üzereydi. Güya diyorum zira Merkez Bankası liderinin bu biçimde bir bakılırsavi yok, bu vazife siyasilere ilişkin. Fakat Nureddin Nebati’nin selefi Lütfi Elvan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın siyasetlerini onaylamadığı için kamuoyundan uzak durmayı seçince Kavcıoğlu öne çıkmıştı…

Lakin daha sonra Kavcıoğlu apansızın ortadan kayboldu, konuşmaz oldu. Ben sessizliğini kur krizine yormuştum. Ankara’da diğer bir münasebetin konuşulduğunu duydum.

Denilene bakılırsa yeni Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Kavcıoğlu’nun kamuoyunun önüne çıkmasını istemiyormuş. Birtakım kaynaklar, Kavcıoğlu’nun milletvekilliğinden beri (Bayburt milletvekilliği yapmıştı) ortalarının açık olduğunu söylüyorlar.

Lakin Merkez Bankası liderlerini bütünüyle sessize almak mümkün değil. Zira hiç değilse yılda dört kere enflasyon raporunu açıklamak için kamuoyunun karşısına geçiyorlar. Sırada bu ayın enflasyon raporu toplantısı var.

Kulislerde, Nebati’nin bu toplantı öncesinde kendisiyle bir ortaya gelinmesini istediği konuşuluyor. Verilecek iletilere, yapılacak kestirimlere müdahil olmak, ağız birliği sağlamak istiyor olabilir mi?
Merkez Bankası’nın bağımsızlığı? Naif bir soru.

※※※

Venezuela altınlarına ne oldu?

Merkez Bankası’yla ilgili gündemdeki bir öteki husus, geçen hafta benim de bu köşede yazdığım haciz yasağı sorunu. Meclis’e gönderilen bir yasa teklifi ile öbür ülke merkez bankalarının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndaki para, alacak, mal, hak ve varlıkların haczedilememesi, ihtiyati önlem konulamaması sağlanıyor.

Nereden çıktı bu? Bugüne kadar bu biçimde bir unsura gereksinim duymayan Merkez Bankası niye artık muhtaçlık duydu?
Geçen hafta bu unsurun Türkiye’nin Swap (Para takası) yapmak istediği ülkelerin talebi olabileceğini belirterek “3-5 milyar dolar vermek için öteki ne talep ediyorlar?” diye sormuştum.

Yasa teklifini Meclis’e sunan iktidar partisi milletvekili Cemal Öztürk, “Bazı merkez bankalarının ülkemizin diplomatik ve stratejik bir güç olması niçiniyle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda hesap açtırmak istediğini” öne sürmüş.

Meclis kurulundaki görüşmelerde HDP milletvekili Garo Paylan, bu değişikliğin Libya için yapıldığını kestirim ettiğini söylemiş… Malum, Türkiye’deki müteahhitlerin Libya’dan milyarlarca dolarlık alacağı var; mantıklı bir tahmin… Ancak benim aklıma gelen öbür bir iddia daha var.

2018’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın nazaranve başlama merasimine katılan Venezuela Devlet Lideri Maduro, ülkelerinde çıkarılan altının işlenmesi ve altın paraya çevrilmesi için Türkiye’ye yolladığını açıklamıştı. Reuters haber ajansı da Venezuela’nın 2018’de Türkiye’ye 900 milyon dolar pahasında ham altın ihraç ettiğini öne sürmüştü.

Venezuela, Amerika Birleşik Devletleri’nin sert yaptırımlarıyla karşı karşıya. ABD, bu yaptırımların ihlal edilmemesi konusunda herkesi tehdit ediyor. Herbiçimde bunun tesiriyle İngiltere, Venezuela Merkez Bankası’nın kendisinde duran 1 milyar dolarlık altınına el koydu…

Sahi Maduro’nun Türkiye’ye gönderileceğini söylemiş olduği altınlara ne oldu? Altınlar sessiz sedasız Türkiye’ye geliyor ve İstanbul’daki rafinerilerde sertifikalandırılıyor olabilir mi?

※※※

Döviz alımlarına tam saha baskı

Merkez Bankası’yla ilgili gündemdeki öbür bir husus, haber ajansı Bloomberg’in geçen hafta duyurduğu, yüklü döviz alımı yapan şirketlere sıkı markaj sorunu.

Bloomberg, Merkez Bankası’nın bankalara büyük fiyatta döviz alımı yapan şirketleri sorduğunu, şayet gelecekteki yükümlülükleri için şimdiden “Ne olur ne olmaz” diye alım yapmak istiyorlarsa, future ve forward piyasalarına yönlendirilmesini istediğini yazdı.

(Future ve Forward, gelecekte makul bir düzeyden döviz alımı yapılmasını öngoren finansal bir mukavele.) Emel, spot döviz talebini aşağıya çekmek.

Merkez Bankası hangi meblağ ve üstü döviz alımlarını markaja aldı? Bloomberg’in haberinde bu mevzuda bilgi yok. Birebir uygulamanın yapıldığı 2019 ve 2020 devrinde markaj meblağının 100 bin dolara kadar indiğini öğrendim.

O devirde iktisat idaresine yakın düzeyde nazaranv yapmış eski bir yönetici, bu siyasetin tesirini şu biçimde anlattı: “Döviz hareketleri takibi 2019’dan beri var. Aslında hiç bir işe yaramadı. Zira firmalar da, bankalar da bu takibin yapıldığını biliyor. aslına bakarsan açık ve daima denetlenen bir piyasada kimse sıra dışı iş yapmaya kalkmaz. Bu uygulamayla birtakım şirketlerden, ödemeleri için döviz alımlarını vakte yayması vs. isteniyor. Bunun haricinde somut bir yararını duymadım.”

Merkez Bankası’nın özel kesimin döviz borcu ödeme takvimini yakın izlemeye aldığı ve katiyen erken döviz alımı yapmalarına müsaade verilmemesini istediği konuşuluyor. Merkez Bankası ve BDDK’nın (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu) bu mevzuyu günü gününe takip edeceği de belirtiliyor.

2019’da pek bir yararı görülmeyen siyasetin artık yararı, tesiri olacak mı? İzleyelim, nazaranlim.
 
Üst