İbrahim Turhan’dan ‘Merkez para basıyor’ savlarına cevap: Grafikteki sıçramaya dikkat

uçanteneke

New member
Türkiye’de devam eden ekonomik krize Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) ve Hazine ve Maliye Bankası’nın tahlil arayışları devam ediyor. Fakat atılan adımların birçok biroldukça ekonomist tarafınca kuşkuyla karşılanıyor.

Ekonomi profesörü İbrahim Turhan da Twitter hesabından paylaştığı bir grafikle piyasaya para arzı yapıldığını öne sürdü.

Turhan, bu durumun enflasyonu artıracağı ihtarında bulundu.

İbrahim Turhan

‘Yeni banknotlar görülüyor’

“İzleyiciler, dolanımda yeni basılmış fazlaca sayıda 200 TL banknot gördüklerini bildiriyorlar”
diyen Turhan, şu sözleri kullandı:

“Para arzının artması enflasyonu yükselttiği üzere artan enflasyon da süreçler için daha fazla para talebi yaratır. Ancak son periyotta bir sıçrama olmuş.”

İşte Turhan’ın o paylaşımı:

İzleyiciler, dolaşımda yeni basılmış çok sayıda 200 TL banknot gördüklerini bildiriyorlar.
Para arzının artması enflasyonu yükselttiği gibi artan enflasyon da işlemler için daha fazla para talebi yaratır. Ama son dönemde bir sıçrama olmuş.
Bakın emisyon son dönemde nasıl: pic.twitter.com/1Mm5MoW1cE

— Ibrahim M. Turhan (@ibrahimmturhan2) May 12, 2022

Piyasayı 100 ve 200 TL’lik banknotlar ele geçirdi

Nisanda yüzde 69,97’ye yükselen enflasyon büyük kupürlü banknotlara olan muhtaçlığın da artmasına yol açıyor. 13 yılda 100 ve 200 TL’lik banknotların dolanımdaki para ölçüsünden aldığı hisse yüzde 40,56’dan yüzde 87,96’ya fırladı.

Yüksek enflasyon, TL’nin alım gücünü yitirmesi piyasada sirkülasyonda büyük kupürlerin hâkimiyetine yol açtı. Ocak 2009’dan itibaren kullanım giren TL’de Nisan 2009’da piyasada 100 ve 200 TL’lik banknotların hissesi yüzde 40,56 iken Nisan 2022 itibariyle yüzde 87,96’ya yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına bakılırsa tüketici enflasyonu Nisan 2022 itibariyle yüzde 69,97’ye yükseldi. Geçen yıl yüzde 20’nin altında bir daha çift haneli enflasyon yaşanırken Kasım 2021’de yüzde 20 düzeyi aşıldı ve Aralık 2021’de ise aylık artış rekoru kırıldı. Nisan 2022’deki yüzde 69,97 düzeyindeki tüketici enflasyonu da son 20 yılın en yüksek enflasyon verisine işaret ediyor. Mart 2021’de yapılan 200 baz puanlık artış ile siyaset faizi yüzde 19 düzeyine yükseltilmişti. Akabinde Merkez Bankası başkanlığına Şahap Kavcıoğlu getirildi.

Kavcıoğlu, Eylül 2021’de siyaset faizinde indirim sürecini başlattı ve yüzde 19 düzeyinden Aralık 2021’deki toplantıyla birlikte siyaset faizi yüzde 14’e düşürüldü. Bu süreçte Kasım 2021’de tüketici enflasyonu evvel yüzde 20 düzeyini aştı ve Aralık 2021’deki TL’deki büyük kıymet kaybının akabinde ise tüketici enflasyonundaki yükseliş ivmelendi. Aralık 2021’de yüzde 36,08 olan tüketici enflasyonu ocakta yüzde 48,69, şubatta yüzde 54,44, martta ise yüzde 61,14 olarak ölçüldü.

Enflasyon beklentileri üst güncellendi

Nisan verisi daha sonrası ise analistler yılsonu beklentilerinde güncelleme yaparak yılsonu tüketici enflasyonu öngörülerini yüzde 55- 60 düzeyine çıkardı. Nisan verisi daha sonrası tepe beklentileri de değişti ve haziran, temmuz ay üzere yüzde 80’in üzerinde enflasyonla karşı karşıya kalınacağı kestirimlere girdi. Merkez Bankası da yılın ikinci enflasyon raporunda mayısta tüketici enflasyonunda tepenin yüzde 70-75 düzeyleriyle görülmesini akabinde ise yılsonunda yüzde 42,8’e gerilemesini varsayım etti.

Yüksek enflasyon dolanımdaki parada küçük kupürlü banknotların artık yavaş yavaş azalmasına niye oldu. Merkez Bankası bilgileri dolanımda bulunan para ölçüsünde artık 100 ve 200 TL’lik banknotların fazlaca daha öne çıktığını ortaya koyuyor. Ocak 2009’de yüksek enflasyonun geride bırakılmasının akabinde paradan 6 sıfır atılarak dolanıma giren YTL’nin yerine gelen TL’de en yüksek banknot 200 TL olmuştu. Nisan 2009’da yani 13 yıl evvel tüketici enflasyonu yüzde 6,13 düzeyinde ve 200 TL’lik kupürlerin toplam dolanımdaki hissesi da yüzde 12,18 düzeyindeydi. Bu yıl nisanda yüzde 69,97’ye çıkan tüketici enflasyonunun gölgesinde 200 TL’lik banknotların sirkülasyondaki para ölçüsü ortasındaki hissesi yüzde 43,23’e yükseldi. Bu 13 yılda 31.05 puanlık bir artışın yaşandığına işaret ediyor.

bir daha ikinci en büyük kupür olan 100 TL’lik banknotlarda da tıpkı seyir gözleniyor. Merkez Bankası datalarına göre Nisan 2009’da 100 TL’lik banknotların dolanımdaki para ortasındaki hissesi yüzde 28,38 düzeyinde bulunuyordu. Nisan 2022’ye gelindiğinde yüzde 44,73’e çıktı. Bu 13 yılda 16.35 puanlık bir artışın yaşandığını gösteriyor.

Enflasyon beklentilerindeki bozulma devam ediyor. Analistler yüksek enflasyon ve alım gücünü kaybeden TL ortamında büyük kupürlü banknotların hakimiyetinin artarak devam edeceği görüşünde. Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu 500 TL’lik banknotların hazırlığı olmadığı belirterek “Bu hususta bir çalışmamız yok, hazırlık yok. Bir tweet atıldı, bu kadar tesirli olmaması lazım” demişti.
 
Üst