Financial Times’dan 5 kritik soruya karşılık: Erdoğan’ın lirayı sabit tutma kumarı

uçanteneke

New member
Laura Pitel imzalı makalede, analistlerin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sıra dışı iktisat siyaseti konusunda kuşkucu olduğu açıklandı.

Financial Times’da bugün yayınlanan makale, Türk lirasında son iki aydır gerçekleşen stabil seyrin merkez bankasının milyarlarca dolarlık art kapı müdahalesi de dahil olmak üzere acil durum tedbirleri ile mümkün olduğu açıklandı.

Siyasi analistlerin de görüşlerine yer verilen yazıda Erdoğan’ın seçimlere kadar istikrara gereksinimi olduğu açıklandı. Londra merkezli danışmanlık şirketi GPW’nin Türkiye masası lideri Alp Çoker, “Kampanya periyoduna kadar işleri sabit tutmak Erdoğan’ın gereksinimi olan tek şey olabilir. Kısa vadeli tahliller politik olarak işe yarayabilir” diye konuştu.


FT’nin bahisle ilgili sorduğu 5 soru ve bunlara verdiği karşılıklar şöyleki:

Türkiye cari fazla verebilecek mi?

Türk makamları, ülke dışına döviz çıkmasına niye olan ve lira üzerinde baskı yaratan ihracat ve ithalat içindeki kronik dengesizliği fazlaya çevirme üzerine kumar oynuyor.

Ayrıyeten ülkenin bu yaz kuvvetli turizm gelirlerine gereksinimi var. Ukrayna ile Rusya içindeki tansiyon de büyük bir risk oluşturuyor. Muhtemel bir çatışma, Türkiye’nin ithalat faturasının kıymetli bir bileşeni olan güç meblağlarında da keskin bir artışa niye olabilir.

Washington merkezli Milletlerarası Finans Enstitüsü’nden Uğraş Dava, hudutlu ithalat ve artan ihracat ve turizm yardımıyla Türkiye’nin bu yıl 4 milyar dolar fazla vereceğini varsayım ediyor.

Lakin bu siyasetin iç talepte azalma gerektirmesi Erdoğan’ın istek etmeyeceği bir durum.

Türkler paralarını dolarda tutmayı bırakacak mı?

Türkler, çalkantı vakit içinderında birikimlerini çoklukla dolar, euro ve kıymetli madenlerde tutmayı tercih ediyor. Bu dolarizasyon olarak bilinen ve lira üzerinde baskı kaynağı olan bir fenomen.

Merkez Bankası datalarına bakılırsa, geçen yılın sonunda bankacılık sistemindeki tüm mevduatın yüzde 64’ü döviz yahut değerli madenlerden oluşuyordu. Kur muhafazalı mevduatla bir arada bu oran az da olsa düştü.

Enflasyon önümüzdeki aylarda yüzde 50’nin üzerine çıkarsa ve yılın büyük kısmında bu düzeyde kalırsa bu eğilim devam edecek mi? Fransız bankası Société Générale’de gelişen piyasalar araştırmacısı Phoenix Kalen, “TL mevduatlarının artmasını bekliyorum, lakin enflasyon çok yüksek olmaya devam ettikçe TL’nin mevduatlar ortasındaki hissesi önümüzdeki aylarda bir daha azalacak” dedi.

Şubat ortasında ortalama mevduat faizi oranları yüzde 17’de seyrederken, enflasyon hesaba katıldığında tasarruf sahiplerinin parasının bedeli hâlâ önemli bir erimeyle karşı karşıya. Hükümet enflasyonun gelecek yıl tek haneli sayılara düşeceğini varsayım ederken, Kalen hükümetin enflasyon varsayımının büyük ölçüde aşılabileceği görüşünde.


Yabancı yatırımcılar Türkiye’ye dönebilecek mi?

Erdoğan, “yeni ekonomik modelin” ülkeye döviz getirecek direkt yabancı yatırımları çekeceğini savunuyor. Lakin klasik olarak Türkiye’nin en kuvvetli direkt yabancı yatırım kaynağı olan batılı yatırımcılar bile ülkenin ekonomik idaresi ve hukukun üstünlüğü ile ilgili kaygılar niçiniyle gelmekte tereddüt ediyor.

tıpkı vakitte, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile yakın vakitte yaşanan bir diplomatik yakınlaşma, Körfez ülkesinden 10 milyar dolarlık bir yatırım vaadiyle birlikte geldi. Geçen ay BAE, Türkiye ile ülkenin merkez bankasının brüt rezervlerini güçlendiren 5 milyar dolarlık bir takas mutabakatı imzalamıştı.

Ankara; Suudi Arabistan, İsrail ve Ermenistan da dahil olmak üzere öteki bölge ülkeleri ile yumuşama istikametinde bir atağın ticaret ve yatırıma daha fazla takviye sağlayacağını umuyor.

Türk şirketleri borçlarını kapatabilecek mi?

Türkiye, global pay senedi ve tahvil piyasalarındaki dalgalanmalardan bir yere kadar korundu. Fakat bankalar ve kurumsal kesim hâlâ dış finansmana bağımlı. Ülkenin önümüzdeki 12 ayda vadesi gelecek 170 milyar dolara yakın dış borcu var.
Koç Üniversitesi iktisat kısmından Profesör Selva Demiralp, “ABD Merkez Bankası gelecek ay faiz oranlarını yükseltmeye başlarsa bu durum borçları çevirmenin zorluklarını artıracaktır” dedi. Demiralp, şirketlerin ve bankaların dış borcu uzatmak yerine geri ödemek zorunda kalmasının döviz talebi yaratacağını ve TL üzerinde bir daha baskı oluşturacağını belirtti.


Merkez Bankası müdahaleye devam edecek mi?

Liradaki son istikrarın bir kısmı, TL’yi desteklemek emeliyle gerçekleştirdiği dolar satışı yardımıyla oldu.

Türkiye’nin brüt rezervleri son haftalarda bariz bir düzgünleşme gösterse de SWAP hariç net rezervler hâlâ ekside. Bu rezervler Goldman Sachs’a nazaran 16 Şubat’ta yaklaşık eksi 50 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Bu da daha fazla müdahale için hudutlu ateş gücü manasına geliyor.

Şayet cari fazla ve dolarizasyon çözülürse merkez bankasının müdahale için gereken stok artabilir. Lakin bu durum gerçekleşmezse merkez bankasının müdahale araçları çok hudutlu kalacak.
 
Üst