uçanteneke
New member
Anketlerde muhalefetin mümkün adayları Erdoğan’ın önünde görünüyor. Lakin şayet gelecek planı yapıyorsanız, hele hele bir işe para yatıracaksınız, tüm olasılıkları hesaba katmanız koşul.
Dolar gelecek yıl ne olacak? Enflasyon gerileyecek mi, yükselecek mi? Merkez Bankası’nın düşük faiz siyaseti sürecek mi? Bu sorularının karşılıkları hayli değerli. Mahfi Eğilmez evvelki günkü yazısında şu biçimde diyordu: “Günü gelip de faiz enflasyon düzebir daha çıkarılmak zorunda kalınınca o rekorlara doymayan borsadaki pay pahaları ve gayrimenkul fiyatları bu defa çöküşlere doymaz hale gelecek.” Eğilmez haklı, Merkez Bankası düşük faiz siyasetinden vazgeçerse emlakta ve borsada bütün istikrarlar değişecek.
Vazgeçecek mi? Bu sorunun karşılığı Merkez Bankası’na değil önümüzdeki seçimi kimin kazanacağına bağlı. Öteki soruların cevapları da. Yani maalesef bu ülkede “Ben siyasetle değil işimle ilgilenirim” deme talihiniz yok. İsteseniz de istemeseniz de siyasetin geleceğiyle ilgilenmek zorundasınız.
Aynı şey Türkiye’ye yatırım yapmayı düşünen yabancı şirketler için de geçerli. Alışılmış onların Türkiye siyasetinden anlaması beklenemez. Bunun için Türkiye’yi düzgün tanıyan iktisat kuruluşlarının raporlarından ya da danışmanlığından yararlanıyorlar. Gerçekten son devirde yabancı kuruluşlar art geriye seçim daha sonrasında iktisadın nereye gideceği sorusuna karşılık arayan raporlar yayınlamaya başladılar.
Gündemi yakından takip ediyorsanız kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in Türkiye seçimleriyle ilgili raporunu duymuşsunuzdur. Ancak daha dar bir etraf için yayınlanan Capital Economics’in raporunu duyduğunuzu sanmıyorum. Bu yazıda iki kuruluşun “Erdoğan bir daha kazanırsa” senaryosu için yaptığı öngörüleri aktaracağım.
Dünyanın farklı ülkeleri için değerlendirmelerine Financial Times, The Economist üzere önemli yayınlarda sık sık yer verilen araştırma kuruluşu Capital Economics, Recep Tayyip Erdoğan’ın bir daha kazanması durumunda Türkiye iktisadında ağır bir kriz bekliyor.
Capital Economics’e göre Cumhur ittifakının (AKP+MHP) iktidarda kalmaya devam etmesi, şimdiki iktisat siyasetlerinin devamı manasına gelecek. Merkez Bankası’nın düşük faiz siyaseti devam edecek. “Türkiye İktisat Modeli” uyarınca “İhracat öncülüğünde büyüme” öngörüldüğü için Türk Lirası’nda bedel kayıpları devam edecek.
Bugünkü iktisat siyasetlerinin devam etmesi, enflasyonun yüksek kalmaya devam etmesi manasına gelecek. Hatta taban fiyata yapılacak yüksek oranlı artırım, memur artırımlarının gelecekteki enflasyona değil açıklanan enflasyona endekslenmesi üzere siyasetler daha da yükselmesine niye olacak.
Bu ortada kur muhafazalı mevduatın kamu maliyesi üstündeki baskısı giderek artacak. Şayet bu süreçte bir kur atağı yaşanırsa, kur muhafazalı mevduatın yükü ulusal gelirin yüzde 6’sına ulaşacak. Bu da bugüne kadar düzgün berbat sağlam kalmış olan kamu maliyesinin de çökmesine yol açacak.
Yaşanabilecek yeni bir kur atağı, banka bilançolarının bozulmasını getirecek.
Eğer sistemik risk kuvveden fiile çıkar, bankalara sirayet ederse Türkiye ağır bir krizle karşı karşıya kalacak. Capital Economics, bu biçimde krizlerde gelişen ülkelerde ulusal gelirin ortalama yüzde 10 daraldığı ancak krizin şiddetinin ülkeden ülkeye değiştiğini belirtiyor. Raporda, son periyotta gelişen ülkelerde yaşanan ekonomik krizlerde ulusal gelirin (Gayrisafi Yurtiçi Hasıla) ne kadar daraldığını gösteren bir grafiğe de yer verilmiş:
Fitch’in öngörüleri
Fitch ise seçim sonuçlarının iktisada tesiri konusunda üç senaryolu bir çalışma yapmış:
1) Erdoğan Cumhurbaşkanlığını, muhalefet Meclis çoğunluğunu kazanırsa
Bu durumda Fitch’e nazaran dolar gelecek yıl 23.2 TL, 2024’te 24.6 TL’ye çıkacak. Enflasyon ise gelecek yıl yüzde 26.1’e, 2024’te yüzde 16.1’e gerileyecek. Fitch, en kuvvetli olasılığın bu olduğunu düşünüyor. Bu olasılığa yüzde 55 vermiş.
2) Erdoğan Cumhurbaşkanlığını, AKP Meclis çoğunluğunu kazanırsa
Bu durumda Fitch’e nazaran dolar gelecek yıl 28 TL’ye, 2024’te 40 TL’ye yükselecek. Enflasyon gelecek yıl yüzde 32, 2024’te yüzde 25.7 olacak. Fitch, bu olasılığın gerçekleşme mümkünlüğünün yüzde 22.5 olduğunu düşünüyor.
2) Muhalefet Cumhurbaşkanlığını ve Meclis çoğunluğunu elde ederse
Fitch’e göre iktisat için en güzel senaryo bu. Bu durumda Fitch’e göre dolar gelecek yıl 24.2 TL olacak, 2024’te 22.5 TL’ye gerileyecek. Enflasyon gelecek yıl yüzde 23.1 olduktan daha sonra, 2024’te yüzde 12.2’ye inecek. 2025’te de tek haneyi bakılırsacek. Fitch, bu olasılığın gerçekleşme mümkünlüğünün yüzde 22.5 olduğunu düşünüyor.
Dolar gelecek yıl ne olacak? Enflasyon gerileyecek mi, yükselecek mi? Merkez Bankası’nın düşük faiz siyaseti sürecek mi? Bu sorularının karşılıkları hayli değerli. Mahfi Eğilmez evvelki günkü yazısında şu biçimde diyordu: “Günü gelip de faiz enflasyon düzebir daha çıkarılmak zorunda kalınınca o rekorlara doymayan borsadaki pay pahaları ve gayrimenkul fiyatları bu defa çöküşlere doymaz hale gelecek.” Eğilmez haklı, Merkez Bankası düşük faiz siyasetinden vazgeçerse emlakta ve borsada bütün istikrarlar değişecek.
Vazgeçecek mi? Bu sorunun karşılığı Merkez Bankası’na değil önümüzdeki seçimi kimin kazanacağına bağlı. Öteki soruların cevapları da. Yani maalesef bu ülkede “Ben siyasetle değil işimle ilgilenirim” deme talihiniz yok. İsteseniz de istemeseniz de siyasetin geleceğiyle ilgilenmek zorundasınız.
Aynı şey Türkiye’ye yatırım yapmayı düşünen yabancı şirketler için de geçerli. Alışılmış onların Türkiye siyasetinden anlaması beklenemez. Bunun için Türkiye’yi düzgün tanıyan iktisat kuruluşlarının raporlarından ya da danışmanlığından yararlanıyorlar. Gerçekten son devirde yabancı kuruluşlar art geriye seçim daha sonrasında iktisadın nereye gideceği sorusuna karşılık arayan raporlar yayınlamaya başladılar.
Gündemi yakından takip ediyorsanız kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in Türkiye seçimleriyle ilgili raporunu duymuşsunuzdur. Ancak daha dar bir etraf için yayınlanan Capital Economics’in raporunu duyduğunuzu sanmıyorum. Bu yazıda iki kuruluşun “Erdoğan bir daha kazanırsa” senaryosu için yaptığı öngörüleri aktaracağım.
Dünyanın farklı ülkeleri için değerlendirmelerine Financial Times, The Economist üzere önemli yayınlarda sık sık yer verilen araştırma kuruluşu Capital Economics, Recep Tayyip Erdoğan’ın bir daha kazanması durumunda Türkiye iktisadında ağır bir kriz bekliyor.
Capital Economics’e göre Cumhur ittifakının (AKP+MHP) iktidarda kalmaya devam etmesi, şimdiki iktisat siyasetlerinin devamı manasına gelecek. Merkez Bankası’nın düşük faiz siyaseti devam edecek. “Türkiye İktisat Modeli” uyarınca “İhracat öncülüğünde büyüme” öngörüldüğü için Türk Lirası’nda bedel kayıpları devam edecek.
Bugünkü iktisat siyasetlerinin devam etmesi, enflasyonun yüksek kalmaya devam etmesi manasına gelecek. Hatta taban fiyata yapılacak yüksek oranlı artırım, memur artırımlarının gelecekteki enflasyona değil açıklanan enflasyona endekslenmesi üzere siyasetler daha da yükselmesine niye olacak.
Bu ortada kur muhafazalı mevduatın kamu maliyesi üstündeki baskısı giderek artacak. Şayet bu süreçte bir kur atağı yaşanırsa, kur muhafazalı mevduatın yükü ulusal gelirin yüzde 6’sına ulaşacak. Bu da bugüne kadar düzgün berbat sağlam kalmış olan kamu maliyesinin de çökmesine yol açacak.
Yaşanabilecek yeni bir kur atağı, banka bilançolarının bozulmasını getirecek.
Eğer sistemik risk kuvveden fiile çıkar, bankalara sirayet ederse Türkiye ağır bir krizle karşı karşıya kalacak. Capital Economics, bu biçimde krizlerde gelişen ülkelerde ulusal gelirin ortalama yüzde 10 daraldığı ancak krizin şiddetinin ülkeden ülkeye değiştiğini belirtiyor. Raporda, son periyotta gelişen ülkelerde yaşanan ekonomik krizlerde ulusal gelirin (Gayrisafi Yurtiçi Hasıla) ne kadar daraldığını gösteren bir grafiğe de yer verilmiş:
Fitch’in öngörüleri
Fitch ise seçim sonuçlarının iktisada tesiri konusunda üç senaryolu bir çalışma yapmış:
1) Erdoğan Cumhurbaşkanlığını, muhalefet Meclis çoğunluğunu kazanırsa
Bu durumda Fitch’e nazaran dolar gelecek yıl 23.2 TL, 2024’te 24.6 TL’ye çıkacak. Enflasyon ise gelecek yıl yüzde 26.1’e, 2024’te yüzde 16.1’e gerileyecek. Fitch, en kuvvetli olasılığın bu olduğunu düşünüyor. Bu olasılığa yüzde 55 vermiş.
2) Erdoğan Cumhurbaşkanlığını, AKP Meclis çoğunluğunu kazanırsa
Bu durumda Fitch’e nazaran dolar gelecek yıl 28 TL’ye, 2024’te 40 TL’ye yükselecek. Enflasyon gelecek yıl yüzde 32, 2024’te yüzde 25.7 olacak. Fitch, bu olasılığın gerçekleşme mümkünlüğünün yüzde 22.5 olduğunu düşünüyor.
2) Muhalefet Cumhurbaşkanlığını ve Meclis çoğunluğunu elde ederse
Fitch’e göre iktisat için en güzel senaryo bu. Bu durumda Fitch’e göre dolar gelecek yıl 24.2 TL olacak, 2024’te 22.5 TL’ye gerileyecek. Enflasyon gelecek yıl yüzde 23.1 olduktan daha sonra, 2024’te yüzde 12.2’ye inecek. 2025’te de tek haneyi bakılırsacek. Fitch, bu olasılığın gerçekleşme mümkünlüğünün yüzde 22.5 olduğunu düşünüyor.