uçanteneke
New member
İktisatçı ve Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, iktisat idaresinin daima yeni düzenlemeler, enstrümanlar ve değişikliklerle ekonomiyi işin ortasından çıkılmaz hale getirerek iflasa sürüklediğini söylemiş oldu. Kozanoğlu, iflasın iki belirtisini ise şu sözlerle tanımladı:
Tahvil piyasasını öldürdüler
-Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) son düzenlemesine bakılırsa, bankalar faizi yüzde 22.85’i aşan krediler için yüzde 20, yüzde 29.38’i aşan krediler için kredi meblağının yüzde 90’ı kadar menkul değer tesis ediyor. Bu karar bankacılık bölümünü nasıl etkiledi?
Bu kararla iktisat idaresi tahvil piyasasını da öldürdü. Kamunun farklı kısımlardan borçlanarak bütçesini yönetmesi hayli değerlidir. Karmaşık düzenlemelerle bankalar devlet iç borçlanma senedi (DİBS) almaya zorlanıyor. Onlar da TCMB kendilerini yüzde 13 ile fonladığı için kaz gelecek yerden tavuğu esirgemeyerek mecburen alım yapıyorlar. bu biçimdece tahvil fiyatları yapay halde yükseliyor, ötürüsıyla getirileri yapay halde düşüyor. En son 2 yıllık tahvil faizi yüzde 14.66, 10 yıllık ise yüzde 13.36 idi. Bu şartlarda bankalar haricinde kimse tahvil almaz. Hakikaten yerli tasarruf sahibinin ve yabancıların piyasa hisseleri yüzde 1’in altına düştü. Şimdilik bankalar, ferdi emeklilik sistemi (BES) fonları ve başkaları fiyatlar yükselince büyük kârlar yazdılar, yabancılar çıkış fırsatı olarak kıymetlendirdi. Tahvil faizlerinin olağana dönmesi ise tersine büyük ziyanlar yazılmasına yol açacak.
2001’deki kriz üzere olmaz lakin bankalar sermaye erimesi riski yaşayabilir
-Bankacılık dalının kuvvetli olduğunu yabancı finans kuruluşları da sık sık söylüyor lakin bu ziyanlar 2001 yılında olduğu üzere bankacılık kaynaklı yeni bir finansal krizi tetiklemez mi?
Bankalar şimdilik hem TCMB’den düşük faizle borçlandıkları birebir vakitte kur kaynaklı mevduat (KKM) yoluyla düşük maliyetle mevduat topladıkları için, bu biçimdelikle kredilerde de enflasyonun altında bir faiz uygulamaları niçiniyle borçluların geri ödeme motivasyonları yüksek olduğundan büyük kârlar yazdılar. Bu yapay istikrarlar bozulur, bir de döviz kurları patlarsa 2001 gibisi bir krizden kelam edemesek de sermayelerinin erimesi riskiyle karşı karşıya kalabilirler.
KKM saatli bomba
-Ekonomi idaresini 20 Aralık 2021’de yaşanan kur şokunun akabinde döviz talebini düşürmek için art geriye KKM, gelire endeksli senet (GES), ticari kredilere kısıtlama üzere tedbirleri devreye aldı. Sizce bunlar dövizin ateşini düşürmeye yetti mi?
İstenenin tersine KKM mevduatını TL’de tutanların dahi dövize endekslemesine niye oldu. En son hesaplarda 1 trilyon 250 milyar yaklaşık 70 milyar dolar birikmiş durumda. Bu bir saatli bomba. Döviz istikrar kazansa tasarruf sahiplerinin KKM’den çıkma riski artıyor. Döviz süratli artsa Hazine’ye yükü ağırlaşıyor. İktisat idaresinin başka hususları unutup KKM sahiplerinin keyfine bakılırsa hareket etmesi gerekiyor. GES aslına bakarsan meyyit doğdu. Kamunun borçlarının yüzde 85’i enflasyona yahut dövize endeksli ya da değişken faizli, bu biçimdelikle enflasyon, döviz kuru ve faiz risklerine muhatap.
GSYH’nin yüzde 6’sı faiz, bu kambur kabul edilemez
-Bir de döviz kıtlığı niçiniyle dış borçların ödenememesi riski var…
Şimdilik dış borçların kısa müddette ödenememesinden epeyce maliyetinin yükselmesi, orta ve uzun devirde Türkiye’nin kalkınma uğraşlarını baltalaması, gelecek jenerasyonlara büyük fatura yüklemesi riski var. Türkiye’nin 5 yıllık Eurobond’larının faizi yüzde 10, 5 yıllık kredi risk primi (CDS) ise 725 puanda. Bu 450 milyar dış borç üzerinden yılda 45 milyar dolar eder. Bu da gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 6’sı üzere bir faiz yüküne denk geliyor ki, bu kabul edilemez bir kambur. Türkiye’nin risk priminin yükselmesi, iç piyasada da dövizle borçlanma talebinin düşmesi, bankaların yüksek maliyetli sendikasyon kredilerini düşük bir oranda kelam gelimi yüzde 70-80 oranında çevirmelerini mantıklı kılıyor. Lakin TCMB rezervlerinin zayıflaması niçiniyle iktisat idaresi ne kıymetine olursa olsun döviz gelsin diyor. Bu istikamette bankalara baskı yapıyor. Riski yönetmesi gereken kamu otoritesi iktisattaki risklerin ağırlaşmasına niye oluyor.
- Rusya ve Körfez’deki Arap ülkelerinden gelecek yahut borsaya girecek sıcak paraya bel bağlanması
- Kredi Yurtlar Kurumu borçlarının ve vatandaşın icralık borçlarının affı, arabada ÖTV indirimi üzere konularda CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun inisiyatifine teslim olunması.
Tahvil piyasasını öldürdüler
-Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) son düzenlemesine bakılırsa, bankalar faizi yüzde 22.85’i aşan krediler için yüzde 20, yüzde 29.38’i aşan krediler için kredi meblağının yüzde 90’ı kadar menkul değer tesis ediyor. Bu karar bankacılık bölümünü nasıl etkiledi?
Bu kararla iktisat idaresi tahvil piyasasını da öldürdü. Kamunun farklı kısımlardan borçlanarak bütçesini yönetmesi hayli değerlidir. Karmaşık düzenlemelerle bankalar devlet iç borçlanma senedi (DİBS) almaya zorlanıyor. Onlar da TCMB kendilerini yüzde 13 ile fonladığı için kaz gelecek yerden tavuğu esirgemeyerek mecburen alım yapıyorlar. bu biçimdece tahvil fiyatları yapay halde yükseliyor, ötürüsıyla getirileri yapay halde düşüyor. En son 2 yıllık tahvil faizi yüzde 14.66, 10 yıllık ise yüzde 13.36 idi. Bu şartlarda bankalar haricinde kimse tahvil almaz. Hakikaten yerli tasarruf sahibinin ve yabancıların piyasa hisseleri yüzde 1’in altına düştü. Şimdilik bankalar, ferdi emeklilik sistemi (BES) fonları ve başkaları fiyatlar yükselince büyük kârlar yazdılar, yabancılar çıkış fırsatı olarak kıymetlendirdi. Tahvil faizlerinin olağana dönmesi ise tersine büyük ziyanlar yazılmasına yol açacak.
2001’deki kriz üzere olmaz lakin bankalar sermaye erimesi riski yaşayabilir
-Bankacılık dalının kuvvetli olduğunu yabancı finans kuruluşları da sık sık söylüyor lakin bu ziyanlar 2001 yılında olduğu üzere bankacılık kaynaklı yeni bir finansal krizi tetiklemez mi?
Bankalar şimdilik hem TCMB’den düşük faizle borçlandıkları birebir vakitte kur kaynaklı mevduat (KKM) yoluyla düşük maliyetle mevduat topladıkları için, bu biçimdelikle kredilerde de enflasyonun altında bir faiz uygulamaları niçiniyle borçluların geri ödeme motivasyonları yüksek olduğundan büyük kârlar yazdılar. Bu yapay istikrarlar bozulur, bir de döviz kurları patlarsa 2001 gibisi bir krizden kelam edemesek de sermayelerinin erimesi riskiyle karşı karşıya kalabilirler.
KKM saatli bomba
-Ekonomi idaresini 20 Aralık 2021’de yaşanan kur şokunun akabinde döviz talebini düşürmek için art geriye KKM, gelire endeksli senet (GES), ticari kredilere kısıtlama üzere tedbirleri devreye aldı. Sizce bunlar dövizin ateşini düşürmeye yetti mi?
İstenenin tersine KKM mevduatını TL’de tutanların dahi dövize endekslemesine niye oldu. En son hesaplarda 1 trilyon 250 milyar yaklaşık 70 milyar dolar birikmiş durumda. Bu bir saatli bomba. Döviz istikrar kazansa tasarruf sahiplerinin KKM’den çıkma riski artıyor. Döviz süratli artsa Hazine’ye yükü ağırlaşıyor. İktisat idaresinin başka hususları unutup KKM sahiplerinin keyfine bakılırsa hareket etmesi gerekiyor. GES aslına bakarsan meyyit doğdu. Kamunun borçlarının yüzde 85’i enflasyona yahut dövize endeksli ya da değişken faizli, bu biçimdelikle enflasyon, döviz kuru ve faiz risklerine muhatap.
GSYH’nin yüzde 6’sı faiz, bu kambur kabul edilemez
-Bir de döviz kıtlığı niçiniyle dış borçların ödenememesi riski var…
Şimdilik dış borçların kısa müddette ödenememesinden epeyce maliyetinin yükselmesi, orta ve uzun devirde Türkiye’nin kalkınma uğraşlarını baltalaması, gelecek jenerasyonlara büyük fatura yüklemesi riski var. Türkiye’nin 5 yıllık Eurobond’larının faizi yüzde 10, 5 yıllık kredi risk primi (CDS) ise 725 puanda. Bu 450 milyar dış borç üzerinden yılda 45 milyar dolar eder. Bu da gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 6’sı üzere bir faiz yüküne denk geliyor ki, bu kabul edilemez bir kambur. Türkiye’nin risk priminin yükselmesi, iç piyasada da dövizle borçlanma talebinin düşmesi, bankaların yüksek maliyetli sendikasyon kredilerini düşük bir oranda kelam gelimi yüzde 70-80 oranında çevirmelerini mantıklı kılıyor. Lakin TCMB rezervlerinin zayıflaması niçiniyle iktisat idaresi ne kıymetine olursa olsun döviz gelsin diyor. Bu istikamette bankalara baskı yapıyor. Riski yönetmesi gereken kamu otoritesi iktisattaki risklerin ağırlaşmasına niye oluyor.