uçanteneke
New member
Ekonomist Mahfi Eğilmez iktisatta yapılmaması gerekenleri ‘mekanizma tıkanır ve sisteme ziyan verir’ diyerek tek tek deklare etti.
‘Sermaye hareketlerinin hür olduğu Türkiye’de iktidarın, bir yandan faizleri bir yandan da kurları denetlemeye çalıştığı öne sürülüyor. Bunun doğruluk derecesini incelemeye çalışalım. Bu çerçevede üç temel sorunun cevabını vermeye çalışacağız!’ diyen Eğilmez durumu
“(1) Türkiye’de sermaye hareketleri özgür mi? Mevcut uygulama çerçevesinde isteyen herkes parasıyla istediği dövizi satın alabildiğine, bankada döviz tevdiat hesabı açtırabildiğine bakılırsa sermaye hareketleri özgürlüğü geçerli demektir.
(2) Faizler serbestçe belirlenebiliyor mu? Yakın vakit içindera kadar faizler serbestçe belirlenebiliyordu. Merkez Bankası, bankalara açtığı kredinin faiziyle oynayarak kısa vadeli faizlere istikamet verse de bu uygulama sistemin özünü bozmuyordu. aslına bakarsanız bütün dünyadaki uygulama da bu istikametteydi. Ne var ki son periyotta Merkez Bankası siyaset faizini enflasyonun altında belirlemeye (negatif gerçek faiz) başlayınca bankalar da mevduata verilen faizi düşürmeye başladılar. Öte yandan bankalara birtakım telkinler yapılarak faizlere dolaylı yollardan müdahale edildiği de bilinen bir gerçek. Kur muhafazalı mevduat sistemi olarak isimlendirilen son düzenlemeyle bankaların mevduat faizlerine alt ve üst limitler konması faizlere müdahale edildiğini açıkça ortaya koyuyor.
(3) Kurlar serbestçe belirleniyor mu? Birkaç yıldır TL’nin yabancı paralara karşı süratle paha kaybetmesi niçiniyle kura müdahale ediliyor. Bu müdahale son devirde uygunca artmaya başladı. Müdahale piyasaya hem Merkez Bankası tıpkı vakitte kamu bankaları aracılıyla döviz satılarak yapılıyor.” diyerek deklare etti.
‘Türkiye’nin imkânsız üçlü kuralını görünürde ihlal ettiğini gösteriyor’ sözünü kullanan Eğilmez,
“Gerçekten o denli mi? Manzarayla gerçek birbirine uyuyor mu? Bu soruyu yanıtlamak için kur ve faize bir sefer daha yakından bakalım. Kura müdahale edildiğini Merkez Bankası açıklamalarından ve hangi ölçülerde müdahale edildiğini de rezervlerdeki erimeden bakılırsabiliyoruz. Bu müdahale başarılı olabiliyor mu? Kısa periyodik düşüşler gerçekleştirilse de şimdilik kesin bir muvaffakiyet elde edilmiş görünmüyor. Müdahale bırakıldığında kur bir daha yükselişe geçiyor. Kura müdahale olsa bile görünürde TL yabancı paralara karşı içerideki kıymet kaybından (enflasyon) daha fazla bedel kaybediyor. Bu durumda kura müdahale, imkânsız üçlü kuralını bozacak kadar kuvvetli değil dememiz mümkün. Faiz problemi biraz daha karışık görünse de kurun durumundan pek de farklı değil. Merkez Bankası bankalara verdiği borcun faizini düşürünce, bankalar birinci günlerde mevduat sahiplerine verdiği faizi düşürse de daha sonradan yükseltiyor. Bir orta yüzde 14 – 15’lere kadar düşen mevduat faizleri bir daha yüzde 20’lere yükseldi. Kredi faizleri ise düşmüyor: Şimdilerde yüzde 30’lar ötüründa dolaşıyor. Tıpkı gelişme Devlet Tahvili faizlerinde de geçerli. 2 yıllık tahvilin faizi yüzde 23’e yakın, 5 yıllık tahvil faizi de yüzde 25’i zorluyor.
Gerek kura gerekse faize yapılan müdahaleler imkânsız üçlü kuralının çizdiği çerçeveyi bozacak kadar kuvvetli ya da sonuç alıcı olmadığı için sistem, aksasa da çalışmaya devam edebiliyor.” dedi.
‘Sermaye hareketlerinin hür olduğu Türkiye’de iktidarın, bir yandan faizleri bir yandan da kurları denetlemeye çalıştığı öne sürülüyor. Bunun doğruluk derecesini incelemeye çalışalım. Bu çerçevede üç temel sorunun cevabını vermeye çalışacağız!’ diyen Eğilmez durumu
“(1) Türkiye’de sermaye hareketleri özgür mi? Mevcut uygulama çerçevesinde isteyen herkes parasıyla istediği dövizi satın alabildiğine, bankada döviz tevdiat hesabı açtırabildiğine bakılırsa sermaye hareketleri özgürlüğü geçerli demektir.
(2) Faizler serbestçe belirlenebiliyor mu? Yakın vakit içindera kadar faizler serbestçe belirlenebiliyordu. Merkez Bankası, bankalara açtığı kredinin faiziyle oynayarak kısa vadeli faizlere istikamet verse de bu uygulama sistemin özünü bozmuyordu. aslına bakarsanız bütün dünyadaki uygulama da bu istikametteydi. Ne var ki son periyotta Merkez Bankası siyaset faizini enflasyonun altında belirlemeye (negatif gerçek faiz) başlayınca bankalar da mevduata verilen faizi düşürmeye başladılar. Öte yandan bankalara birtakım telkinler yapılarak faizlere dolaylı yollardan müdahale edildiği de bilinen bir gerçek. Kur muhafazalı mevduat sistemi olarak isimlendirilen son düzenlemeyle bankaların mevduat faizlerine alt ve üst limitler konması faizlere müdahale edildiğini açıkça ortaya koyuyor.
(3) Kurlar serbestçe belirleniyor mu? Birkaç yıldır TL’nin yabancı paralara karşı süratle paha kaybetmesi niçiniyle kura müdahale ediliyor. Bu müdahale son devirde uygunca artmaya başladı. Müdahale piyasaya hem Merkez Bankası tıpkı vakitte kamu bankaları aracılıyla döviz satılarak yapılıyor.” diyerek deklare etti.
‘Türkiye’nin imkânsız üçlü kuralını görünürde ihlal ettiğini gösteriyor’ sözünü kullanan Eğilmez,
“Gerçekten o denli mi? Manzarayla gerçek birbirine uyuyor mu? Bu soruyu yanıtlamak için kur ve faize bir sefer daha yakından bakalım. Kura müdahale edildiğini Merkez Bankası açıklamalarından ve hangi ölçülerde müdahale edildiğini de rezervlerdeki erimeden bakılırsabiliyoruz. Bu müdahale başarılı olabiliyor mu? Kısa periyodik düşüşler gerçekleştirilse de şimdilik kesin bir muvaffakiyet elde edilmiş görünmüyor. Müdahale bırakıldığında kur bir daha yükselişe geçiyor. Kura müdahale olsa bile görünürde TL yabancı paralara karşı içerideki kıymet kaybından (enflasyon) daha fazla bedel kaybediyor. Bu durumda kura müdahale, imkânsız üçlü kuralını bozacak kadar kuvvetli değil dememiz mümkün. Faiz problemi biraz daha karışık görünse de kurun durumundan pek de farklı değil. Merkez Bankası bankalara verdiği borcun faizini düşürünce, bankalar birinci günlerde mevduat sahiplerine verdiği faizi düşürse de daha sonradan yükseltiyor. Bir orta yüzde 14 – 15’lere kadar düşen mevduat faizleri bir daha yüzde 20’lere yükseldi. Kredi faizleri ise düşmüyor: Şimdilerde yüzde 30’lar ötüründa dolaşıyor. Tıpkı gelişme Devlet Tahvili faizlerinde de geçerli. 2 yıllık tahvilin faizi yüzde 23’e yakın, 5 yıllık tahvil faizi de yüzde 25’i zorluyor.
Gerek kura gerekse faize yapılan müdahaleler imkânsız üçlü kuralının çizdiği çerçeveyi bozacak kadar kuvvetli ya da sonuç alıcı olmadığı için sistem, aksasa da çalışmaya devam edebiliyor.” dedi.