Ekonomik krizi bir de hamallardan dinleyin: Başkalarından daha ağır bir yük

uçanteneke

New member
İstanbul’da ticaretin en ağır döndüğü bölgelerden Yarımada’nın yükünü çeken hamallar, bölgenin çeşitli sokaklarında günün 12 saati iş bekliyorlar.

Güvencesizliğin, garanti gelir belirsizliğinin en ağır hissedildiği işlerden olan hamallık, aslında İstanbul’un en eski işlerinden biri.

Cağaloğlu’ndaki hamal heykeli, mesleğin, bölgedeki ticaret için ne kadar değerli olduğunu da gösteriyor.


halktv.com.tr olarak, Türkiye’nin ortasında bulunduğu ekonomik krizin Yarımada’daki ticarete nasıl yansıdığını anlamak, ticaretteki yükün taşıyıcısı olan hamalların geçim sıkıntılarını dinlemek için bugün Tahtakale-Cağaloğlu içinde işçilerle konuştuk.

En genci 42 en yaşlısı 72 yaşında

Tarihi hamal heykeli önünde, belgisiz bekleyişte olan neredeyse 30-35 hamal küfesiyle yük sırasını bekliyor. Kahyaları, gelen telefonlar üzerine sırasıyla hepsini bir yerlere gönderiyor. Kahyanın anlattığına göre hamallık yapabilmek için yıllık 5 bin TL hava parası veriliyor. “Herkes verebiliyor mu?” diye sorunca, “Bir biçimde yönetim ediyoruz” diye yanıtlıyor.

Hamallık yapanların birçok pek yaşlı. Birçoklarının emekliliği yok. Emekli olup bu işi yapanlara “Senin sistemli maaşın var, para alıyorsun” diye takılıyorlar hatta.

Hamallık yapanların birçok yaşlı diyebileceğimiz beşerler. Kahyaya göre heykel önünde bekleyen hamalların en genci 42, en yaşlısı 72 yaşında.


62 yaşındaki Cuma Amca, yükünü bırakıp geldikten daha sonra tütün katmanındaki sigarasını sararken yanına oturuyoruz. Ülkenin durumunu konuşurken, “Ne konuşacağım, hepimizin hali ortada. Kazandığımız akşam markette gidiyor” diyor. Evvelden kazandığı para ile rahat geçindiğini, şimdilerde zorlandığını anlatıyor. Haftanın dört günü çalıştığını söyleyen Cuma Amca, “Yapacak hiç bir şeyimiz yok. Bu işi yapmak zorundayız” diyerek ortasında bulunduğumuz ekonomik krizden yakınıyor.

Celal ile Ali, heykelin çabucak ardında bir arada otururken sorularımızı yanıtlamayı kabul ediyor. İkisi de 20 yılı aşkındır Yarımada civarında hamallık yapıyor.


“Bize kalan para anca karın tokluğu”

Ali, hamallık sisteminin nasıl çalıştığını anlatıyor. Günlük 45-50 hamal bağlı oldukları duraktan 12 saate yakın bölgedeki yükleri taşıdıktan daha sonra hepsinin topladığı para, çalışan bireye bölünüyor. bu biçimdelikle yevmiyeleri çıkıyor.

Celal, “esasen burada beklediğimiz müddette, çay, yemek derken 20 TL gidiyor. Yola da bir o kadar veriyoruz. Bize kalan para anca karın tokluğu” diyerek kazandıkları paranın yetmediğini söylüyor.


“Eskiden bir hanın önünde 20 kişi beklerdik”

Ali ve Celal, evvelde bekledikleri durakta 130’dan fazla hamal olduğunu belirterek “Artık iş yok. Günde azamî 15-20 sefer yük alıyoruz. Evvelce yalnızca bir hanın önünde 20 kişi bekliyorduk. Çok değil, 5-6 yıl öncesine kadar rahatlıkla geçinebiliyorduk” diyor.

Biz sohbete devam ederken, hamallar içinde ‘2 kol-3 kol tartışması’ çıkıyor. Tartışmanın sebebi, iş olmamasından kaynaklıymış.

2 kol, hamalların sayılarına göre hafta hafta bölünmesi demek. 2 kol olunca, iki küme, 3 kol olunca üç küme olarak sırasıyla işe geliyorlar. Sayı azaldıkça, günlük yarar artıyor.

Birtakım hamallar üç kol olmasının daha âlâ kazandıracağını düşündüğü için bu mevzuda ısrarcı. Kimileri ise ‘akmasa da damlıyor’ diyerek iki kol kalmasını savunuyor.

“Patlamış fıtığım var, ağrı kesiciyle çalışmaya devam ediyorum”

Ali, hamallığın güvencesizliğinden bahsederken “Ne kadar kazanacağımızın garantisi yok. Yağmur yağdığında sırılsıklam oluyoruz lakin yük taşımaya devam ediyoruz. Bilhassa ekonomik krizle birlikte iş de çıkmıyor artık, oturup bekliyoruz” diyor.


Sigortasız, gelir garantisi olmayan bir işi yıllardır yapıyor olmalarını ‘çaresizlik’ diye yorumluyor. Mesleğin getirdiği hastalıklardan olan fıtık, Ali’yi de bulmuş. Belinde üç fıtık olduğunu anlatan Ali, “Geçen doktora gittim, bir fıtığım patlamış. Lakin çalışmam gerekiyor” derken cebinden ağrı kesicilerini çıkarıp gösteriyor: Bunlarla ayakta kalabiliyorum.

Hamalların birden fazla Altınşehir, Bağcılar, 500 Meskenler civarından her gün Yarımada’ya geliyor. Az da olsa kazanmak için her gün Yarımada’nın yükünü küfelerine alıyorlar. Neredeyse hepsi, geçimin artık daha sıkıntı olduğunu söylüyor lakin en düzgün özetleyen cümleyi Celal kuruyor: Tüm İstanbul’un yükünün üstüne bir de ekonomik kriz eklendi. Bu başkalarından daha ağır bir yük.
 
Üst