uçanteneke
New member
Türk lirasının son günlerde süratle bedel kaybetmesi, her alanda olduğu üzere ticari iş kontratlarının durumu hakkında soru işaretleri doğduğunu söyleyen Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Öngörülemeyen orandaki döviz artışından ziyan gorenler ‘uyarlama’ talebinde bulunmalı” teklifinde bulundu. Yeniocak, döviz borcu olanların haklarıyla ilgili de bilgi verdi.
Yeniocak, kontrat konusu mamüllerin ya da hizmetlerin meblağlarının süratle ve büyük oranlarda değişmesinin, tedarik mukavelelerinin mevcut hâliyle sürdürülmesini güçleştirdiğini söylemiş oldu. Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Bundan birkaç ay evvelki fiyatlara bakılırsa uzun vadeli kontratlar imzalayan işletmelerin, yaşanan son ekonomik gelişmeler karşısında beklenmeyen ve büyük ölçekli ziyanlara uğramaları kaçınılmaz bir sonuç” dedi.
Doç. Dr. Umut Yeniocak, bu durumla birinci sefer karşılaşılmamasına karşın artık son günlerde yaşanan dalgalanmanın istatistiklere bakılırsa sıradışı ölçülerde olduğuna dikkat çekti ve mukavele hukuku açısından yaşanabilecek durumlar hakkında ikazlarda bulundu. Bilhassa dövizle yapılan süreçlerde, sürecin yapıldığı tarih ile şimdiki tarih içinde TL’nin çok ölçüde kıymet kaybetmiş olması ve TL ile yapılan süreçlerde de meblağların süratle yükselmesinin, daha evvel imzalanmış mukavelelerden beklenen yararın büyük oranda ve beklenmeyecek ölçüde boşa çıkması manasına geldiğini söylemiş oldu. Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Bu durum, kontrat hukukunda ‘uyarlama’ denilen davaların açılabilmesine imkan verir” diye konuştu.
“Dövizde bu orandaki yükselişi öncesinden öngörmek mümkün değildir”
Bugünlerde yaşanılan gerek dövizdeki süratli ve yüksek oralardaki dalgalanma gerekse TL bazlı kontratlardaki çok fiyat artışlarının önce öngörmenin mümkün olmadığını belirten Doç. Dr. Umut Yeniocak, bu çeşit öngörülemez sürpriz gelişmelerin borcun yerine getirilmesini çok derecede güçleştirdiğini anlattı. Mukaveleden beklenen gelirin elde edilemediği bu üzere durumlar için kanunda özel bir düzenleme olduğuna dikkat çekti.
“Beklenmeyen hal niçiniyle, borcun uyarlanmasını talep edebilirsiniz”
Doç. Dr. Yeniocak, Borçlar Kanunu’nun 138. maddesi’nin, bu çeşit beklenmeyen gelişmelerin yaşanması sebebiyle borcunu ifa etmekte çok derecede kuvvetlik yaşayan bireylerin, mahkemeye başvurarak borcunun yapılandırılmasını yani “uyarlanmasını” talep edebileceğini söylemiş oldu. Doç. Dr. Yeniocak, “Hatta bu unsurun son fıkrasında uyarlama davalarının, yabancı para ile borçlanan bireyler tarafınca da açılabileceği bilhassa vurgulanmıştır” diyerek bu hususta düşünce yaşayan vatandaşlara haklarıyla ilgili bilgi verdi.
“Süreci güzel takip edin ve vakit kaybetmeyin”
Doç. Dr. Umut Yeniocak, bu noktada işletmelerin de süreci yeterli takip ederek, vakit kaybetmemelerini önerdi. Borcun yerine getirilmesi bakımından çok kuvvetlik yaşayan bireyler ve kurumlar, karşı tarafa bildirimde bulunarak dövizin ya da fiyatların çok yükselmesi durumunun ‘beklenmeyen hâl’ teşkil etmesi nedeni öne sürülerek, borcun yeni duruma bakılırsa güncellenmesi, uyarlanması gerektiğini, bunun kabul edilmemesi hâlinde ise mevzunun mahkemeye taşınacağını bildirmelerinin faydalı olacağı ihtarında bulundu.
Doç. Dr. Yeniocak ayrıyeten, borcun ödenmesinde kuvvetlik yaşanmasına karşın borç harç da olsa ödeme yapılması durumunda, ödeme sırasında kesinlikle ‘uyarlama davası açma hakkının gizli tutulduğunun’ muhataba bildirilmesi gerektiğine dikkat çekti. Doç.Dr. Yeniocak, “bu biçimdece mahkemenin, uyarlama davasını kabul ederse, geriye dönük olarak tamamı ödenmiş borcun bir kısmının davacıya iadesi tarafında karar vermesi mümkündür” açıklamalarında bulundu.
Doç. Dr. Umut Yeniocak, son olarak, yaşanan döviz dalgalanmasının, piyasanın çok derecede huzursuz olmasının, fiyat istikrarının büsbütün kaybolması hâllerinin evvelde hesaba katılabilecek, öngörülebilecek seviyenin fazlaca ötesinde olduğunu lisana getirdi. “Bu sebeple, Kanunda bahsetmiş olduğumiz uyarlama kuralının uygulanması için kaidelerin gerçekleştiğini kabul etmek gerekir. Açılan davaların da mahkemeler tarafınca bu tarafta kıymetlendirilmesi gerekir” dedi.
Yeniocak, kontrat konusu mamüllerin ya da hizmetlerin meblağlarının süratle ve büyük oranlarda değişmesinin, tedarik mukavelelerinin mevcut hâliyle sürdürülmesini güçleştirdiğini söylemiş oldu. Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Bundan birkaç ay evvelki fiyatlara bakılırsa uzun vadeli kontratlar imzalayan işletmelerin, yaşanan son ekonomik gelişmeler karşısında beklenmeyen ve büyük ölçekli ziyanlara uğramaları kaçınılmaz bir sonuç” dedi.
Doç. Dr. Umut Yeniocak, bu durumla birinci sefer karşılaşılmamasına karşın artık son günlerde yaşanan dalgalanmanın istatistiklere bakılırsa sıradışı ölçülerde olduğuna dikkat çekti ve mukavele hukuku açısından yaşanabilecek durumlar hakkında ikazlarda bulundu. Bilhassa dövizle yapılan süreçlerde, sürecin yapıldığı tarih ile şimdiki tarih içinde TL’nin çok ölçüde kıymet kaybetmiş olması ve TL ile yapılan süreçlerde de meblağların süratle yükselmesinin, daha evvel imzalanmış mukavelelerden beklenen yararın büyük oranda ve beklenmeyecek ölçüde boşa çıkması manasına geldiğini söylemiş oldu. Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Bu durum, kontrat hukukunda ‘uyarlama’ denilen davaların açılabilmesine imkan verir” diye konuştu.
“Dövizde bu orandaki yükselişi öncesinden öngörmek mümkün değildir”
Bugünlerde yaşanılan gerek dövizdeki süratli ve yüksek oralardaki dalgalanma gerekse TL bazlı kontratlardaki çok fiyat artışlarının önce öngörmenin mümkün olmadığını belirten Doç. Dr. Umut Yeniocak, bu çeşit öngörülemez sürpriz gelişmelerin borcun yerine getirilmesini çok derecede güçleştirdiğini anlattı. Mukaveleden beklenen gelirin elde edilemediği bu üzere durumlar için kanunda özel bir düzenleme olduğuna dikkat çekti.
“Beklenmeyen hal niçiniyle, borcun uyarlanmasını talep edebilirsiniz”
Doç. Dr. Yeniocak, Borçlar Kanunu’nun 138. maddesi’nin, bu çeşit beklenmeyen gelişmelerin yaşanması sebebiyle borcunu ifa etmekte çok derecede kuvvetlik yaşayan bireylerin, mahkemeye başvurarak borcunun yapılandırılmasını yani “uyarlanmasını” talep edebileceğini söylemiş oldu. Doç. Dr. Yeniocak, “Hatta bu unsurun son fıkrasında uyarlama davalarının, yabancı para ile borçlanan bireyler tarafınca da açılabileceği bilhassa vurgulanmıştır” diyerek bu hususta düşünce yaşayan vatandaşlara haklarıyla ilgili bilgi verdi.
“Süreci güzel takip edin ve vakit kaybetmeyin”
Doç. Dr. Umut Yeniocak, bu noktada işletmelerin de süreci yeterli takip ederek, vakit kaybetmemelerini önerdi. Borcun yerine getirilmesi bakımından çok kuvvetlik yaşayan bireyler ve kurumlar, karşı tarafa bildirimde bulunarak dövizin ya da fiyatların çok yükselmesi durumunun ‘beklenmeyen hâl’ teşkil etmesi nedeni öne sürülerek, borcun yeni duruma bakılırsa güncellenmesi, uyarlanması gerektiğini, bunun kabul edilmemesi hâlinde ise mevzunun mahkemeye taşınacağını bildirmelerinin faydalı olacağı ihtarında bulundu.
Doç. Dr. Yeniocak ayrıyeten, borcun ödenmesinde kuvvetlik yaşanmasına karşın borç harç da olsa ödeme yapılması durumunda, ödeme sırasında kesinlikle ‘uyarlama davası açma hakkının gizli tutulduğunun’ muhataba bildirilmesi gerektiğine dikkat çekti. Doç.Dr. Yeniocak, “bu biçimdece mahkemenin, uyarlama davasını kabul ederse, geriye dönük olarak tamamı ödenmiş borcun bir kısmının davacıya iadesi tarafında karar vermesi mümkündür” açıklamalarında bulundu.
Doç. Dr. Umut Yeniocak, son olarak, yaşanan döviz dalgalanmasının, piyasanın çok derecede huzursuz olmasının, fiyat istikrarının büsbütün kaybolması hâllerinin evvelde hesaba katılabilecek, öngörülebilecek seviyenin fazlaca ötesinde olduğunu lisana getirdi. “Bu sebeple, Kanunda bahsetmiş olduğumiz uyarlama kuralının uygulanması için kaidelerin gerçekleştiğini kabul etmek gerekir. Açılan davaların da mahkemeler tarafınca bu tarafta kıymetlendirilmesi gerekir” dedi.