CHP’li Girgin: Çalışanları, işçileri bal üzere enflasyona ezdirdiniz

uçanteneke

New member
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bugün Ticaret Bakanlığı, Helal Akreditasyon Kurumu’nun bütçeleri görüşülüyor.

Komisyonda kelam alan CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin, Türkiye’de uygulanmaya başlanan yeni iktisat modelini eleştirerek şunları söylemiş oldu:

“Ticaret Bakanlığı’nın durumunu konuşabilmek için evvel, iktidarın ‘Yeni Ekonomik Model’ olarak isimlendirdiği, lakin hiç de yeni olmayan, özetlemek gerekirse bedelsiz lira-ucuz emek gücüne dayalı ihracat stratejisinden oluşan modelin genel ahvali üzerinde durmak gerekiyor. Bu modelin hiç bir resmi iktisat evrakında bu isimle yer almadığını da geçerken not etmek istiyorum. Yeni Ekonomik Model’e baktıktan daha sonra, ticaretin aktörü toplum bölümlerinin genel ekonomik fotoğraflarını çıkartmak istiyorum. Zira bunu yapmadan ticaret stratejimizin ne olduğunu anlamak, bunun toplum kısımlarına ne getirdiğini ya da götürdüğünü tespit etmek mümkün değil.

Yeni ekonomik modeli eleştirdi

Yeni Ekonomik Model ile başlarsak; pandemi, global iktisattaki tedarik zincirlerinin zayıflığını ortaya koydu. Evet, ticaret kapanınca kapitalist merkezler, ucuz da olsa uzaklarda üretim yapmanın sakıncalarını yaşadı. Buna Ukrayna-Rusya Savaşı da eklenince tedarik zincirleri yeterlice kırılganlaştı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, bu sene bütçe sunumunda bunu açıkça lisana getirdi; ‘Salgının gecikmeli tesirleri, Rusya-Ukrayna savaşı, ticari tansiyonlar ve öbür bölgesel jeopolitik sıkıntılar, global üretim merkezlerinin Doğu Asya’da ağırlaşmasının sakıncalarını gündeme getirmiştir. Tedarik zincirlerindeki aksaklıkları azaltmaya yönelik alternatif üretim merkezleri oluşturma eforları global seviyede devam etmektedir. Mevcut riskler bir yandan yakından takip edilirken bir yandan da bu risklerin Türkiye iktisadı için yeni fırsatlar getirebileceği hususu hükümetimizce dikkate alınmaktadır’. İşte Yeni İktisat Modeli’nin temelinde, pandeminin yarattığı bu yeni global şartlardan yararlanma hevesi yatıyor. Bu, başlı başına makus bir şey değil. Şartlar değişir ve iktidarlar bu değişen şartlardan yararlanır.

Fakat bundan yararlanırken neyi gözden çıkardığınız, hangi yolları tercih ettiğiniz kıymetlidir. Bu noktayı açalım. İktidar, şu biçimde bir hesaba girişti; ‘Madem ABD ve AB’ye yakın yeni üretim merkezleri önümüzdeki devirde revaçta olacak, ben de buna nazaran ekonomimi bir daha şekillendiririm. Şayet ben kuru yükseltir, ötürüsıyla emeği ucuzlatırsam yeni üretim merkezi olmaya kuvvetli bir aday olurum. Kıymetsiz lira ve fiyatları baskılayarak ucuz emek sömürüsü merkezi olan ülkelere benzeyebilirim. Şayet üretim merkezi olursam da ihracat artar, ithalat azalır, cari istikrar denetim altına alınır, bu biçimdece kur üstündeki baskı azalır ve enflasyon da düşer’.

“İthalat ihracatın katbekat üzerinde”

Öyleyse Yeni İktisat Modeli’nin bir bilançosuna daima birlikte bakalım, bu biçimde mi olmuş? Türkiye’nin dış ticaret tablosu giderek kötüleşiyor. Bilhassa bu yılın başından itibaren dış ticarette negatif rekorlar birbirini izliyor. Ham husus ve yarı mamul malı, geçmiş senelera nazaran daha değerliye alıp daha değerliye satıyoruz. Maliyet kaynaklı fiyatlar ötürüsıyla ihracatta artış var lakin, güç fiyatlarındaki yükselişle birlikte ithalatın artışı ihracatın katbekat üzerinde. Son aylarda güç ithalatındaki azalış, negatif etkiyi sınırlıyor.

ötürüsıyla Türkiye, vazgeçilmez olmayan katma kıymeti düşük ihracata husus mallarını daha ucuz fiyata ihraç ederken ithalatı her geçen ay daha yüksek fiyatlarla gerçekleştiriyor. Birtakım bilgiler paylaşmak istiyorum, netleştirmek ismine. Yıllıklandırılmış bazda dış ticaret açığındaki artış, 1997 krizinden bu yana birinci defa yüzde 138 düzeyinde gerçekleşti. İthalat birinci defa 300 milyar dolar sonunu aştı, üstelik yıl bitmeden. Dış ticaret açığında birinci 10 aylık artış yüzde 168,5’e ulaştı. Ocak-Ekim 2022 devrinde dış ticaret açığı, 91,1 milyar dolarla Cumhuriyet tarihinin en yüksek 10 aylık açık sayısına ulaştı. Dış ticaret açığı, ekimde geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 400’ün üzerinde artış kaydetti. Dış ticaret açığı, 11 yılın akabinde birinci kere 100 milyar doları aştı. En son Temmuz 2011’den Şubat 2012’ye kadar olan periyotta dış ticaret açığı, 100 milyar doların üzerinde seyretmişti.

İhracat fiyatlarının ithalat meblağlarına oranını tabir eden dış ticaret haddi, 73 düzeyi ile endeks tarihinin en düşük düzeyini gördü. Bu sayı, beraberinde ihracatta ucuzluk rekoruna işaret ediyor. özetlemek gerekirsesı, ihracat ucuzladı ucuzlamasına lakin tablo olumluya dönmedi. Bilakis, devasa bir dış açık sorunu yaşanıyor. halbuki ‘Yeni İktisat Modeli’ ya da ‘Türkiye İktisat Modeli’, TL’nin pahasının düşük tutularak dış ticarette ve cari istikrarda fazla verileceği, bu yolla döviz talebinin aşağı çekileceği ve enflasyonun da denetim altına alınacağı var iseyımına dayanıyordu.

“Her alanda derin bir ekonomik buhran yaşanıyor”

Gerçekler, yeni model var iseyımlarını alt etti. aslına bakarsan 2016 daha sonrasında ekonomik büyümenin ritmini kaybetmesine niye olan, 2018’den itibaren fantezilerle ülkeyi üç döviz krizine sürükleyen, 2021 sonundan itibaren enflasyona karşı çaba edilmeyeceğinin ilanıyla ülkeyi son 80 yılın en dik artışlı enflasyonist sürecine sokan, 2016‘dan bu yana emek aleyhine tarihi bir bölüşüm şokunun yaşanmasına niye olan, işgücünün beşte birinin geniş tarifli işsizliğe demir atmasına niye olan ve dış açıkları tarihi doruklara taşıyan bir iktidarın yeni bir ekonomik model ortaya koyabileceğini düşünmek bile hayal olurdu. Gerçek şu: Hem iç ticarette hem dış ticarette hem üretici açısından hem esnaf açısından tıpkı vakitte tüketici açısından şimdi her alanda derin bir ekonomik buhran yaşanıyor.

“Emeği ucuzlatma sratejisi”

Peki bu model neyin değerine hayata geçirildi? Yoksulluğu derinleştirmek kıymetine. Emeği ucuzlatma stratejisinin sonunda bölüşüm nasıl gerçekleşmiş, ona bakalım. 2021 yılında işgücü ödemeleri bundan evvelki yıla göre yüzde 31,7 artarken brüt işletme artığı/karma gelir yüzde 50,7 artmış. 2022 ikinci çeyrekte ise işgücü ödemeleri yüzde 66,4, net işletme artığı/karma gelir ise yüzde 134,7 artmış. Evvel yalın bir gerçeğin altını çizelim: Bu bilgiler, siyasi iktidarın ‘çalışanları enflasyona ezdirmedik’ demagojisini gözler önüne seriyor. Ezdirdiniz, üstelik resmi enflasyona bile ezdirdiniz. 2021 yılı resmi enflasyonu yüzde 36,1’dir. 2021 yılın brüt işgücü ödemeleri, enflasyonun 4,4 puan altında kaldı. 2022 yılı ikinci çeyrek sonunda resmi enflasyon 78,6’dır. İkinci çeyrekte brüt işgücü ödemeleri, resmi enflasyonun 12,2 puan altındadır. Buna karşılık sermaye hasılatları, sırasıyla 14,6 ve 56,1 puan resmi enflasyonun üstündedir.

“İşçileri, işçileri bal üzere enflasyona ezdirdiniz”

Nüfusun en güçlü yüzde 5’i haricindeki tüm kesitlerin fakirleştiği ortadayken Hazine ve Maliye Bakanı, ‘20 yıldır bu ülkede hiç lakin hiç kimse beni enflasyonun altında ezdirdiler diyemez’ diyebilmiştir. Ne acıdır ki tıpkı gün, bankaların 36 ay taksitle kaban ve mont kredisi vereceği açıklanmıştır. Demagojinin gereği yok. esasen siz de Bingöl’de, konuşmanızda enflasyon ortalaması verirken son yılları hariç tuttunuz. Siz de farkındasınız. Emekçileri, işçileri bal üzere enflasyona ezdirdiniz. Bunu TÜİK’in resmi bilgileri bile saklayamıyor.

Türkiye, ucuz iş gücü ihraç etme teziyle dünyada kuvvetli bir yere gelemez. Önümüzdeki on yılda, robotlaşmanın ve otomasyon sistemlerinin hızlanmasıyla birlikte iş gücü avantajı da yok olacak. İçinde bulunduğumuz kaidelerde Türkiye, toplumsal adaletsizliğin tepe yaptığı bir ülke haline gelmiştir. İnsanımız, bunun acısını her gün daha da sert bir formda yaşıyor. Türkiye’de bilhassa gençler, ekonomik sıkışmışlıktan kurtulmak için kriptopara borsalarına hamle etti ve Türkiye bu alanda dünyada beşinci en büyük pazar haline geldi. Hayal kırıklarıyla dolu bir gençliğimiz var. Artık inovasyonu tüketen bir pazar pozisyonundan inovasyonu üreten bir merkeze dönüşme zorunluluğumuz var. Aksi biçimde gelişmişlik düzeyinde daha alt sıralara düşmemiz kaçınılmaz. Dünyadaki bu süratli dönüşüme yanıt veren inanç ve altyapının sağlanması, Türkiye’nin geleceği için hayati değer taşıyor. Global ölçekte yeni ve akıllı bir altyapıyı kurmak zorundayız. Genel Başkan’ımız Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nun tabir ettiği üzere, Türkiye’ye süratle nefes aldırmak ve bu derin krizden çıkmak için pak yatırıma gereksinim var.

Uyuşturucu ticaretine dikkat çekti

Bugün ülkemiz, maalesef kara para kaynakları için cazibe merkezi haline dönüşmüştür. Sokaklarımızda metamfetamin üzere uyuşturucu hususlar kol gezmekte, yabancı mafya ve çeteler birbirini infaz ederek hesaplaşmaktadır. Kara paranın birlikteinde getirdiği uyuşturucu, gençlerimizin ömrünü ele geçirmektedir. Bu niçinle kara parayı ülkeden kovup hemen pak yatırımlara yönelmek koşuldur. Pak para gelirse kara para masraf. Bu para hem halka iner hem işsizliği bitirir hem uyuşturucuyu sokaklarımızdan söküp atar. Sürüklendiğimiz krizler girdabının tek tahlili budur. Kuracağımız tertipte ülkemiz, dünyadaki yenilikçi kaynakları süratle kendisine çeken, refah düzeyinin arttığı, gelirin tabana yayıldığı, toplumsal adaletin tüm taraflarıyla tesis edildiği bir ülke olacaktır.

“Hangi yerli endüstriyi korudunuz”

Bakanlığınızın misyonlarından biri, yerli endüstrinin korunması ile ilgili gerekli önlemleri almaktır. Sormak isterim; bugüne kadar hangi yerli endüstriyi korudunuz? SEKA özelleştirildi. Ülkede kağıt üretimi büsbütün bitti. Kağıt fiyatları dolar bazında belirleniyor. Dolar artınca kitaptan gazeteye, ambalaj için kullanılan karton kutudan tuvalet kağıdına kadar hepsinin fiyatı artıyor. Kağıt sanayiini korumak için bugüne kadar ne yaptınız? 2023 yılı bütçenizde bu endüstriyi korumak için kaç liralık kaynak ayırdınız? Sümerbank özelleştirildi. Kumaş sanayiini korumak için ne yaptınız? 2020 yılı itibariyle pamuk ekim alanları son 30 yılın en düşük düzeyine geriledi.

“Pamuk ithal ettik”

Dünyada en kıymetli pamuk üreticisi ülkelerden biri iken bugün yerli pamuk gereksiniminin fakat yüzde 40’ı yurt ortasındaki üretimle karşılanabiliyor. Yüzde 60’ını ithal ediyoruz ve bu ithalatın hissesi da her yıl artıyor. 2021 yılında 250 milyon dolarlık pamuk ihracatına karşılık 2,5 milyar dolarlık pamuk ithal ettik. 2023 yılı bütçenizde kumaş sanayiini korumak için kaç liralık kaynak ayırdınız? Yerli sanayi bu biçimde mi korunur? Bir taraftan cari açığı azaltmak için faizi indirip halkın ağır enflasyon altında ezilmesini göze alarak Türk lirası kıymetini kaybetsin diye siyasetler izliyorsunuz, öteki taraftan A’dan Z’ye her mevzuda ithalata bağımlı bir iktisat yaratıyorsunuz? Sonuç; ithalatımız ihracattan daha fazla artıyor. Dış ticaret açığı ve cari açık artıyor. Halk her geçen gün daha fazla yoksullaşıyor. Bu durumda kim kazanıyor? Yalnızca faiz lobisi.”
 
Üst