uçanteneke
New member
Rusya’nın Ukrayna’ya dönük 3 koldan başlatmış olduğu işgal harekatı, buğday piyasasında kaygılara niye olmuş durumda. Çin ve Hindistan’ın akabinde Rusya dünyanın en büyük buğday üreticisi. Ama hem Çin, birebir vakitte Hindistan milyarı aşkın nüfusları niçiniyle ürettikleri buğdayı iç piyasada tüketiyorlar. Hatta Çin, 1,5 milyarlık nüfusu için bir ölçü buğdayı ithal etmek zorunda kalıyor. Bu niçinle ihracat pazarında önder Rusya. Buğday ihracatında önder durumdaki birinci 5 ülke şöyle;
ötürüsıyla, buğday meblağlarının artması ihracatçı ülkelerin işine gelirken, ithalatçı ülkeleri zorlayacak. Mısır’ın Türkiye’den daha fazla buğday ithal etmesinin sebebi 100 milyonu aşkın nüfusundan kaynaklanıyor. Merak edenler için buğday ithalatında Türkiye’yi takip eden Endonezya’nın nüfusu 273 milyon. Yani Türkiye kişi başına buğday ithalatında dünya önderi pozisyonuyla buğday meblağlarının artmasından en çok etkilenecek ülke.
Pekala fiyatlar ne durumda. IMF bilgilerine bakılırsa Nisan 2020 ile Aralık 2021 içinde global buğday meblağları yüzde 80 oranında arttı. Yalnızca 2022 yılındaki artış yüzde 22 oranında seyrediyor. Fiyatlardaki artış ise global buğday tedarikçilerinin işine geliyor.
Buğdayın ABCD’si
Ancak soruna ülkeler bazında bakmak fotoğrafın bilgilerinı görmemizi engelliyor. Ülkeleri bir tarafa bırakalım ve şirketlere bakalım. Dünya tahıl ticaretinin yüzde 75’ini ABCD kümesi denen 4 besin şirketi elinde tutuyor. O şirketler şunlar;
Buğday piyasasını büyük besin monopolleri ellerinde tutuyor. Yani dünyanın bütün çiftçileri bu inhisarlar tarafınca sömürülüyor. Bu niçinle muhalefetin tarımda ithalata ait oluşturduğu “Türk çiftçisi dururken, yabancı çiftçiden buğday alıyorlar” üzere bir lisan gerçeği yansıtmıyor. Hayır! Biz küçük çiftçilerden buğday almıyoruz, ABCD kümesi üzere besin monopollerinden buğday alıyoruz.
ABCD kümesinde paylar son 1 ay ortasında yaklaşık yüzde 10 oranında paha kazanmış durumda. Pekala bu gelişimin sebebi ne? Büyük oranda beklentiler… Başta buğday fiyatlarına ait olanlar…
Dünyanın tarım bakanları teyakkuzda
Dünyanın en büyük 6. buğday ihracatçısı Avustralya’da buğday fiyatları kıymetli gündemlerden biri. The Sidney Morning’ten Jessica Yun’un 27 Şubat tarihindeki haberine bakılırsa Avustralya Tarım Bakanlığı, ülkedeki buğday üreticilerine fiyatların kısa mühlet ortasında yüzde 50 oranında artacağını duyurdu. Krizin derinleşmesi halinde fiyatlardaki artış oranı daha da sert olabilir.
Yalnızca Avustralya Tarım Bakanlığı değil, bir öbür önde gelen tahıl üreticisi olan ABD’de de Tarım Bakanı Tom Vilsack krize ait buğday çiftçilerini destekleyeceklerini, krizin global tesirlerini azaltmak için üretimi artıracaklarını duyurdu.
Altını çizelim, bu ülkeler buğday ihracatçısı. Biz ise ithalatçı olmamıza karşın çabucak hemen Tarım Bakanlığı’ndan krize ait bir açıklama gelmiş değil. Açıklama beklerken Tarım Bakanı’nın affını istediğini öğrendik.
Azov Limanı gemilere kapalı
Âlâ de fiilen yaşanan sorun ne derseniz, iki buğday devi ülkenin savaşması niçiniyle tedarik zincirinin aksayacak olması en büyük tasa kaynağı. Dünyanın önde gelen denizcilik mecmuası Lloyd’s List’in editörü Richard Meade Karadeniz’deki gemilerin manzarasını toplumsal medya hesabından paylaştı.
Buna göre Rusya, savaş niçiniyle, bilhassa tahıl ticaretinde kullanılan Azov Limanı’nı neredeyse kapatmış durumda. Bu limanın Yeni Karadeniz Ekspress Hattı’nın birinci durağı olduğunu, buradan çıkan malların Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşındığını vurgulayalım.
Ekmekte 5-6 TL geliyor
Pekala Türkiye’de kıtlık mı olacak? Buğdaysız mı kalacağız? Bunlar en berbat senaryolar. Lakin meblağların çok sert biçimde artacağını söylemek yanlış olmaz. İthalatçı durumundaki Türkiye için bu durum ekmek, makarna, un üzere halkın en temel gereksinimlerinde sert fiyat artışları görmek manasına geliyor. Buğday fiyatlarındaki artışla birlikte kısa müddet ortasında ekmeğin 5-6 TL’ye çıkmasını beklemek yanlış olmaz.
Buna karşılık iktidar sorumluluğu muhtemelen savaşın üzerine yükleyecek. Haklılık hissesi var, buğday fiyatı savaş niçiniyle yükseliyor. Ancak Türkiye’yi buğdaysız bırakmak cürüm sayılmaz mı? Aşağıda son 5 yılın buğday ithalat ölçülerini bakılırsaceksiniz. Dataların kaynağı TÜİK ve datalara durum buğday dahil edildi. Sayılara göz atıldığında Türkiye’nin ABCD kümesi tarafınca nasıl ablukaya alındığını, Türkiye’nin yerli ve ulusal üretim dediği şeyin nasıl büyük bir masal olduğunu anlayabilirsiniz.
TÜRKİYE’NİN BUĞDAY İTHALATI
2017: 4,99 milyon ton
2018: 5,78 milyon ton
2019: 9,80 milyon ton
2020: 9,75 milyon ton
2021: 8,13 milyon ton
4 yıllık Pakdemirli periyodunda (2018-2021) 33,5 milyon ton buğday ithal edilmiş. Evvelki 4 yılda (2014-2017) bu meblağ 18,8 milyon tondu. Pakdemirli periyodunda buğday ithalatı %78 artmış. İktidar cephesi bu ithalata “makarna yapıp ihraç ediyoruz” diye karşılık veriyor. Fakat 2021 yılında artık kendi iç tüketimimiz için de buğday ithal etmeye başladık. Bu tabloya bakıp, eski Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’yi anmak gerekir. Sizce kendisi torunlarımızdan hayır duası bekler mi?
- RUSYA: 37,3 milyon ton
- ABD: 26,1 milyon ton
- Kanada: 26,1 milyon ton
- Fransa: 19,8 milyon ton
- UKRAYNA: 18,1 milyon ton
- Mısır: 13 milyon ton
- TÜRKİYE: 11 milyon ton
- Endonezya: 10,75 milyon ton
- Çin: 9,5 milyon ton
- Cezayir: 7,7 milyon ton
ötürüsıyla, buğday meblağlarının artması ihracatçı ülkelerin işine gelirken, ithalatçı ülkeleri zorlayacak. Mısır’ın Türkiye’den daha fazla buğday ithal etmesinin sebebi 100 milyonu aşkın nüfusundan kaynaklanıyor. Merak edenler için buğday ithalatında Türkiye’yi takip eden Endonezya’nın nüfusu 273 milyon. Yani Türkiye kişi başına buğday ithalatında dünya önderi pozisyonuyla buğday meblağlarının artmasından en çok etkilenecek ülke.
Pekala fiyatlar ne durumda. IMF bilgilerine bakılırsa Nisan 2020 ile Aralık 2021 içinde global buğday meblağları yüzde 80 oranında arttı. Yalnızca 2022 yılındaki artış yüzde 22 oranında seyrediyor. Fiyatlardaki artış ise global buğday tedarikçilerinin işine geliyor.
Buğdayın ABCD’si
Ancak soruna ülkeler bazında bakmak fotoğrafın bilgilerinı görmemizi engelliyor. Ülkeleri bir tarafa bırakalım ve şirketlere bakalım. Dünya tahıl ticaretinin yüzde 75’ini ABCD kümesi denen 4 besin şirketi elinde tutuyor. O şirketler şunlar;
- ADM (Archer Daniels Midland)
- Bunge
- Cargill
- Louis Dreyfus
Buğday piyasasını büyük besin monopolleri ellerinde tutuyor. Yani dünyanın bütün çiftçileri bu inhisarlar tarafınca sömürülüyor. Bu niçinle muhalefetin tarımda ithalata ait oluşturduğu “Türk çiftçisi dururken, yabancı çiftçiden buğday alıyorlar” üzere bir lisan gerçeği yansıtmıyor. Hayır! Biz küçük çiftçilerden buğday almıyoruz, ABCD kümesi üzere besin monopollerinden buğday alıyoruz.
ABCD kümesinde paylar son 1 ay ortasında yaklaşık yüzde 10 oranında paha kazanmış durumda. Pekala bu gelişimin sebebi ne? Büyük oranda beklentiler… Başta buğday fiyatlarına ait olanlar…
Dünyanın tarım bakanları teyakkuzda
Dünyanın en büyük 6. buğday ihracatçısı Avustralya’da buğday fiyatları kıymetli gündemlerden biri. The Sidney Morning’ten Jessica Yun’un 27 Şubat tarihindeki haberine bakılırsa Avustralya Tarım Bakanlığı, ülkedeki buğday üreticilerine fiyatların kısa mühlet ortasında yüzde 50 oranında artacağını duyurdu. Krizin derinleşmesi halinde fiyatlardaki artış oranı daha da sert olabilir.
Yalnızca Avustralya Tarım Bakanlığı değil, bir öbür önde gelen tahıl üreticisi olan ABD’de de Tarım Bakanı Tom Vilsack krize ait buğday çiftçilerini destekleyeceklerini, krizin global tesirlerini azaltmak için üretimi artıracaklarını duyurdu.
Altını çizelim, bu ülkeler buğday ihracatçısı. Biz ise ithalatçı olmamıza karşın çabucak hemen Tarım Bakanlığı’ndan krize ait bir açıklama gelmiş değil. Açıklama beklerken Tarım Bakanı’nın affını istediğini öğrendik.
Azov Limanı gemilere kapalı
Âlâ de fiilen yaşanan sorun ne derseniz, iki buğday devi ülkenin savaşması niçiniyle tedarik zincirinin aksayacak olması en büyük tasa kaynağı. Dünyanın önde gelen denizcilik mecmuası Lloyd’s List’in editörü Richard Meade Karadeniz’deki gemilerin manzarasını toplumsal medya hesabından paylaştı.
Buna göre Rusya, savaş niçiniyle, bilhassa tahıl ticaretinde kullanılan Azov Limanı’nı neredeyse kapatmış durumda. Bu limanın Yeni Karadeniz Ekspress Hattı’nın birinci durağı olduğunu, buradan çıkan malların Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşındığını vurgulayalım.
Ekmekte 5-6 TL geliyor
Pekala Türkiye’de kıtlık mı olacak? Buğdaysız mı kalacağız? Bunlar en berbat senaryolar. Lakin meblağların çok sert biçimde artacağını söylemek yanlış olmaz. İthalatçı durumundaki Türkiye için bu durum ekmek, makarna, un üzere halkın en temel gereksinimlerinde sert fiyat artışları görmek manasına geliyor. Buğday fiyatlarındaki artışla birlikte kısa müddet ortasında ekmeğin 5-6 TL’ye çıkmasını beklemek yanlış olmaz.
Buna karşılık iktidar sorumluluğu muhtemelen savaşın üzerine yükleyecek. Haklılık hissesi var, buğday fiyatı savaş niçiniyle yükseliyor. Ancak Türkiye’yi buğdaysız bırakmak cürüm sayılmaz mı? Aşağıda son 5 yılın buğday ithalat ölçülerini bakılırsaceksiniz. Dataların kaynağı TÜİK ve datalara durum buğday dahil edildi. Sayılara göz atıldığında Türkiye’nin ABCD kümesi tarafınca nasıl ablukaya alındığını, Türkiye’nin yerli ve ulusal üretim dediği şeyin nasıl büyük bir masal olduğunu anlayabilirsiniz.
TÜRKİYE’NİN BUĞDAY İTHALATI
2017: 4,99 milyon ton
2018: 5,78 milyon ton
2019: 9,80 milyon ton
2020: 9,75 milyon ton
2021: 8,13 milyon ton
4 yıllık Pakdemirli periyodunda (2018-2021) 33,5 milyon ton buğday ithal edilmiş. Evvelki 4 yılda (2014-2017) bu meblağ 18,8 milyon tondu. Pakdemirli periyodunda buğday ithalatı %78 artmış. İktidar cephesi bu ithalata “makarna yapıp ihraç ediyoruz” diye karşılık veriyor. Fakat 2021 yılında artık kendi iç tüketimimiz için de buğday ithal etmeye başladık. Bu tabloya bakıp, eski Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’yi anmak gerekir. Sizce kendisi torunlarımızdan hayır duası bekler mi?