uçanteneke
New member
Atilla Yeşilada, paraanaliz.com’daki dünkü yazısında, “Tüm anketlerde seçmenin bir numaralı sorunu yoksulluk ve işsizlik. Ehh, Erdoğan rejimi bu sorunu aşmaya niyetli değilse, sonuç da bellidir” dedi.
Yeşilada şunları yazdı:
Yeni hükümeti kim kurar bilemem, lakin Cumhurbaşkanlığı için en kuvvetli aday şu anda FÖŞ. Tüm anketler bunu doğruluyor. Hangi anketler? Benim ulus-üstü kuruluşlara yaptırdığım epeyce zımnî ve muteber anketler. Şayet Cumhurbaşkanı olursam, birinci yapacağım iş de TUIK’i özelleştirmek olacak. İktisat siyaseti üretmek için, iktisatta ne olup-bittiği yanlışsız ölçmek lazım. TUIK artık ölçüm yapmıyor, Saray’a sipariş ettiği ayrıntıları servis ediyor.
Cumhurbaşkanlığıma hazırlık için bu makalemde size hiç TUIK verisi kullanmadan iktisat tahlili yapacağım. kuvvetli ve azgın muhalif kişiliğimle daima öne çıktığım için, bulgularımın hepsini “TUIK’in rapor ettiğinden daha kötü” olacağını düşünenler olabilir. Çok yanılacaklar. Kimi değişkenlerde çok yeterliyiz.
Hangi alanlarda iktisadın performansı düzgüne gidiyor? Öncelikle, ihracat. Grafik aşağıda.
İhracat TL kıymet kaybetti diye mi yükseliyor? Birinin Yİ-ÜFE’nin yıllık %45’e yükseldiği bir ülkede yaşayıp da bunu tez etmesi komik olur. İhracat hayli düzgün gidiyor, zira Avrupa talebi epey canlı. Daha değerlisi, üreticiler artık girdilerde ithal malını ikame edecek yerli alternatifler buluyor.
Cari açık seneyi $15 milyarla filan kapatır, ancak bu iktisat siyasetinin başarısı değil. Türkiye sabit sermaye yatırımıyla büyüyemediği ve dışardan fon sağlayamadığı için cari açık düşük. Seneye de genişlemez, merak etmeyin. Daima Batı’yla kapışan ve artık resmen Mafya Devleti unvanını kazanan bir ülkeye kimse parasını borç vermez.
İktisadın bu yıl çok süratli büyüdüğünü Betam üzere epey güvendiğim bir kuruluşun raporundan doğruluyorum:
“Kesinleşen Temmuz ve kısmen açıklanan Ağustos ayı GSYH öncü göstergeleri ile yaptığımız hesaplamalara nazaran 2021 yılının üçüncü çeyreğinde bundan evvelki yılın tıpkı çeyreğine kıyasla GSYH’nin yüzde 5,9 oranında büyümesini bekliyoruz. Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış datalarla yaptığımız hesaplamalarla ise 2021 yılının üçüncü çeyreğinde bundan evvelki çeyreğe kıyasla GSYH’nin yüzde 1,1 büyüyeceğini öngörüyoruz”.
Ticaret cephesine bakarsak, TUIK’in hizmet ve inşaat sektörel itimat endekslerinin çabucak hemen genel kabul görmüş bir “dengi” yok. Lakin perakandede TEPAV’ın “TEPAV Perakende İtimat Endeksi” var. Bakalım Eylül sonuçları nasıl:
“TEPE, Eylül 2021’de bundan evvelki aya göre 12,1 puanlık, bundan evvelki yılın birebir devrine göre ise 10,2 puanlık artışla -5,1 puan kıymetini aldı. ZİRVE bedelinin aylık ve yıllık değişiminde geçtiğimiz 3 ayda işlerin durumu göstergesindeki sırasıyla 39,3 ve 33,5 puanlık düzgünleşme tesirli oldu. Öbür taraftan, mevcut stok seviyesinin olağanın altında olduğu tarafındaki 0,7 ve 5,4 puanlık değişimler endekse olumlu yansıdı. Kelam konusu güzelleşmede yeni dönemin açılması ile birlikte yüz yüze eğitimin başlaması tesirli oldu”.
çok hoş, TUIK’le dengeli. Geleceğe yönelik beklentiler makûs, ancak bir Mafya Devleti’nde yaşayıp her sabah malımın-mülkümün üstüne çökecekler kaygısıyla yaşayan tüccar için bu durum alışılmış artık.
Üretim tarafına geçtiğimizde, görüntü ISO-Markit Eylül PMI’a bakılırsa pek farklı. ISO-Markit bir kamu kuruluşu değil ki diyebilirsiniz. Lakin ISO’nun hükümeti kızdırmamak için aylık dataların üstüne biraz lohusa şerbeti döktüğünü “herkes biliyor”. (her insanın tarifi: FÖŞ ve ona içki masalarında yarenlik eden 5 meşhum ekonomist).
Öte yanda, MUSIAD’ın SMEKS Satınalma Yöneticileri Anketi hem tarafsız olduğu, tıpkı vakitte hizmetler kesimini de kapsadığı için daha geniş bir perspektiften tahlil imkanı veriyor.
SAMEKS derleyicilerinin iktisat hakkında notu de şöyleki:
“2021 yılı Eylül ayında mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, bundan evvelki aya nazaran 2,4 puan artarak 50,3 bedeline yükselmiştir.
Endekste gözlenen bu artışta sanayi bölümünün evvelki aya bakılırsa 2,4 puan artarak 53,9 puana yükselmesi tesirli olmuştur. Hizmet bölümü endeksi ise evvelki aya bakılırsa 1,5 puan artış kaydetmesine rağmen 48,7 düzeyinde kalarak referans pahanın altındaki seyrini sürdürmüştür.
Sanayi dalında evvelki aya nazaran ivme kaybetmiş bulunmasına rağmen yeni siparişlerin kuvvetli seyrini sürdürdüğü gözlenmiş ve üretim artışı kaydedilmiştir. Hizmet bölümünde ise evvelki aya göre iş hacminde izafî bir toparlanma kaydedilmiş olsa da durağan görünüm bu vakitte de devam etmiştir.
Fakat, Şeytan ayrıntıda kapalı derler ya, şu tabire dikkatinizi çekerim:
“Eylül ayı ile bir arada nihayete eren yılın üçüncü çeyreğinde SAMEKS Bileşik Endeksi, 50,3 puan ortalamasında kalarak 51,2’lik evvelki çeyrek ortalamasının gerisinde kalmıştır. bu biçimdece SAMEKS, bu vakitte evvelki çeyreğe göre gerçek kesimde iktisadi faaliyetin ivme kaybettiğine işaret etmiştir”.
Yılın en ağır harcamalarının yapıldığı 3Ç’de ekonomik faaliyetin zayıflaması kapanma/kapatmalarla heba edilen 1-2Ç bilgilerini de sorgulatıyor.
TUIK ve öteki kaynaklar içinde en bariz sapma, tüketicinin itimadında. Hatırlayalım, hane halkı tüketiminin ulusal gelir ortasında hissesi %65-70 içinde değişir. Tüketici ne düşünüyor?
TUIK:
“Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi neticelerindan hesaplanan mevsim tesirlerinden arındırılmış tüketici itimat endeksi, Eylül ayında bundan evvelki aya göre %1,8 oranında arttı; Ağustos ayında 78,2 olan endeks, Eylül ayında 79,7 oldu…”
Ek olarak, vatandaşın sağlam mal tüketme iştahı da pek yüksek:
“Dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma fikri endeksi 97,7 bedelinde birebir kaldı..Geçen 12 aylık periyoda bakılırsa gelecek 12 aylık devirde sağlam tüketim mallarına harcama yapma niyeti endeksi Eylül ayında birebir seviyede kalarak 97,7 kıymetini aldı”.
Artık, tarihi TUIK’in serisinden de eskiye dayanan BloombergHT (eski CNBC-E) Eylül tüketici itimat endeksine bakalım:
“Bloomberg HT Tüketici İtimat Endeksi Eylül ayında bundan evvelki aya nazaran yüzde 1,40 azalarak 59,22 pahasını aldı”.
tıpkı zamandağişimin tarafı birebir vakitte inanç seviyesi TUIK bulgularına zıt. Ek olarak, “Diğer taraftan, ortasında bulunduğumuz devrin sağlam tüketim malları ile araba ve konut alımı için uygunluğunu ölçmeye çalışan Bloomberg HT Tüketim Eğilimi Endeksi ise yüzde 17,52 gerileyerek 30,97 oldu. Bilhassa konut alım istekliliğindeki düşüş ve kişisel kredi kullanmasını sınırlamayı amaçlayan makro ihtiyati siyasetler bu gerilemede tesirli oldu”.
Hangi birine güveneceğiz? Anketçiler de halka ekonomik itimadı sorar. FÖŞ’ün elindeki en taze anket İstanbul İktisat Araştırmalar Eylül anketi:
Yukardaki grafiğe bakın: Halkın %70’i iktisat geberdi diyor. Pekala önümüzdeki 12 ayda iktisadın güzelleşeceğini düşünenlerin oranı nasıl?
%48 daha da beter olacak diyor. %28 değişmez diyor, yani ölmüş artık, tekrar kendine gelemez. PollyAnna ve fan klübünden oluşan %24’lük keyifli azınlık ise “herbiçimde daha uygun olur” der. Vatandaşın iktisadın cari ve gelecekteki durumunu bu derece vahim olarak nitelendirdiği bir ortamda tüketim olur mu ya? Tahminen “ekonomi epeyce, epeyce iyi” diyen %14’lük tuzu kurular tüm konut, otomobil ve güçlü tüketim mallarını “kapatıyor”.
Enflasyona gelince, TUIK ve bu mevzuda sistemli bilgi toplayan ENAG içinde makas AKP ve demokrasi içindeki uçurumdan daha geniş. Kıymetli Büyüğüm Cüneyt Akman’dan alıntı yapayım:
“Doğru yahut yanlış, istikametin birincisi TÜİK’in sayılarına yönelik kuşkuyu anlatıyor. Şu son günlerde TÜİK harici iki kurum daha ölçtü enflasyonu. Birincisi İstanbul için İstanbul Ticaret Odası, başkası Enflasyon Araştırma Kümesi. İşte bu üç kurumun Eylül ayı sayıları:
ENAG= TÜFE: 2,89; İTO= TÜFE %2,22 ÜFE:2,90; TÜİK= TÜFE: 1,25 ÜFE:1,55 TÜİK ile her iki ölçümcü küme içinde bu ay fark nerdeyse 2 misli”.
Artık, karneye bakalım. TUIK datalarını çizdiği tablo ile alternatif kaynaklar birbirinden farklı. Bu olağan. Örneğin ABD’de ADP özel dal istihdam anketi var, 2 gün daha sonra da Çalışma Bakanlığı’nın tarım-dışı istihdam verisi yayınlanır. Birbirleriyle hiç uyuşmaz. ötürüsı ile resmi ve özel data içinde farklar bir noktaya kadar, kurumlardan birinin makûs niyetini değil, ölçüm farklılıklarını yansıtır.
Fakat, tüketici itimadı ve enflasyonda ya TUIK bizi üflüyor, ya da özel kesimden gelen datalar bir FETÖ kumpası. Son olarak da, alternatif datalarla iktisada otopsi yaptığımızda, kışa girerken ivme bitmiş.
Yani, iktisadın kuşu kalkmıyor.
Yeşilada şunları yazdı:
Yeni hükümeti kim kurar bilemem, lakin Cumhurbaşkanlığı için en kuvvetli aday şu anda FÖŞ. Tüm anketler bunu doğruluyor. Hangi anketler? Benim ulus-üstü kuruluşlara yaptırdığım epeyce zımnî ve muteber anketler. Şayet Cumhurbaşkanı olursam, birinci yapacağım iş de TUIK’i özelleştirmek olacak. İktisat siyaseti üretmek için, iktisatta ne olup-bittiği yanlışsız ölçmek lazım. TUIK artık ölçüm yapmıyor, Saray’a sipariş ettiği ayrıntıları servis ediyor.
Cumhurbaşkanlığıma hazırlık için bu makalemde size hiç TUIK verisi kullanmadan iktisat tahlili yapacağım. kuvvetli ve azgın muhalif kişiliğimle daima öne çıktığım için, bulgularımın hepsini “TUIK’in rapor ettiğinden daha kötü” olacağını düşünenler olabilir. Çok yanılacaklar. Kimi değişkenlerde çok yeterliyiz.
Hangi alanlarda iktisadın performansı düzgüne gidiyor? Öncelikle, ihracat. Grafik aşağıda.
İhracat TL kıymet kaybetti diye mi yükseliyor? Birinin Yİ-ÜFE’nin yıllık %45’e yükseldiği bir ülkede yaşayıp da bunu tez etmesi komik olur. İhracat hayli düzgün gidiyor, zira Avrupa talebi epey canlı. Daha değerlisi, üreticiler artık girdilerde ithal malını ikame edecek yerli alternatifler buluyor.
Cari açık seneyi $15 milyarla filan kapatır, ancak bu iktisat siyasetinin başarısı değil. Türkiye sabit sermaye yatırımıyla büyüyemediği ve dışardan fon sağlayamadığı için cari açık düşük. Seneye de genişlemez, merak etmeyin. Daima Batı’yla kapışan ve artık resmen Mafya Devleti unvanını kazanan bir ülkeye kimse parasını borç vermez.
İktisadın bu yıl çok süratli büyüdüğünü Betam üzere epey güvendiğim bir kuruluşun raporundan doğruluyorum:
“Kesinleşen Temmuz ve kısmen açıklanan Ağustos ayı GSYH öncü göstergeleri ile yaptığımız hesaplamalara nazaran 2021 yılının üçüncü çeyreğinde bundan evvelki yılın tıpkı çeyreğine kıyasla GSYH’nin yüzde 5,9 oranında büyümesini bekliyoruz. Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış datalarla yaptığımız hesaplamalarla ise 2021 yılının üçüncü çeyreğinde bundan evvelki çeyreğe kıyasla GSYH’nin yüzde 1,1 büyüyeceğini öngörüyoruz”.
Ticaret cephesine bakarsak, TUIK’in hizmet ve inşaat sektörel itimat endekslerinin çabucak hemen genel kabul görmüş bir “dengi” yok. Lakin perakandede TEPAV’ın “TEPAV Perakende İtimat Endeksi” var. Bakalım Eylül sonuçları nasıl:
“TEPE, Eylül 2021’de bundan evvelki aya göre 12,1 puanlık, bundan evvelki yılın birebir devrine göre ise 10,2 puanlık artışla -5,1 puan kıymetini aldı. ZİRVE bedelinin aylık ve yıllık değişiminde geçtiğimiz 3 ayda işlerin durumu göstergesindeki sırasıyla 39,3 ve 33,5 puanlık düzgünleşme tesirli oldu. Öbür taraftan, mevcut stok seviyesinin olağanın altında olduğu tarafındaki 0,7 ve 5,4 puanlık değişimler endekse olumlu yansıdı. Kelam konusu güzelleşmede yeni dönemin açılması ile birlikte yüz yüze eğitimin başlaması tesirli oldu”.
çok hoş, TUIK’le dengeli. Geleceğe yönelik beklentiler makûs, ancak bir Mafya Devleti’nde yaşayıp her sabah malımın-mülkümün üstüne çökecekler kaygısıyla yaşayan tüccar için bu durum alışılmış artık.
Üretim tarafına geçtiğimizde, görüntü ISO-Markit Eylül PMI’a bakılırsa pek farklı. ISO-Markit bir kamu kuruluşu değil ki diyebilirsiniz. Lakin ISO’nun hükümeti kızdırmamak için aylık dataların üstüne biraz lohusa şerbeti döktüğünü “herkes biliyor”. (her insanın tarifi: FÖŞ ve ona içki masalarında yarenlik eden 5 meşhum ekonomist).
Öte yanda, MUSIAD’ın SMEKS Satınalma Yöneticileri Anketi hem tarafsız olduğu, tıpkı vakitte hizmetler kesimini de kapsadığı için daha geniş bir perspektiften tahlil imkanı veriyor.
SAMEKS derleyicilerinin iktisat hakkında notu de şöyleki:
“2021 yılı Eylül ayında mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, bundan evvelki aya nazaran 2,4 puan artarak 50,3 bedeline yükselmiştir.
Endekste gözlenen bu artışta sanayi bölümünün evvelki aya bakılırsa 2,4 puan artarak 53,9 puana yükselmesi tesirli olmuştur. Hizmet bölümü endeksi ise evvelki aya bakılırsa 1,5 puan artış kaydetmesine rağmen 48,7 düzeyinde kalarak referans pahanın altındaki seyrini sürdürmüştür.
Sanayi dalında evvelki aya nazaran ivme kaybetmiş bulunmasına rağmen yeni siparişlerin kuvvetli seyrini sürdürdüğü gözlenmiş ve üretim artışı kaydedilmiştir. Hizmet bölümünde ise evvelki aya göre iş hacminde izafî bir toparlanma kaydedilmiş olsa da durağan görünüm bu vakitte de devam etmiştir.
Fakat, Şeytan ayrıntıda kapalı derler ya, şu tabire dikkatinizi çekerim:
“Eylül ayı ile bir arada nihayete eren yılın üçüncü çeyreğinde SAMEKS Bileşik Endeksi, 50,3 puan ortalamasında kalarak 51,2’lik evvelki çeyrek ortalamasının gerisinde kalmıştır. bu biçimdece SAMEKS, bu vakitte evvelki çeyreğe göre gerçek kesimde iktisadi faaliyetin ivme kaybettiğine işaret etmiştir”.
Yılın en ağır harcamalarının yapıldığı 3Ç’de ekonomik faaliyetin zayıflaması kapanma/kapatmalarla heba edilen 1-2Ç bilgilerini de sorgulatıyor.
TUIK ve öteki kaynaklar içinde en bariz sapma, tüketicinin itimadında. Hatırlayalım, hane halkı tüketiminin ulusal gelir ortasında hissesi %65-70 içinde değişir. Tüketici ne düşünüyor?
TUIK:
“Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi neticelerindan hesaplanan mevsim tesirlerinden arındırılmış tüketici itimat endeksi, Eylül ayında bundan evvelki aya göre %1,8 oranında arttı; Ağustos ayında 78,2 olan endeks, Eylül ayında 79,7 oldu…”
Ek olarak, vatandaşın sağlam mal tüketme iştahı da pek yüksek:
“Dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma fikri endeksi 97,7 bedelinde birebir kaldı..Geçen 12 aylık periyoda bakılırsa gelecek 12 aylık devirde sağlam tüketim mallarına harcama yapma niyeti endeksi Eylül ayında birebir seviyede kalarak 97,7 kıymetini aldı”.
Artık, tarihi TUIK’in serisinden de eskiye dayanan BloombergHT (eski CNBC-E) Eylül tüketici itimat endeksine bakalım:
“Bloomberg HT Tüketici İtimat Endeksi Eylül ayında bundan evvelki aya nazaran yüzde 1,40 azalarak 59,22 pahasını aldı”.
tıpkı zamandağişimin tarafı birebir vakitte inanç seviyesi TUIK bulgularına zıt. Ek olarak, “Diğer taraftan, ortasında bulunduğumuz devrin sağlam tüketim malları ile araba ve konut alımı için uygunluğunu ölçmeye çalışan Bloomberg HT Tüketim Eğilimi Endeksi ise yüzde 17,52 gerileyerek 30,97 oldu. Bilhassa konut alım istekliliğindeki düşüş ve kişisel kredi kullanmasını sınırlamayı amaçlayan makro ihtiyati siyasetler bu gerilemede tesirli oldu”.
Hangi birine güveneceğiz? Anketçiler de halka ekonomik itimadı sorar. FÖŞ’ün elindeki en taze anket İstanbul İktisat Araştırmalar Eylül anketi:
Yukardaki grafiğe bakın: Halkın %70’i iktisat geberdi diyor. Pekala önümüzdeki 12 ayda iktisadın güzelleşeceğini düşünenlerin oranı nasıl?
%48 daha da beter olacak diyor. %28 değişmez diyor, yani ölmüş artık, tekrar kendine gelemez. PollyAnna ve fan klübünden oluşan %24’lük keyifli azınlık ise “herbiçimde daha uygun olur” der. Vatandaşın iktisadın cari ve gelecekteki durumunu bu derece vahim olarak nitelendirdiği bir ortamda tüketim olur mu ya? Tahminen “ekonomi epeyce, epeyce iyi” diyen %14’lük tuzu kurular tüm konut, otomobil ve güçlü tüketim mallarını “kapatıyor”.
Enflasyona gelince, TUIK ve bu mevzuda sistemli bilgi toplayan ENAG içinde makas AKP ve demokrasi içindeki uçurumdan daha geniş. Kıymetli Büyüğüm Cüneyt Akman’dan alıntı yapayım:
“Doğru yahut yanlış, istikametin birincisi TÜİK’in sayılarına yönelik kuşkuyu anlatıyor. Şu son günlerde TÜİK harici iki kurum daha ölçtü enflasyonu. Birincisi İstanbul için İstanbul Ticaret Odası, başkası Enflasyon Araştırma Kümesi. İşte bu üç kurumun Eylül ayı sayıları:
ENAG= TÜFE: 2,89; İTO= TÜFE %2,22 ÜFE:2,90; TÜİK= TÜFE: 1,25 ÜFE:1,55 TÜİK ile her iki ölçümcü küme içinde bu ay fark nerdeyse 2 misli”.
Artık, karneye bakalım. TUIK datalarını çizdiği tablo ile alternatif kaynaklar birbirinden farklı. Bu olağan. Örneğin ABD’de ADP özel dal istihdam anketi var, 2 gün daha sonra da Çalışma Bakanlığı’nın tarım-dışı istihdam verisi yayınlanır. Birbirleriyle hiç uyuşmaz. ötürüsı ile resmi ve özel data içinde farklar bir noktaya kadar, kurumlardan birinin makûs niyetini değil, ölçüm farklılıklarını yansıtır.
Fakat, tüketici itimadı ve enflasyonda ya TUIK bizi üflüyor, ya da özel kesimden gelen datalar bir FETÖ kumpası. Son olarak da, alternatif datalarla iktisada otopsi yaptığımızda, kışa girerken ivme bitmiş.
Yani, iktisadın kuşu kalkmıyor.