uçanteneke
New member
CHP’nin 3 Aralık’taki vizyon toplantısı birbirinden pahalı ekonomistlerin canlı görüntüyle gerçekleştirdikleri sunumlarla uzun müddettir olmadığı biçimde iktisat ve bilime doyduk. Keşke hepsi kürsüde olabilseydi. Umarım bu talihi, kurulacak kabinede bilfiil kendilerini nazaranrek yakalayabiliriz.
Bence görüşmedeki en dikkat alımlı sunumlardan biri Bilkent Üniversitesi İktisat Kısmı Lideri Prof. Dr. Refet Gürkaynak’a aitti. “kimi vakit Türkiye’de olup biten şeyleri dünyanın bize bir tezahürü olarak anlatmaya çalışıyorlar. Bunlar bize enflasyon yahut fakirlik Türkiye’ye olan şeyler deme yolları. Bu sorumluluğu bizden atıyor, tahminen biraz içimizi rahatlatıyor lakin öbür yandan da bunu değiştirme yetkisini de elimizden alıyor. meğer bu biçimde değil. Türkiye her ülke üzere bir ülke” diyerek konuşmasına başlayan Gürkaynak’ın enflasyonun hücrelerine kadar inen konuşmasından birtakım çarpıcı tespitler de şöylekiydi:
‘Bu enflasyon bizim yaptığımız bir şey’
“Enflasyonun bu kadar yüksek olmasının sebebi isminin Türkiye olması, şu enlem bu boylamda olmasından kaynaklanmıyor. Etrafımızda olan biten bizi de etkiliyor. Bunlar natürel yanlışsız fakat en nihayetinde rüzgarda savrulan bir yaprak değiliz. Bu ülkede ne olup bittiğine dair bu ülkenin insanları olarak kelam sahibiyiz. Ve bunun sorumluluğunu almak zorundayız. Bu enflasyon bizim yaptığımız bir şey. Dünyanın her yerinde olduğu üzere makûs siyasetler makus, düzgün siyasetler âlâ sonuçlar doğuruyor. Dünyanın hiç bir yerinde işe yaramayacak siyasetler Türkiye’de de yaramıyor. Buna da şaşırmamak lazım.”
Enflasyonun berbat idarenin göstergesi olduğunu vurgulayan Gürkaynak’ın “Enflasyon bir vergi. Birilerinden alıp veriyor. En ismi, en aşağılık vergilerden birisi. Zenginden alır yoksula verir. Enflasyon ile büyümek isteyenler çuvalladı. bu biçimde bir şey yok. Hiç olmadı” kelamları durumu en sıradan biçimde özetlerken, şu kelamları ise geceye damgasını vurdu:
“Türkiye’de açık bir ırkçılıkla ‘Burası Uganda mı?’ cümlesinde geçen Uganda’nın enflasyonu ile Türkiye’nin enflasyonu. 90’larda Uganda da yüksek enflasyondan muzdaripken enflasyonunu düşürmüş ve yine yükseltmemiş. 2020 daha sonrasına baktığımız vakit bizim Uganda ile alay edecek bir şeyimiz olmadığını açık açık bakılırsabiliyoruz. Umarız Ugandalı dostlarımız da ‘Burası Türkiye mi?’ diye bizimle alay etmiyorlardır.”
Uganda’nın enflasyonu hakikaten bizim alay edebileceğimiz kadar yüksek mi?
Uganda, yaklaşık 47 milyonluk nüfusu olan Afrika kıtasının doğu kısmında yer alan ve denize kıyısı olmayan bir kara ülkesi. 1980’li senelerda ve 1990’lı yılların birinci yarısında üç haneli enflasyonu test eden Uganda, uyguladığı ekonomik ıslahat programlarıyla bu sıkıntıdan kurtulmayı başarmış görünüyor. Lakin bir daha de gayretin peşini bırakmamışlar ki, Uganda Merkez Bankası eylül ayında yüzde 10’ken ekim ayında yüzde 10.7’ye yükselen enflasyonu dizginlemek ve şilini desteklemek emeliyle ekim ayında gösterge faiz oranını 100 baz puan artırarak yüzde 10’a yükseltti. Bunun kararında da kasım ayında yüzde 10.6’ya düşürdü. Artık maksat, 2024 yılında yüzde 5 civarına indirmek. Bu ortada son aylardaki ekonomik göstergeler toparlanma işaretleri veriyor. Dünyada enflasyonun en yüksek olduğu ülkeler sıralamasında ise 73’üncü.
Peki ya biz?
Türkiye, kasım ayında baz tesiriyle yüzde 84.39’a düşen yıllık tüketici fiyatları endeksiyle, dünyada enflasyonun en yüksek olduğu 7’nci ülke pozisyonunda bulunuyor. Zimbabwe yüzde 255’le birinci sırada gelirken, onu yüzde 158’le Lübnan, yüzde 156’yla Venezuela, yüzde 139’la Suriye, yüzde 107’yle Sudan ve yüzde 88’le Arjantin izliyor.
Bu oranın 24 yılın tepesine oturmasının başrol oyuncusu, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın faizle olan hengamesi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Bu kardeşinize yetkiyi verin, daha sonrasında faizle, şunla bunla nasıl uğraşılır bakılırsaceksiniz” kelamları daha sonrası adım atılan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilen 24 Haziran 2018’den bu yana enflasyonda tam 69 puanlık artış (yüzde 15.39’du) oldu. Erdoğan’ın “Faiz sebep, enflasyon sonuçtur” tezine uyan TCMB’nin Eylül 2021’de başladığı faiz indirimleri de enflasyonda düşüş değil, tam bilakis yükseliş getirdi. TCMB bu tarihten itibaren siyaset faizini evvel 4 ayda 500 baz puan düşürerek yüzde 19’dan yüzde 14’e çekti. Bu yılın birinci 7 ayında faizi yüzde 14’te sabit tutan TCMB, ağustos ayında indirimlere bir daha başlayarak faizi yüzde 14’ten yüzde 10.5’e çekti. Aralık ayında ise yüzde 9’a indirdi. Lakin faiz indirimlerinin başladığı Eylül 2021’den bu yana enflasyon düşeceğine, tam 64.81 puan arttı.
Yani siz siz olun, bundan daha sonra enflasyondan bahsederken asla Ugandalıları örnek göstermeyin. daha sonra da dua edin de, aman bizdeki sayısı öğrenmesinler…
Bence görüşmedeki en dikkat alımlı sunumlardan biri Bilkent Üniversitesi İktisat Kısmı Lideri Prof. Dr. Refet Gürkaynak’a aitti. “kimi vakit Türkiye’de olup biten şeyleri dünyanın bize bir tezahürü olarak anlatmaya çalışıyorlar. Bunlar bize enflasyon yahut fakirlik Türkiye’ye olan şeyler deme yolları. Bu sorumluluğu bizden atıyor, tahminen biraz içimizi rahatlatıyor lakin öbür yandan da bunu değiştirme yetkisini de elimizden alıyor. meğer bu biçimde değil. Türkiye her ülke üzere bir ülke” diyerek konuşmasına başlayan Gürkaynak’ın enflasyonun hücrelerine kadar inen konuşmasından birtakım çarpıcı tespitler de şöylekiydi:
‘Bu enflasyon bizim yaptığımız bir şey’
“Enflasyonun bu kadar yüksek olmasının sebebi isminin Türkiye olması, şu enlem bu boylamda olmasından kaynaklanmıyor. Etrafımızda olan biten bizi de etkiliyor. Bunlar natürel yanlışsız fakat en nihayetinde rüzgarda savrulan bir yaprak değiliz. Bu ülkede ne olup bittiğine dair bu ülkenin insanları olarak kelam sahibiyiz. Ve bunun sorumluluğunu almak zorundayız. Bu enflasyon bizim yaptığımız bir şey. Dünyanın her yerinde olduğu üzere makûs siyasetler makus, düzgün siyasetler âlâ sonuçlar doğuruyor. Dünyanın hiç bir yerinde işe yaramayacak siyasetler Türkiye’de de yaramıyor. Buna da şaşırmamak lazım.”
Enflasyonun berbat idarenin göstergesi olduğunu vurgulayan Gürkaynak’ın “Enflasyon bir vergi. Birilerinden alıp veriyor. En ismi, en aşağılık vergilerden birisi. Zenginden alır yoksula verir. Enflasyon ile büyümek isteyenler çuvalladı. bu biçimde bir şey yok. Hiç olmadı” kelamları durumu en sıradan biçimde özetlerken, şu kelamları ise geceye damgasını vurdu:
“Türkiye’de açık bir ırkçılıkla ‘Burası Uganda mı?’ cümlesinde geçen Uganda’nın enflasyonu ile Türkiye’nin enflasyonu. 90’larda Uganda da yüksek enflasyondan muzdaripken enflasyonunu düşürmüş ve yine yükseltmemiş. 2020 daha sonrasına baktığımız vakit bizim Uganda ile alay edecek bir şeyimiz olmadığını açık açık bakılırsabiliyoruz. Umarız Ugandalı dostlarımız da ‘Burası Türkiye mi?’ diye bizimle alay etmiyorlardır.”
Uganda’nın enflasyonu hakikaten bizim alay edebileceğimiz kadar yüksek mi?
Uganda, yaklaşık 47 milyonluk nüfusu olan Afrika kıtasının doğu kısmında yer alan ve denize kıyısı olmayan bir kara ülkesi. 1980’li senelerda ve 1990’lı yılların birinci yarısında üç haneli enflasyonu test eden Uganda, uyguladığı ekonomik ıslahat programlarıyla bu sıkıntıdan kurtulmayı başarmış görünüyor. Lakin bir daha de gayretin peşini bırakmamışlar ki, Uganda Merkez Bankası eylül ayında yüzde 10’ken ekim ayında yüzde 10.7’ye yükselen enflasyonu dizginlemek ve şilini desteklemek emeliyle ekim ayında gösterge faiz oranını 100 baz puan artırarak yüzde 10’a yükseltti. Bunun kararında da kasım ayında yüzde 10.6’ya düşürdü. Artık maksat, 2024 yılında yüzde 5 civarına indirmek. Bu ortada son aylardaki ekonomik göstergeler toparlanma işaretleri veriyor. Dünyada enflasyonun en yüksek olduğu ülkeler sıralamasında ise 73’üncü.
Peki ya biz?
Türkiye, kasım ayında baz tesiriyle yüzde 84.39’a düşen yıllık tüketici fiyatları endeksiyle, dünyada enflasyonun en yüksek olduğu 7’nci ülke pozisyonunda bulunuyor. Zimbabwe yüzde 255’le birinci sırada gelirken, onu yüzde 158’le Lübnan, yüzde 156’yla Venezuela, yüzde 139’la Suriye, yüzde 107’yle Sudan ve yüzde 88’le Arjantin izliyor.
Bu oranın 24 yılın tepesine oturmasının başrol oyuncusu, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın faizle olan hengamesi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Bu kardeşinize yetkiyi verin, daha sonrasında faizle, şunla bunla nasıl uğraşılır bakılırsaceksiniz” kelamları daha sonrası adım atılan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilen 24 Haziran 2018’den bu yana enflasyonda tam 69 puanlık artış (yüzde 15.39’du) oldu. Erdoğan’ın “Faiz sebep, enflasyon sonuçtur” tezine uyan TCMB’nin Eylül 2021’de başladığı faiz indirimleri de enflasyonda düşüş değil, tam bilakis yükseliş getirdi. TCMB bu tarihten itibaren siyaset faizini evvel 4 ayda 500 baz puan düşürerek yüzde 19’dan yüzde 14’e çekti. Bu yılın birinci 7 ayında faizi yüzde 14’te sabit tutan TCMB, ağustos ayında indirimlere bir daha başlayarak faizi yüzde 14’ten yüzde 10.5’e çekti. Aralık ayında ise yüzde 9’a indirdi. Lakin faiz indirimlerinin başladığı Eylül 2021’den bu yana enflasyon düşeceğine, tam 64.81 puan arttı.
Yani siz siz olun, bundan daha sonra enflasyondan bahsederken asla Ugandalıları örnek göstermeyin. daha sonra da dua edin de, aman bizdeki sayısı öğrenmesinler…