“14 TL geçilmez”: İhracatçılardan gelmesi gereken dövizler nerede?

uçanteneke

New member
Dolar haftalardır 13.40-13.60 ortasına demir attı. 14 TL’ye gerçek biraz hareketlense bir şey oluyor, eski düzeyine düşüveriyor. Bunun gerisinde ne var?

Bu soruya karşılık bulmak için evvel diğer bir soruya karşılık vermemiz gerek: İhracatçılardan Merkez Bankası’nın rezervlerine gelmesi gereken yüzde 25 nerede?

Bilindiği üzere 3 Ocak’tan bu yana ihracatçı firmalar, ihracat gelirlerinin yüzde 25’ini Merkez Bankası’na satmak zorundalar.

Az buz bir paradan değil, yılda yaklaşık 45 milyar dolardan kelam ediyoruz.

Türkiye’nin yılda kayda giren yaklaşık 180 milyar dolar ihracatı var. Bunun yüzde 25’i kabaca 45 milyar dolar eder. Yani ayda 3.5-4 milyar dolar. Haftada 800-900 milyon dolar, bilemediniz 1 milyar dolar… Bu paranın Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinde olması gerekmez mi?

Eski bankacı ve Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Kerim Rota, Merkez Bankası’nın rezervlerine bu biçimde bir para girişi olmadığını, tersine geçen hafta yaklaşık 800 milyon dolarlık erime yaşandığını söylüyor.

800 milyon dolarlık erimenin üzerine ihracatçılardan gelmesi gereken lakin bilançoda görünmeyen fiyatı da eklediğimizde, geçen hafta rezervlerden 1-2 milyar dolar ortası bir satış yapıldığını görüyoruz. Kime?

Türkiye’de pek merak edilmese de memleketler arası iktisat yayınları bu sorunun, yani ihracatçılardan Merkez Bankası’na gelmesi gereken dövizlerin nerede olduğu sorusunun peşine düşmüş. Geçtiğimiz günlerde Financial Times ve Reuters’ta bu hususta art geriye iki haber yayınlandı.

Financial Times’a konuşan, isminin açıklanmasını istemeyen bir bankacı, kamu bankaları üzerinden döviz satışlarının sürdüğünü söylüyor. Sığ piyasada düşük fiyatta satışlarla kura taraf vermenin mümkün olduğunu ekleyerek.

Reuters’da yayınlanan tahlilde ise üstteki hesapta olduğu üzere geçen hafta Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinden 600 milyon dolar ila 1 milyar dolar içinde satış yapıldığı belirtiliyor.

Reuters’a konuşan bankacılar, bu sayede doların 13.5 düzeyinde tutulabildiğini söylemiş.
İktisat idaresinin şayet bu biçimde bir gayreti var ise (Ki gördüğümüz üzere bilgiler olduğunu söylüyor), bu biçimde Türkiye’nin özgür kur rejiminde olduğu, doların kıymetinin piyasada belirlendiği tezinin hiç bir inandırıcılığı yok demektir.

Devletin işi özgür piyasaya bırakmayıp kurda makul bir seviyeyi savunduğu rejimlere iktisatta “kirli dalgalanma” ismi veriliyor. İngilizcedeki ismiyle “Dirty float”.

“Kirli dalgalanma” ile iktisat idaresi doları 14 TL’nin altında şimdilik tutmayı başarmış durumda. Nereye kadar?

Enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde kuru hayli uzun mühlet birebir düzeyde tutmak imkansız. Bir ülkenin para ünitesi kabaca, ticaret ortağı olan ülkelerle içindeki enflasyon farkı kadar bedel yitirir.

Yalnızca enflasyon değil, cari açık ve para arzındaki artış da para ünitesinin paha yitirmesine (Ya da paha kazanmasına) yol açar.

Türkiye’de enflasyon devasa yükseklikte, iktisat cari açık veriyor ve para arzı artıyor.

Bu şartlarda doların özgür biçimde hareket etmesi engellemek, gelecekte yaşanacak sert paha kaybının yayını germek manasına gelir.

Şu anda yay geriliyor.
 
Üst