uçanteneke
New member
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, dün yaptığı “Asgari fiyattan memur ve emekli maaşına kadar tüm kısımların gelirlerini yılbaşında önemli biçimde yükselterek enflasyonun yol açtığı refah kaybını basamak etap gidermekte kararlıyız” açıklamasıyla yüzde 80’in üzerine tırmanan enflasyonun pençesinde kıvranan milyonlarca vatandaşın yüreğine su serpti. Zira işgücü ödemelerinin gayri safi yurtiçi hasıladan (GSYH) aldığı hisse bu yılın birinci yarısında yüzde 24.8’e gerileyerek, neredeyse 12 Eylül 1980 darbesi devrine yaklaştı. Türkiye’de gelir dağılımının 40 yıllık seyahatini tahlil eden iktisatçı Doç. Dr. Orhan Karaca, 1980’de yüzde 27.1 olan oranın 1986’da yüzde 19.4’e kadar indiğini belirterek, “Bu devrin birinci 3 yılı 12 Eylül 1980 darbesiyle başlayan askeri idare devriydi. Toplumsal muhalefetin bastırıldığı, grevlerin yasaklandığı bu vakitte iktisatta ise ihracata dayalı bir büyüme stratejisi benimsenmişti. 1994 ve 1995’te emek gelirinin GSYH ortasındaki hissesi süratle düşerek yüzde 22.2’ye indi. Bu da, iktisadın yüzde 5.5 küçüldüğü ve enflasyonun bir defa daha üç haneye tırmandığı 1994 krizinin ürünüydü” dedi.
‘Maaşlara enflasyon+büyüme kadar artırım yapılmalı’
senelerdır fiyatlara enflasyon kadar artırım yapılmasını olağan görmeye başladığımıza dikkat çeken Karaca, “Hatta özel dalda fiyat artırımları sıklıkla enflasyonun altında kaldığı için enflasyon kadar artırım olunca şükrediyoruz. Ancak fiyatlara enflasyon kadar artırım yapılınca ekonomik büyümeden gelen kar büsbütün sermayeye gidiyor. Bu da emek gelirinin GSYH ortasındaki hissesinin düşmesine niye oluyor. Bu hissenin sabit kalması için bile fiyatlara nominal GSYH’deki artış kadar artırım yapılması gerekir. Bu enflasyon + büyüme kadar artırım demektir. Emekçi sendikalarının artık bundan daha düşük bir artırımı kabul etmemesi gerekir” diye konuştu.
‘Emek gelirinin hissesi 2016’dan daha sonra süratle düştü’
2007’den 2016’ya kadar emek gelirinin GSYH ortasındaki hissesinin 2016’da yüzde 32 ile son 40 yıldaki en yüksek düzeyine çıktığını vurgulayan Karaca, şunları söylemiş oldu:
“bu vakitte iktisatta rölâtif bir istikrar vardı. Enflasyon genelde tek hanedeydi. Biraz dalgalı olmakla birlikte yıllık ortalama ekonomik büyüme ise yüzde 5 ötüründaydı. AKP’nin iktidarını sağlama alma uğraşının kararı olarak da minimum fiyata genelde enflasyonun üzerinde artırımlar yapıldı. Taban fiyatın giderek ‘genel’ fiyat haline dönüşmesiyle bu artırımların emek gelirinin GSYH ortasındaki hissesine tesiri de vakit içinde arttı. Bilhassa 2016 başında yapılan yüzde 33.5’lik artırım bu hususta epey tesirli oldu. Emek gelirinin GSYH ortasındaki hissesi 2016 yılında tepeyi gördükten daha sonra bir daha düşüşe geçti. Bu düşüş bilhassa son 3 yılda fazlaca hızlanmış durumda. 2021’de yüzde 26.9’a inen bu oran bu yılın birinci yarısında biraz daha düşüp yüzde 24.8’e kadar geriledi. Bu devrin temel niteliği 2017’deki referandumla cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesi ve bu biçimdece iktidarın çok güçlenmesi oldu. Bu güç iktidara ekonomiyi istediği üzere yönetme imkanını verdi. Bu uğurda Merkez Bankası Başkanı’nı üç defa değiştirmekten bile çekinilmedi. Lakin bu vakitte uygulanan politikaların neticeleri pek de iyi olmadı. 2018’de daha cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilir geçilmez iktisatta bir kriz yaşandı. Üstelik bu vakitte iktidarın talihi da pek yaver gitmedi. Tam konut imali krizin üstesinden gelinirmiş üzere görünürken dünyada koronavirüs krizi patladı. Bu kriz de atlatılmış üzere görünürken ve iktisatta yeni bir model denemesine girişilmişken Rusya-Ukrayna Savaşı niçiniyle dünyada işler bir kere daha karıştı. Bütün bunların kararı enflasyonun patlaması oldu. 2016’da yüzde 7.8 olan yıllık ortalama enflasyon 2021’de yüzde 19.6’ya ulaştı, bu yıl ise yüzde 70’i aşacak üzere görünüyor. Enflasyondaki bu patlamaya net minimum fiyata ocak ayında yapılan yüzde 50.5’lik artırım bile dayanamadı. Muhtemelen temmuz ayında yapılan yüzde 29.3’lük ek artırım da dayanamayacak. bu vakitte zaman vakit gerçekleşen ucuz krediye dayalı büyüme de işçi bölüme değil sermayeye yaradı. İşte son devirde gelir dağılımının emek aleyhine bozulmasının temel niçinleri bunlar üzere görünüyor.”
‘Artık emekten yana siyasetlere gereksinim var’
Türkiye’de kuvvetli iktidarların bilerek yahut bilmeyerek, gelir dağılımının işçiler aleyhine bozulmasına niye olan siyasetler izlediklerine dikkat çeken Karaca, “Gelir dağılımında kalıcı bir güzelleşme yaşanması için hem siyasi istikrarın sağlandığı tıpkı vakitte emek lehine siyasetlerin izleneceği bir periyoda gereksinim var. Bu devrin tabiatıyla çıkıp geleceği ise yok. Bunun için toplumun çoğunluğunun nihayetinde işçi olduğunun farkına varması ve öteki cins bölünmüşlükleri bir tarafa bırakıp güçlerini birleştirerek kuvvetli iktidarlara da emekten yana siyasetler izlemeleri için bastırması gerekiyor” dedi.
Analizin tamamını okumak için:
http://https://drorhankaraca.blogspot.com/2022/09/turkiyede-gelir-daglmnn-40-yl.html?spref=tw
‘Maaşlara enflasyon+büyüme kadar artırım yapılmalı’
senelerdır fiyatlara enflasyon kadar artırım yapılmasını olağan görmeye başladığımıza dikkat çeken Karaca, “Hatta özel dalda fiyat artırımları sıklıkla enflasyonun altında kaldığı için enflasyon kadar artırım olunca şükrediyoruz. Ancak fiyatlara enflasyon kadar artırım yapılınca ekonomik büyümeden gelen kar büsbütün sermayeye gidiyor. Bu da emek gelirinin GSYH ortasındaki hissesinin düşmesine niye oluyor. Bu hissenin sabit kalması için bile fiyatlara nominal GSYH’deki artış kadar artırım yapılması gerekir. Bu enflasyon + büyüme kadar artırım demektir. Emekçi sendikalarının artık bundan daha düşük bir artırımı kabul etmemesi gerekir” diye konuştu.
‘Emek gelirinin hissesi 2016’dan daha sonra süratle düştü’
2007’den 2016’ya kadar emek gelirinin GSYH ortasındaki hissesinin 2016’da yüzde 32 ile son 40 yıldaki en yüksek düzeyine çıktığını vurgulayan Karaca, şunları söylemiş oldu:
“bu vakitte iktisatta rölâtif bir istikrar vardı. Enflasyon genelde tek hanedeydi. Biraz dalgalı olmakla birlikte yıllık ortalama ekonomik büyüme ise yüzde 5 ötüründaydı. AKP’nin iktidarını sağlama alma uğraşının kararı olarak da minimum fiyata genelde enflasyonun üzerinde artırımlar yapıldı. Taban fiyatın giderek ‘genel’ fiyat haline dönüşmesiyle bu artırımların emek gelirinin GSYH ortasındaki hissesine tesiri de vakit içinde arttı. Bilhassa 2016 başında yapılan yüzde 33.5’lik artırım bu hususta epey tesirli oldu. Emek gelirinin GSYH ortasındaki hissesi 2016 yılında tepeyi gördükten daha sonra bir daha düşüşe geçti. Bu düşüş bilhassa son 3 yılda fazlaca hızlanmış durumda. 2021’de yüzde 26.9’a inen bu oran bu yılın birinci yarısında biraz daha düşüp yüzde 24.8’e kadar geriledi. Bu devrin temel niteliği 2017’deki referandumla cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesi ve bu biçimdece iktidarın çok güçlenmesi oldu. Bu güç iktidara ekonomiyi istediği üzere yönetme imkanını verdi. Bu uğurda Merkez Bankası Başkanı’nı üç defa değiştirmekten bile çekinilmedi. Lakin bu vakitte uygulanan politikaların neticeleri pek de iyi olmadı. 2018’de daha cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilir geçilmez iktisatta bir kriz yaşandı. Üstelik bu vakitte iktidarın talihi da pek yaver gitmedi. Tam konut imali krizin üstesinden gelinirmiş üzere görünürken dünyada koronavirüs krizi patladı. Bu kriz de atlatılmış üzere görünürken ve iktisatta yeni bir model denemesine girişilmişken Rusya-Ukrayna Savaşı niçiniyle dünyada işler bir kere daha karıştı. Bütün bunların kararı enflasyonun patlaması oldu. 2016’da yüzde 7.8 olan yıllık ortalama enflasyon 2021’de yüzde 19.6’ya ulaştı, bu yıl ise yüzde 70’i aşacak üzere görünüyor. Enflasyondaki bu patlamaya net minimum fiyata ocak ayında yapılan yüzde 50.5’lik artırım bile dayanamadı. Muhtemelen temmuz ayında yapılan yüzde 29.3’lük ek artırım da dayanamayacak. bu vakitte zaman vakit gerçekleşen ucuz krediye dayalı büyüme de işçi bölüme değil sermayeye yaradı. İşte son devirde gelir dağılımının emek aleyhine bozulmasının temel niçinleri bunlar üzere görünüyor.”
‘Artık emekten yana siyasetlere gereksinim var’
Türkiye’de kuvvetli iktidarların bilerek yahut bilmeyerek, gelir dağılımının işçiler aleyhine bozulmasına niye olan siyasetler izlediklerine dikkat çeken Karaca, “Gelir dağılımında kalıcı bir güzelleşme yaşanması için hem siyasi istikrarın sağlandığı tıpkı vakitte emek lehine siyasetlerin izleneceği bir periyoda gereksinim var. Bu devrin tabiatıyla çıkıp geleceği ise yok. Bunun için toplumun çoğunluğunun nihayetinde işçi olduğunun farkına varması ve öteki cins bölünmüşlükleri bir tarafa bırakıp güçlerini birleştirerek kuvvetli iktidarlara da emekten yana siyasetler izlemeleri için bastırması gerekiyor” dedi.
Analizin tamamını okumak için:
http://https://drorhankaraca.blogspot.com/2022/09/turkiyede-gelir-daglmnn-40-yl.html?spref=tw